Şair ve yazar (D. 1712, Tokat - Ö. 1791, İstanbul). Asıl
adı Ebubekir Kâni. Kırk yaşına kadar Tokat Mevlevihanesinde bulundu. Trabzon
Valisi Hekimoğlu Ali Paşa tarafından İstanbul’a getirtilerek Divan-ı Hümayun
Kalemine yerleştirildi. Daha sonra Silistre ve Bükreş’te divan kâtibi oldu.
İstanbul’a döndükten (1782) sonra bir ara Limni adasına sürüldü.
Basılmış bir Divan’ı olan Kâni, ince bir mizah
anlayışının ürünü olan Letâif ve Hezliyyât adlarıyla da anılan Münşeat
adlı eseriyle ünlüdür. Yüz yirmi kadar mektubu ihtiva eden bu eser, döneminin
ifade zenginliği ve üslûp özelliklerini yansıtan zarif nükteler ve hiciv
örnekleriyle doludur. Bir kedinin ağzından uyku düşkünü bir dostuna yazılmış
mektuplardan oluşan Hirrenâme adlı eseri başla ilgili deyim ve
atasözleriyle örülüdür. Divan nesir yazarları arasında kendisine özel bir yer
sağlayan başka mektupları ile Yeğen Mehmet Paşa’ya mektupları şakacı, rind bir
ruhun içtenliğini taşır.
HAKKINDA: Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler
Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6.
bas. 1999), İsa Kayalp / TDV İslâm Ansiklopedisi (c. 24, 2001), Mehmet Nuri
Yardım / Edebiyatımızın Güleryüzü (2002).
