Sezai Karakoç

Bulgucu adam. Belki de ülkemizde tek bulgucu. Çok daha yetenekli bir Mehmet Âkif’in tinsel görüntüsüyle adamakıllı dürüst bir Necip Fazıl’ınkini iç içe geçirin, yaklaşık bir Sezai Karakoç fotoğrafı elde edebilirsiniz.

Türkiye’de, özellikle sağın, özellikle de mukaddesatçı kesimin içinde yalnız. Bir başına. Hiçbir ortaklığa girmez. Dışarıda ve yukarıdadır. Düşüncesini de, öfkesini de hemen ortaya koyar. Ama yalnız olması yalnız kalma anlamında değil, diyorum. Yapısı öyle. (…)

Karakoç, bence, yaşama konumu olarak da tek ve benzersiz bir kişi. Tek ama, 1960’tan bu yana mukaddesatçı kesimde boy gösteren sanatçı ve yazarları en çok o etkilemiş. İsmet Özel bile yeni yöneliminde ilk onu aramıştı. Özdenören kardeşler Anadolu’ya Kafka yaratıkları salarken ondan ışık almışlardı. Cahit Zarifoğlu’nun büyük inanç içindeki küçük inançsızlıklarını Karakoç’tan sapma olarak düşünebiliriz. (…)

Karakoç ise bir yerde inancının çılgını. Onunla delici bir ideolojiye ulaşmak ister. Bunun için her şeyi bilmesi gerektiği kanısındadır. İnancı hem silâhı, hem çocuğudur. Düşüncesini iyice soyut bölgelere götürür. Mantığını yitirir, bir başka mantık bulur. Sözgelimi, İstanbul başkent kalsaydı Türkiye’nin durumu daha iyi olurdu diyebilir. Ayasofya’nın cami olarak açılmasıyla bir kurtuluş olasılığının belireceğini bile sezdirebilir.

Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde birinci sınıf öğrencisiyken kendisine asistanlık önerilmiş, ama kabul etmemiştir. Kendisi için gazetede üst üste başyazı yazan Prof. Osman Turan’ın yüzüne bakmamıştır.

Diriliş Yayınevi de sahibine benziyor. Yalnız Karakoç’un kitapları basılır bu yayınevinde. Dışarıya karşı bağnaz değil. Her şeyi tartışabilirsiniz. Kimseyi küçük düşürmez. Ama bazı kişileri büyük düşürdüğü olmuştur.

En ilkelle en modern arasında durur. (…)

Maliye Müfettiş Yardımcısı ve Gelirler Kontrolörü olarak Türkiye’yi dolandı. Bakarsın Arapkir’de, bakarsın Karaköse’de.

Zaman zaman kaybeder. Ama rövanşı mutlaka alır.

Sultanahmet Camii’nin külliyesinde dergi çıkardı.

Öyle bir Müslüman ki Marx da bilir, Nietzsche de bilir, Rimbaud da bilir. Salvador Dali de sever. Nâzım da okur.

Sıkışmış, sıkıştırılmış deha. Alçakgönülle katı yüksek uçuyor.

Şemsiyesi yok.

 

(99 Yüz, 1991).

Yazar: Cemal SÜREYA

SEZAİ KARAKOÇ’UN “DİRİLİŞ” PERSPEKTİFİ (*)

 

Hayatım boyunca etkisinde en çok kaldığım şahsiyetlerden biri olan ve hemşehrisi olmaktan onur duyduğum, büyük düşünür ve şair Sezai Karakoç hakkında ben de birkaç cümle ifade etmeye çalışacağım.

Bu bahtiyarlığıma vesile olan sempozyumun tüm yönetici ve görevlilerine şükranlarımı sunuyorum. Konuşmama başlarken hepinizi sevgiyle ve saygıyla selamlıyorum.

Ünlü İngiliz tarihçisi Arnold Toynbee, 20. yüzyıl İslam dünyasında Batı’yla diyalogun, iki zıt ana çizgide yol aldığını söyler. Toynbee’ye göre, “Zealotlar” olarak adlandırdığı birinci çizginin ana karakteristiği “Batı’yı bir bütün olarak her şeyiyle reddetmek”tir ve bu yaklaşımın ilk temsilcisi Sudan Mehdi hareketidir. İkinci çizgiyi “Herodianlar” olarak adlandıran Toynbee, ikinci yaklaşımın felsefesini ise özetle “Batıya karşı Batının silahlarıyla silahlanarak var olmak” olarak tanımlar ve temsilcileri olarak da Batılılaşma akımlarını gösterir.

Toynbee’nin kendi yaşam süresi boyunca yaptığı gözlemlerine dayandırdığı bu iki çizgiye, özellikle ikinci dünya savaşından sonra yenilerinin eklendiğini; ideologları ve teknisyenlerinin yine Türkiye’de, Pakistan’da ve Arap dünyasında ortaya çıktığını görebiliyoruz…

Üçüncü bir yaklaşım olarak niteleyebileceğimiz; İslam dünyasını yeni bir silkinişle, Batı tehdidi ve sömürüsünden kurtarmayı hedefleyen, hatta dünyaya alternatif bir uygarlık düzeni öneren bu yönelişlerin en önemli ideologlarından biri de Sezai Karakoç’tur.

Farklı açılardan yaptığım buna benzer bir tasnifi, Said Nursi hakkında yaptığım bir konuşmada da dile getirmiştim.

Çağımızın en önemli düşünürlerinden biri olan Diyarbakırlı Sezai Karakoç’un, tüm eserleriyle ortaya koyduğu “İslam’ın Dirilişi” perspektifi, bir boyutuyla kendinden önceki düşünürlerin ortaya koyduğu birikimlerin yeni bir harmonisi olduğu kadar, aynı zamanda, kendi perspektifinin farklı ve özgün diğer boyutlarıyla İslam dünyasının uyanışına yeni bir ruh üflenmesini ve yeni tanımlamalar getirilmesini önermektedir ki; bu perspektif, gerek İslam kültürünün yeniden dünya sahnesine çıkmasında ve çağdaş dünyada yaygın bir tartışma konusu olan Doğu-Batı diyalogunda dikkate alınması gerekli yeni ve özgün bir çağrı özelliğindedir…

Sezai Karakoç, Batılılaşarak, batının silahlarıyla silahlanarak Batı tehdidinden kurtulmak, Batılılaşarak uygarlaşmak yaklaşımının yanlış olduğu kanaatindedir. Karakoç, bu tercih sahibi yöneticilerin ve onlara yol gösteren aydınların, içerde sosyal ve ekonomik sorunlar, dışarıda Batının siyasal ve askeri baskısı karşısında bunalarak, yine Batıdan aldıkları ilhamla kendilerine göre buldukları parlak çözümlerin aldatıcılığına dikkat çekerek şunları söyler:

“Tek açık kapı şu: Batı düşünecek, biz de onu hemen alacağız, kullanacağız. O da, biz daha mevcudu aktarmadan artıp geliştiğine ve değiştiği­ne göre, yetişmemekten gelen bir düşünce hafakanı içine yuvarlanmamız işten bile olmuyor.” (İslamın Dirilişi)

Tanzimat dönemi ve devamınının Batı kopyacılığıyla değil, kendi sorunlarımıza kendi çözümlerimizi üretmeyle başarı sağlayacağımıza inanan Karakoç, her şeyden önce düşüncede dirilişe muhtaç olduğumuzu belirterek şunları söyler:

“İslâm halklarının yeniden kendilerini bulmaları için, her şeyden önce, "İslâm aydmı"nın gelmesi, onun gelmesi için de, bir düşünce dirilişi şarttır. Dü­şüncede diriliş olmaksızın inançta diriliş gelişemez, inanışta diriliş olmaksızın da duyuşta, duyarlıkta, yani sanat ve edebiyatta diriliş başlayamaz.” (İslamın Dirilişi)

Sezai Karakoç’tan önce, İslam ümmetinin bu dünyadaki b’asu b’adel mevtine duyduğu ihtiyacını dile getiren, bu doğrultuda vizyon geliştirenlerin başlıcaları arasında 19. yüzyıl sonları ile yirminci yılın çeşitli dönemlerinde ses veren Cemaleddin Afgani, Muhammed Abduh, Sadrazam Said Halim Paşa, Bediüzzaman Said Nursi, Mehmed Akif Ersoy, Ebulala el Mevdudi, Muhammed Kutub, Seyyid Kutub, Meryem Cemile, Necip Fazıl Kısakürek sayılabilir.

 

Said Halim Paşa ve Sezai Karakoç

 

Son sadrazamlarımızdan Said Halim Paşa (1864-1921), Osmanlının en kritik döneminde görev yapmış ünlü bir devlet adamı olduğu kadar önemli bir mütefekkirdi. İslam dünyasının geriş kalış sebeplerini irdeleyen hacim itibariyle küçük ama içerikleri açısından son derece dikkate değer eserler vermiştir. Sonradan “Buhranlarımız” genel başlığı altında tek bir kitapta toplanan eserlerinde Said Halim, imparatorluğun çöküşünü hazırlayan sebepleri tahlil etmesinin yanı sıra yeni bir siyasal sistem de önermiştir. Vaktimiz olmadığı için ayrıntılarına girmediğimiz bu sistemin günümüz için de tartışılmaya değer olduğunu belirtmekle yetinelim. Ancak şunu ekleyelim ki Said Halim, döneminin batıcı aydınlarını eleştirerek batı teknolojisini almak için sosyal yapımızı değiştirmenin ve batıdan kanun kopyalayıp uygulamanın yanlış olduğunu; bunların yerine milli planda ve İslam dünyası bağlamında sosyal dayanışma, sosyal evrim, ekonomik evrim kavramlarını önemsemek gerektiğini söylemiştir. Said Halim Paşa’nın, önemli sorunlarımız arasında aydın-halk ikilemine işaret etmesi ayrıca önemlidir. (TYB Akademi)

Şunu da eklemek gerekiyor ki, Said Halim Paşa, İttihad ve Terakki içinde kendi fikirleri doğrultusunda bir siyaset pratiğini ortaya koyma fırsatını bulamadı. Sadareti, imparatorluğun çöküş yılları hatta günlerine rast gelmişti. Çevresindeki yurtseverler, çoklukla şahsi ihtiraslarını önde tutan ve dönemin modası ırk birliği yanılgısı içindeydiler.

Said Halim Paşa’nın eserlerinde sık sık altını çizdiği Müslümanlığın içinin doldurulması, Müslümanların yeniden Müslümanlaşması hususu, onun Said Nursi ve Sezai Karakoç’la en belirgin ortak söylemleridir diyebiliriz.

 

Said Nursi ve Sezai Karakoç

 

Said Nursi ve Sezai Karakoç ilgisi bir başka kıymetli konuşmacımız tarafından işlendiği için tekrara gerek görmüyorum. Ancak şu kadarını belirtmekte yarar görüyorum ki, Karakoç’un eserlerini okuyanlar, onun Said Nursi’nin “Risale-i Nur Külliyatı”ndan haberdar olduğunu rahatlıkla anlayabilirler. Said Nursi’nin batı medeniyetine getirdiği eleştiriler - bu konuşmamda da yansıdığı üzere-  Mehmet Akif’in ve Sezai Karakoç’un da paylaştığı çekincelerdir. Sezai Karakoç da Said Nursi gibi Allah’a imanla varlık bilincine ulaşmayı temel mesele kabul etmiş ve inanç toplumunun sosyal, kültürel ve de ekonomik açıdan kendine özgü ayrı yapıları olduğunu ve bunların hiçbirinde batıdan kopyalamalarla sahici ve kalıcı bir sistemin yerine oturamayacağına işaret etmiştir. Ekonomi bahsinde bu görüşünün doğrultusundaki analiz ve önerilerini bağımsız bir eser olarak “İslam Toplumunun Ekonomik Strüktürü”nde özlü bir şekilde açıklamıştır.

Karakoç, 1967 yılında Babıalide Sabah gazetesinde yayımladığı ve üç gün devam eden “Kalem Yazmak Zorundadır” yazı serisinde Said Nursi’nin öğrencilerine uygulanan tutuklama kampanyasına karşı çıkmış, bu insanların çektiği çileyi, onlara reva görülen haksızlığı dile getirmişti.

 

Mehmet Akif Ersoy ve Sezai Karakoç

 

Mehmet Akif Ersoy’un düşünce dünyası itibariyle başlıca özelliği, İslam dünyasının yirminci yüzyıl başlarında tesbit ettiği perişan hali karşısında, suskun durmayıp, İslam toplumlarını güçlü bir silkinmeye davet etmesidir. Tüm şiirlerini topladığı “Safahat” adlı eserinde, manzum olarak dile getirdiği görüşlerinde çoğu Kur’an ayetlerinden aldığı ilhamların ışığında İslam dünyasının köklü sorunlarına karşı pratik çözümler önermiştir.

Akif, İslamda ırkçılığın olmadığını, Müslümanların ırkçılık yüzünden bölünüp parçalanmamasını; Batı dünyasından ilim ve sanatın alınmasını, ancak Batı medeniyetinin bir bütün olarak taklit edilmemesini istemiş, Batının gerçekte zalim ve vahşi bir medeniyeti olduğuna dikkat çekmiştir. Gerçek uygarlığın İslamiyet olduğuna dikkat çeken Akif, eserlerinde İslam tarihinden örnekler vererek, aynı ahlak güzelliğinde yeni Müslüman kuşakların yetişmesi özlemini dile getirmiştir.

Sezai Karakoç, Akif’i derinlemesine incelemiş, hatta hakkında bir eser de yazmıştır. Denilebilir ki, Sezai Karakoç, sosyal sorunlar ve çözümleri karşısında Akif’le aynı duyarlığı paylaşmış, doğal olarak Akif’in 20. yüzyıl vizyonuyla söylediklerini, kendisi 21. yüzyılda değişen kültürel ve siyasal koşulları dikkate alarak daha modern bir söylemle dile getirmiştir. Akif’teki Muhammed Abduh ve Cemaleddin Afgani tesirinin yerini, Sezai Karakoç’ta İslamın temel kaynakları yanı sıra tasavvuf önderleri ile Said Nursi ve Necip Fazıl vizyonlarının bir sentezi almıştır.

Aralarındaki önemli bir benzerlik de şiirlerinde hem duyarlıkta hem terminolojide İslam kültürü ve tarihinden geniş bir biçimde yararlanmış, bu büyük kültür zenginliğini günümüze şiir diliyle aktarmış olmalarıdır. Birçok şairimizin Yunan mitolojini baş tacı ettiğini hatırlayacak olursak, bu duyarlığın farkını daha iyi görebiliriz.

 

Necip Fazıl Kısakürek ve Sezai Karakoç

 

Necip Fazıl Kısakürek, Sezai Karakoç’un üstadlarından bir diğeridir. Gençlik döneminde Üstad Necip Fazıl’ın çok yakınında bulunmuş, onun “Büyük Doğu” dergisinde hem yazılar yazmış, hem çıkarılmasına katkılarda bulunmuştur. Asıl önemlisi, Doğu-Batı muhasebesindeki vizyonunu çizerken, sanat anlayışını ortaya koyarken, Necip Fazıl’ın düşünce alanında en önemli eseri olan “İdeolocya Örgüsü”nde ortaya konulan düşüncelerden güçlü ilhamlar almıştır. Ayrıca Necip Fazıl’da belirgin tasavvuf eğilimi onunla Karakoç arasındaki ortak duyarlılıklardan biri olmuştur. Bu duyarlılık, Karakoç’un diriliş perspektifindeki en önemli hususlardan biri olan içimizdeki dirilişin yol ve yöntemlerinin bilgisi için ayrı bir öneme sahiptir. Bir başka benzerlikleri itibariyle; siyasi hayata atılarak düşüncelerini uygulamaya geçirmek için ikisi de girişimde bulunmuş, ikisi de bu girişimlerinden sonuç alamamıştır. Büyük Doğu Partisi girişimi de Diriliş Partisi atılımı da hedeflerine ulaşamamıştır.

 

Ortak Duyarlıklar

 

Görüldüğü üzere ve eserleri okunduğunda daha da iyi görüleceği üzere, Sezai Karakoç; İslam toplumun Batı medeniyeti karşısındaki durumunun tümüyle kabul veya tümüyle red yaklaşımını benimsemeyeceğini beyan eden kendinden önceki Müslüman aydınlarla fikir birliği içindedir.

Mehmet Akif’in “Alınız ilmini garbın alınız sanatını / Veriniz mesainize hem de son sür’atini” sözü ile işaret olunan hikmet, Said Nursi tarafından “Eski hal muhal ya yeni hal ya izmihlal” tesbitiyle önemsenmiş, bu husus Karakoç tarafından “Doğuyu ve Batıyı Bilen gelsin” dizesinde simgeleşmiş ve çeşitli eserlerinde genişçe açıklanmıştır.

 

Diriliş Nesli

 

Ortak duyarlığa bir anekdotu ekleyecek olursak; yukarıdaki isimlerin bir diğer ortak özlemi bilinçli bir gençliğin yetişmesidir. Mehmet Akif’in “Asım”ı, Necip Fazıl’ın “Mehmed”i ve Anadolu gençliği anlamında kullandığı Sakarya’sı,  Karakoç’un “Taha”sı, yeni İslam toplumunun dirilişini gerçekleştirecek gençliğin simgelerdir. Bunlardan en geniş vizyon yüklenen Taha’dır. Taha, Doğuyu bilecek, Batıyı bilecek; geçmişi bilen, şimdinin farkında olan ve olması gerekeni gerçekleştirme azminde ve bunların yanı sıra; nefsiyle hesaplaşmasını geçekleştirecek, orucu, namazı, miracı, hicreti, Kudüs’ün, Mekke’nin, Medine’nin, Bağdat’ın, Şam’ın ve Diyarbekir’in ve Dicle’nin anlamını bilecek, muhasebesini ona göre yapacak; kendi iç dirilişini ve İslam toplumunun dirilişini gerçekleştirecektir.

Yukarıda zikredilen bütün bu fikir adamları kendi bakış zaviyelerinden ve dönemlerinde gözlemledikleri acil ihtiyaçlardan yola çıkarak, sonuçta temel bir soruya cevaplar bulma ve cevapları birer çare olarak üretme çabasında olmuşlardır.

Aslında soru tekti ve şu idi:

İslam dünyasının içinde bulunduğu büyük bunalımın sebepleri nelerdir? Bu bunalımı nasıl aşabiliriz?

Yani Necip Necip Fazıl’ın ferdi planda sorduğu:

“Ben neyim ve bu hal neyin nesi?”

Sorusunun toplumsal ve evrensel planda aradığı cevapları bulmaktı.

Elbette bu soruyu bahane eden sömürgeci Batılılar da, bizim akıl tutulmamız nedeniyle yaptığımız davetler üzerine, İslam ülkelerine gelip “sizin probleminiz bu” diyerek, çare diye daha fazla sömürülme ve batış yollarını öğütlemişlerdir.

Sezai Karakoç, ortaya koyduğu diriliş perspektifiyle, kendisinden önce oryantalistler, Batıcı aydın ve devlet adamları tarafından, Müslüman düşünür ve devlet adamları tarafından ortaya konulan soruları ve cevapları, kendi cevaplarıyla birlikte yeni bir tarih muhasebesinden geçirerek, kendi döneminin en ileri sonucuna ulaşmıştır.

Sezai Karakoç, “Düşünceler-1” adlı eserinde, İslam dünyasının bir taraftan kendi bunalımını, kendini üretememe ve yenileyememe bunalımını yaşarken, Batı dünyasının da yaşadığı büyük bunalımdan nasibini alarak iki krizi birlikte yaşamanın sıkıntısı içinde olduğunu söyler.

Sezai Karakoç’un cevabı, kendi medeniyetimize güven ve sorunlara çözümü bu medeniyetin referanslarıyla üretmektir. Kendisi bunu şöyle ifade etmiştir:

“Bugün, İslâmın dirilişi diyorsak, bu medeniyetin tozlarından arınıp, silkinip uyanacağını ve tüm insanlığa ışığını ye­niden saçacağmı söylemek istiyoruz.

Diriliş tezi, birçok açılardan ele alınan İslâmı, tarih ve medeniyet persfektifinden açıklıkla ortaya koyma çalışmasıdır. İslâm medeniyetinin yeniden doğuş yolunu arama denemesidir bu tez. Bir çağrıdır aramaya ve bulmaya ve araştırma­ya. Bir duadır, ilhamım lutfetmesi için Ulu Tanrı'ya.” (Düşünceler-1)

Sezai Karakoç, yaşanan iki boyutlu evrensel bunalımdan çıkışın ancak donanımlı yeni kuşaklar tarafından gerçekleştirileceğini belirterek şu değerlendirmeyi yapar:

“İslâm dünyası, medeniyet açısından ölüm sularında yüzüyor:

Yeni bir medeniyet atılımı gerekli. Bu, ruhun dirilişiyle olacaktır. Bilim aşkıyla, yeni baştan klasikleri aşkla, sevgiyle gündeme getirmekle olacaktır. Ye­ni bir aydın tipi belirmelidir, yeni bir düşünce ve idealist hayat tarzı benimsen­melidir. Bütün sorunlar bir bir ele alınmalıdır. Geniş bir kültür planı ve programı gereklidir.

Diriliş tezi, bu yolu açmanın tezidir. İslâm ülkelerinde aydınların medeni­yet fikrine bu fikrin gerçeğine dönüşü için yeni bir özveri yolu. Manevi yolda, erdem yolunda ilerleyen kuşaklar, bilim, edebiyat ve sanatın doğu ve batı envan­terinden hareket edip yeni çığırını bulacak çilekeş düşünürler, bilginler yazarlar, şairler ve sanatçılar kuşağı ufukta gözükmelidir.” (Düşünceler-1)

Karakoç’a göre, gerçek manada tek medeniyet vardır ve o da peygamberlerin ışık tutuğu “Hakikat medeniyeti”dir. Müslümanlar bu medeniyeti unutmanın, Batılılar ise inkâr etmenin bunalımını yaşamaktadır. Bizim yapmamız gereken, bir yandan “Hakikat medeniyeti”ne yeniden ulaşmak için muhtaç olduğumuz dirilişi gerçekleştirmek; bir yandan, Batılıların bizden ödünç aldıklarını onlardan geri almaktır.

"Hakikat medeniyeti" nedir ve bu medeniyete ihtiyacımız nereden kaynaklanmaktadır? Sezai Karakoç’un cevabı şudur:

“İnsan, ancak Tanrı'yla varolur. Bu bakımdan insanın ideali ve amacı, ilâhî kaynaklıdır. Bu amaç, "Tanrı'nın istediği yaratık" olmaktır. Medeniyet de insa­nın, bu amacını, en üstün planda gerçekleştirmesi onu sürekli kılması faaliyetleri ve bunun anıtlaşması, kurumlaşması, kalıcı kılınmasıdır. Bu yüzdendir ki, biz, medeniyetin en gerçek anlamını ve kaynağını vahiyde buluyoruz; öbür medeni­yet türlerinden ayırmak için buna vahiy medeniyeti, hakikat medeniyeti diyoruz; öbür medeniyetler, buna yaklaştığı ölçüde, medeniyetin asıl amacına yaklaşmış, bundan uzaklaştığı ölçüde de uzaklaşmış olurlar.” (Düşünceler-1)

Peki, İslam toplumları, “Hakikat Medeniyeti”ne yani “İslam medeniyeti”ne yeniden nasıl sahip olacak; bu amaca ulaşmak için insanlar ne yapmalıdır?

Bu soruya cevap olarak Karakoç, doğru yaklaşımın ne olabileceğini bir şiirinde şöyle ifade eder:

 

“Evrim akan sularla

Devrim irinle kanla

Bizse kurtuluşu istiyoruz

Bengisu bengisu kayna ve çağla” (Gün Doğmadan)

 

Bu ses, Yunus’un sesine ne kadar benziyor, değil mi? Sade, gösterişsiz, ama içi dopdolu. Tıpkı varoluşunun bilincindeki Müslümanın şahsiyeti gibi.

Sezai Karakoç’un bu manifestovari şiirinde kullandığı iki önemli kavram ve simge olan “kurtuluş” ve “bengisu”, bize onun düşünce dünyasının iki önemli anahtarını vermektedir.

“Kurtuluş”, Müslümanların “Ezan”ında günde beş defa tekrarlanan “felah” kavram-kelimesinin karşılığıdır ki, “Allah’a dönüş”ü, kurtuluşun Allah’a, İslamın çağrısına yönelişte olduğunu ifade etmektedir. Bu kavram, her türlü zorluk ve sıkıntılardan kurtulma yolunun ancak Allah’a iman ve onun bildirdiklerine riayetle mümkün olabileceğinin hatırlatılmasıdır. Karakoç, bu kavrama dikkate çekerek “öze dönüş”ün tek çare olduğunu vurgulamış olmaktadır ki, kendi çağdaşları arasında çeşitli sorunlara çeşitli …izm’lerle çare arayan ve nerdeyse tamamı Batıcı zihniyetlere sahip olanların çağrılarına değil, “felah” a yönelmeyi işaretlemiştir.

Şiirde, neredeyse son söz olarak vurgulanan “Bengisu” ise İslam tasavvufunda Allah'ın “el-Hayy” isminin tecellisi anlamındaki “âb-ı hayat” (can suyu) demek olup, tasavvuf  edebiyatımızda sık tekrarlanmıştır ki; Allah’la var olmak, Allah’ın varlığına iman şuuruyla hayat bulmak, can bulmak, Allah’ın rızasına ulaşmak anlamlarına gelmektedir. Örneğin Nizami'nin İskendername’sinde, Ali Şir Nevai'nin Sedd-i İskenderi'sinde de bu anlamda geçen “Bengisu”, özellikle canlanmanın, dirilişin içerde, iç dünyada başlayabileceğini, dirilişi önce içinde gerçekleştiren, böylece nefs ile mücadelede cihad-ı ekber’i başaran, içindeki ikiliklere son veren, şirki yıkıp tevhidi gerçekleştiren müminlerin dirilmiş olabileceğini, toplumsal ve siyasal diriliş hedeflerine ulaşmak isteyenlerin de önce içlerinde bu varoluşu gerçekleştirmeleri gerektiğini ifade etmek istemiştir.

 

“Diriliş”in İki Boyutu

 

Sezai Karakoç’un eserlerinde en çok kullandığı “Diriliş” kavramı, dünya görüşünün tek kelimeyle ifadesi olarak düşünülmüş olmalı ki, 16 Aralık 1963’ten itibaren çeşitli periyodlarla çıkardığı derginin de kurduğu siyasi partinin de adı olmuştur.

Sezai Karakoç’un şiir ve düzyazı eserlerinde ortaya koyduğu diriliş perspektifinin açılım noktası, İslam inancının amentüsüdür. Müslümanlar, yaratıldıktan sonra yok olmayacaklarına, bu dünyadaki geçici ömürlerini tamamladıktan sonra dirileceklerine, yeni bir dünyaya, bu defa sonsuzluk dünyasına uyanacaklarına inanır.

Dolayısıyla “Diriliş” algılaması, Müslümanın hayatının bir parçasıdır, yabancı kültürden bir aşılama, ona yabancı bir eklemleme, kendine yabancılaşma, bir alinasyon değildir; 1789 Fransız veya 1917 Ekim devrimi gibi esintilerden değil, ilhamını tümüyle İslamın temel referanslarından almıştır.

Nedir “Diriliş” perspektifi? Diriliş, Müslümanların, ilhamını sonsuzluk dünyasındaki “Ba’sü b’adel mevt”inden alan, bu dünyadaki “ba’su ba’del mevt”idir. Aslında bu kavram insanımıza daima yakın olmuştur. İnsanımız hergün tekrarladığı kelime-i şahadette öte dünyadaki dirilişi hatırlarken, aynı imanın bugüne de ilişkin olduğunu nedense fazla düşünmemiştir.

Müslümanların bu dünyadaki “ba’su ba’del mevt”i, yani dirilişi; insanlık tarihindeki yüzyıllar boyunca sürmüş parlak başarılarla dolu, sonra gevşeme ve gerileme dönemlerinin ömrünü tamamlayarak, yeniden görkemli bir döneme başlamasıdır. Bu diriliş, Müslümanların yüzyıllarca insanlık tarihine önderlik ve öncülük ettiği İslam medeniyetinin yeniden tarih sahnesine çıkışı ve yeniden doğuşunu müjdelemektedir.

 

Diriliş Muştusu

 

Sezai Karakoç’un “Diriliş” perspektifinde ikinci temel olgu ise, diriliş düşüncesinin özünde yatan müjdeye dikkat çekmesidir. Bu olgunun önemi, Batı sömürgeciliğinin psikolojik bir bozguna uğrattığı İslam ümmetinin yeniden ayağa kalkacağına, teknoloji ve enformasyon çağının tıkandığı ve çürümeye başladığı yerde çıkış yolunu göstereceğine duyduğu inanç ve güveni İslam dünyasına hatırlatmasındadır.

Sezai Karakoç’un insanlara anlattığı diriliş bir muştudur. Sıkıntılar, korkular içinde bunalan insana güzel bir haber, yepyeni bir ümittir.  Diriliş bir muştudur, çünkü alemlere rahmet olarak gönderilen peygamberin verdiği müjdenin ta kendisidir. Bu diriliş, bunalan ruhların dirilişi, sorunları giderek artan toplumun dirilişi, Batı saldırılarıyla ayaklar altında kalıp çiğnenen İslam ümmeti onurunun direnişi ve hepsine verilen bir müjdedir.

Karakoç,  “Unutuş ve Hatırlayış” isimli risalesinde bu müjdeyi şöyle açıklar:

“Sen, dirilişi hatırladığın zaman, aczin, eksikliklerin, noksanlıkların, kayıpların, dalga dalga bulut bulut çekip giderler. Ne kadar yoğun olsalar da, onları yaracak bir şimşek vardır. Ve onlar bu şimşekle yarılmaya görsün, birden şarıl şarıl yağan sağnaklar halinde boşanan güzelim yağmurlara dönerler. Sıkıntı bulutu gider, rahmet yağmurlarının kaldırdığı güzelim baharın toprak kokusu gelir. Ve arkasından çiçekler, çiçekler, çiçekler. Ve arkasından meyveler, meyveler, meyveler..” (Unutuş ve Hatırlayış, s. 17)

Konuşmamı, büyük düşünür, değerli hemşehrimiz Sezai Karakoç’un, “Diriliş Mektubu” adlı yazısının son bölümüyle tamamlamak istiyorum.

Bize şöyle sesleniyor Sezai Karakoç:

“Ruh kalesini yeniden inşa edelim. Tarihin en zalim zelzelesiyle yerle bir olmuş gerçek medeniyet sitesinin yeniden kurulmasına taş taşıyalım.

İnsanlığın fizikötesinden başlayarak her plandaki depreminin sebep olduğu yıkılışları onarma planında elimizden geldiğince bir katkıda bulunalım.

Cezbemiz, şuurumuz, kötülük izinde değil, iyilik çığırında olsun.

Tutkumuz, gerçek medeniyetin dirilişi doğrultusunda olsun. Göğsümüz ideal âlemin soluğuyla dolsun. Ruhumuz kutlu ruhla güçlensin, desteklensin.

Tarih, tabiat, zaman ve insan ilişkileri, yeniden, hilkat ve fıtrat kanunlarına uyacak şekilde düzenlensin tutumumuzla. Aşkımız Nemrud’un ateşine ateş değil, Hz. İbrahim’in gül bahçesine su taşımak aşkı olsun.” (Unutuş ve Hatırlayış, s. 63)

 

_______________

 

(*) 5-7 2012 tarihinde Diyarbakır Dicle Üniversitesi Kongre Merkezinde gerçekleşen "Sezai Karakoç Sempozyumu"nda yaptığım konuşmanın tam metnidir.

KAYNAKÇA: Sezai Karakoç, Unutuş ve Hatırlayış, gen. 2. bas., 1998, İstanbul; İsmail Kara, Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi (c.3, s. 380-393; s. 428-435; 1994, İstanbul), Sezai Karakoç, Düşünceler-1 (s. 7-21, 1986, İstanbul), TYB Akademi – Said Halim Paşa (Yıl: 1, sayı: 3, Eylül 2011), Sezai Karakoç, İslâm’ın Dirilişi (6. bas. s. 17-37, 43-47, İstanbul 1986); Sezai Karakoç, Gün Doğmadan (2000, İstanbul), Sezai Karakoç, Kalem Yazmak Zorundadır 1 ve 2, Babıalide Sabah, 11-12 Aralık 1967).

 

Yazar: İHSAN IŞIK

                        Biz mahcup ve onurlu çocuklarız (…)

                       Biz koşu bittikten sonra da koşan atlarız

                       Sezai Karakoç

 

Onu İstanbul’un kalabalık caddelerinden birinde yürürken görmeniz gerekir. Başı önüne eğik, boynu omuzlarının arasına gömülmüş, dalgın ve derin gözleri karşıdan bakıldığında görünmeyen, ama daima bir hüznü, bir kederi, bir derdi taşıyor duyumunu uyandıran, bu kısaya yakın orta boylu adamın, usul ve kısa adımlarla yürüyüşü, beyninde yüklendiği fi krin ağırlığını kaldırmakta zorluk çekiyormuş izlenimini verir. Tabloyu daha da somut bir mekânda tasavvur edebilir ve onu Cağaloğlu Yokuşu’nu tırmanırken izleyebiliriz: bir kolunun altında tuttuğu fermuarlı, kara renkli, belki biraz yıpranmış bir çanta; sigara içtiği günlerdeki kipi içindeyken işaret ve orta parmaklarının ucunda iğretice tuttuğu sigarası ağzına yaklaştırılmış, omuzları eğik ve bütünüyle dalgın bir hava içinde yürüyen bir adam... Elbisesi de yıpranmıştır. Pantolonu hemen hemen ütüsüzdür. (…)

O, kendisine rastladığınızda, adres sormaktan çekinmeyeceğiniz tipteki insanlardan biri izlenimini uyandırabilir. Dahası, eğer sorduğunuz adresi biliyorsa, ince ayrıntılarına değin size orayı eksiksiz biçimde anlatma cehdini gördüğünüzde, onun, oralarda sanki birinin ona adres sorması için beklediğini bile düşünebilirsiniz: öylesine mütevazı, öylesine hizmete hazır ve sunduğu hizmeti öylesine canla başla yerine getirme hevesi ve gayreti, onunla böyle sokakta buna benzer bir konumda karşılaşan birinin aklından geçirebileceği ilk izlenimler, ilk etkilerdir. O, bu hizmeti lâf olsun diye yapmaz. Gerçek bir hizmet aşkıyla yerine getirir. Sorulan adres karışıksa, onu da basite indirgemesini bilir ve soran adamın anlayabileceği bir dille onun kafasına yerleştirmesini başarır.

Gündelik ilişkilerin sıradanlığı arasında, karşınızda duran bu adamın sıradan görünüşü kimse için, hiçbir özel anlam ifade etmez. Ne zaman ki, onunla entelektüel bir zeminde karşılaşırsınız, o zaman, bu, her yanıyla mütevazı görünüşlü adamın beyninden fi kirler, imajlar, buluşlar, benzetmeler, görüşler, kuramlar fışkırdığını görürsünüz. Kafasının soyut düşünceye anadan doğma hazır bulunuşu, onu, gördüğü her özgün fikri yakalamaya ve hakkını vermeye yöneltir. Fikir, onun kafasında salt fikir olarak da kalmaz, fikir onun kafasında imgelerle, simgelerle, benzetmelerle, alegori ile zenginleşir, çoğalır. Ve onun ne denli mahir bir polemikçi olduğunu onunla polemiğe girmeyi denemiş olanlara sormalı...

Daha, Maraş’ta ortaokul öğrencisiyken gördüğü bir afiş yazısı, onun kafasını allak bullak etmeye yetmiştir. Evet, daha ortaokul sıralarındadır. Yatılı öğrencidir. Okulun paydos olduğu bir saatte, okuldan çıkmış, kent içinde gezinirken, birden bir duvar afi şi üzerinde gördüğü bir slogan (veya slogan gibi bir bildiri) onu can evinden yakalar. Gördüğü tanıtım ibaresinde Büyük Doğu’nun “nârı beyza” hâlinde çıkacağı yazılıdır. Bekler. Bu bekleme esnasında, bu ibare onun kafasında büyür, zenginleşir, çoğalır. Daha Büyük Doğu dergisini görmeden, tanıtım bildirisindeki ibare onun vurulmasına yetmiştir. Çünkü o, bir fi kre salt fikir olarak bakmıyor. Onun şair kafası ve imge dünyası, kafasında Büyük Doğu’nun, Büyük Doğu’dan farklı bir imgesini hâsıl etmiştir bile. Sonra dergi çıkar. Haftalık derginin her sayısını satır satır okur, sindirir, kafasına yerleştirir. O tarihte henüz on üç, on dört yaşlarındadır. Ama kafası, rüştünü çoktan kanıtlamıştır.

Dersine çalışmakla yetinmez. O sıralarda (194O’lı yılların ortaları) Milli Eğitim Bakanlığı klâsik eserlerin çevrilmesine başlamış, Doğu’dan, Batı’dan belli başlı eserler bir uçtan Türkçeye kazandırılmıştır. O, usanmaz ve doymaz bir heves ve sabırla bu eserleri hatmetmeye girişir. Klâsiklerden okumadığı, en azından göz atmadığı, az çok bilgi sahibi olmadığı hiçbir eser bırakmaz. Bir gün Türkçe hocası, onu, arkadaşlarına işaret ederek: “Bu arkadaşınıza dikkat edin çocuklar, o, ilerde büyük adam olacak” uyarısında bulunur. Ama acaba o sınıfta, hocanın bu uyarısını kale alabilecek dikkat sahibi bir arkadaşı var mıydı, bilemiyoruz. (…)

Onun kafa yapısı aslâ görünüşle yetinmeye razı olmaz. Daima görünenin altını ve arkasını araştırır. Görünürdeki fenomenin mutlaka bir numeni bulunması gerektiğini düşünür. Onu kurcalar, o fi kirle usanmadan oynar, evirip çevirir ve sonunda kendine göre bir karara ulaşır. Ama o karara ulaşıncaya değin kafasını patlatasıya direnir, diretir. Ve bir kez bir karara ulaşınca da, o karar, onun kafasında bir ilke hâlinde yer eder ve artık onun vazgeçilmezleri arasında yerini alır.

Dış çizgileriyle bakıldığında hayatının hiçbir girinti çıkıntısı yoktur. Zahiren girintisi çıkıntısı gözükmeyen bu hayatın sahibi, içinde amansız fırtınaların karambolünü, tayfununu yaşadı. Ama bu çalkantılardan kimseye haber vermedi. Ruhunun hangi fırtınalardan geçtiğini anlayabilmek için onun fakülte yıllarında yazdığı şiirlere müracaat etmemiz gerekir. Bu şiirler, nerdeyse baştan başa gizli bir aşkın terennümü, hatta feryadı gibidir: (…) Aslında bu mısralar onun ruh çalkantısından minicik ip uçları yerine bile geçmez. O şiirlerin oluşum süreci düşünülürse, o süreç esnasında yaşanan ruh burkuntularının, beklentilerin, umutların, umutsuzlukların, kabullenişin ve vazgeçişin envai çeşidinin nasıl iç içe yaşandığını tahmin ve tahayyül etmek kolaylaşır. (…) Zekâsının bir kılıç denli keskin oluşu, fakat aklının ağırbaşlı telkininin baskısına boyun eğişi, onu işkilli ilişkilerden korumaya sevk etmek ister. Aklıyla zekâsı, onun bütün ilişkilerinde bir muharebeye girişmiş hâlde bulunur. Zekâ, aklın otoritesine boyun eğer; ne var ki, bu boyun eğiş, hiç de huzurlu bir ruh ortamı hazırlamaz ona. Belki başka yerlerde de zikretmişimdir, eserini aşan ve eserinin gerisinde kalan yazarlar, şairler vardır.

Sezai Karakoç, eserini defalarca aşan simalardan biridir. Eserinin çapı göz önüne alınırsa, ne demek istediğim anlaşılır. Eseri, dehasının ürünü olması gereken birikimin az bir kısmıdır: keyfi yet olarak değil, kemiyet olarak... 1962 yılında, henüz 29’unu süren genç bir insan. Alnına yerleşmiş derin düşünce çizgileri insanda saygı uyandırıyor. Daha ilk cümlelerinde, bu cümlelerin onun kafasında çoktan hazırlanmış olduğunu, o anın çağrışımlarına uyarak konuşmadığını anlıyorsunuz. Hazırlanmış, üzerinde düşünülmüş, hesabı verilmiş düşünceler. Birkaç saatlik konuşma esnasında şiirden, siyasetten, edebiyat ortamından, güncel olaylardan konuşuldu. Dikkatimi çeken husus şuydu: bütün bunlar, daima aynı görüngüden değerlendiriliyor, çarpıcı benzetmelerle, mukayeselerle ve özgün bir ifade biçimi kazanmış bir üslûpla vazediliyordu.

Adnan Menderes’in orduyu jandarma ile karıştırdığına ve bu yüzden darbeci güçlere kolayca teslim olduğuna ilişkin tespiti, o an için çarpıcıydı. Keza İkinci Yeni şiirini İkinci Dünya Savaşı sonrası şartlarıyla açıklayan yaklaşım tarzı da benim için yeniydi. Aynı yıl, onun sayesinde tanıyacağımız Üstad Necip Karakoç göz önüne alınarak derginin yayımına ara verildi. 2. Diriliş dergisi ikinci dönem: Mart 1966-Ocak / Şubat / Mart 1967: 12 sayı. Sezai Karakoç, 1965 yılında memuriyetten istifa etti; fakat umduğunu bulamadı. Ekonomik sorunlar yüzünden memleketi Ergani’ye dönmeye karar verdi. Bir arkadaşının Sezai Karakoç’u bu kararından vazgeçirmek için Diriliş’in tekrar çıkmasını sağlamasıyla memleketine dönmek fikrinden vazgeçti. 3. Diriliş dergisi üçüncü dönem: Ekim 1969 / Temmuz 1970: 12 sayı. Ekim 1970 / Ocak 1971: 4 sayı: Toplam 16 sayı. Dergi 16 sayı çıktıktan sonra dönemin karışık toplumsal olaylarının elvermemesi ve Karakoç’un iki kitabının yasaklanması sebebiyle bir kez daha kapandı. 17 Ekim 1967’de İslâm’ın Dirilişi hakkında toplatma kararı çıktı. Sezai Karakoç bu kitabı yüzünden İstanbul 4. Ağır Ceza Mahkemesinde 163. maddeden yargılanmaya başladı. Aynı yıl, bu davayla uğraşırken bu sefer Yazılar adlı kitabı toplatıldı. Bu kitabı hakkında da İstanbul 3. Ağır Ceza Mahkemesinde 163. maddeden dava açıldı. Kitap İslâm, Farklar ve Dirilişin Çevresinde adlı kitapların tek ciltte toplanmasıyla oluşturulmuş, borca karşılık bir defaya mahsus olmak üzere basılmış bir kitaptır. Sezai Karakoç, İslâm’ın Dirilişi adlı kitabı sebebiyle sekiz yıl mahkûmiyetle yargılandı. İlk başta tutuklu olarak yargılandığı için bir süre sokağa çıkamadı. Sonradan tutuksuz yargılanmasına karar verildi, davalarına gidip gelmeye başladı.

Bu davalardan dolayı Sezai Karakoç, zor günler geçirdi. Davalar (namı diğer “Diriliş Davaları”) 1967’den 1974’e kadar sürdü. İslâm’ın Dirilişi kitabından dolayı bir yıl, bir ay, on gün hapis, bir yıl da sürgün cezası aldı. Yazılar kitabından da altı ay hapis cezası alan Sezai Karakoç’un bu cezası paraya çevrilip tecil edildi, 1974’teki genel afla da düştü. Davaların neticelenmesinden sonra Diriliş Yayınlarını kurup kitaplarını yeniden çıkarmaya başladı. 1974 yılından önce Diriliş Yayınları başlığıyla bir iki yayın yapıldıysa da bunlar düzenli olmadı. Bu yüzden Diriliş Yayınlarının asıl kuruluş tarihi 1974 kabul edilebilir. Bu tarihten itibaren Sezai

Karakoç’un kitapları düzenli bir şekilde sadece Diriliş Yayınlarından çıktı. 4. Diriliş dergisi dördüncü dönem: Eylül-Ekim 1974 / Şubat 1976: 18 sayı. 6 Mayıs 1976 / 3 Ağustos 1978: 42 sayı: Toplam 60 sayı. Diriliş dergisi bu dönemde 19. sayısından itibaren haftada iki gün (Pazartesi ve Perşembe) yayımlanan bir günlük gazeteye dönüştü. Bu dönem dergide İsmet Özel’in de dört şiiri yayımlandı. “Edebiyat dünyasında, ismen tanıyıp şiirine büyük değer verdiğim bir Sezai Karakoç vardı. Onunla tanışmanın yolunu arayıp buldum.” diyerek Sezai Karakoç’a gelen İsmet Özel, hayatındaki yeni dönemin ilk şiiri olan “Amentü”sünü de Diriliş’te yayımladı. 5. Diriliş dergisi beşinci dönem: Ekim 1979-Eylül 1980: 12 sayı. 6. Diriliş dergisi altıncı dönem: 7 Ocak 1983-16 / 17 Haziran 1983: 161 sayı. Diriliş bu dönem günlük gazete olarak çıktı. 7. Diriliş dergisi yedinci dönem: 23 Temmuz 1988 / 5 Şubat 1992: 133 sayı. Diriliş dergisi, son diyebileceğimiz bu döneminde, haftalık dergi olarak yayımlandı. Derginin bu döneminde Sezai Karakoç’un hatıraları da yer aldı. Bu dönem, 5 Şubat 1992’deki 131-132-133. birleşik sayıyla son buldu. (...)

Sezai Karakoç, tanıdığım ilk bilge insandı. Ve ilk düşünür... Eski düşünürlerin, filozofl arın eserlerinin, herhangi bir arkadaşının düşüncelerini eleştirir gibi eleştirmesi benim için, şaşırtıcı bir olaydı. Onda fikir, bazen aniden fışkırır, bazen de uzun bir gelişme süreciyle ortaya çıkar. Yazmaya karar verdiğinde zorluk çekmez. Zengin bilgi birikimi ile geniş imajinasyon dünyası, yazılarında onu fi kirden fi kire koşturur. Gazetelere günlük yazı yazdığı sıralarda yanında bulunduğum olmuştur. Bir defasında, İstanbul’da bir kahvede yazısını hazırlamak üzereydi, fakat ne yazacağına henüz karar vermemişti.

“Üç Türkiye diye bir yazı yazayım” dedi ve sesli düşünmeye başladı: “Bir, bizim Türkiye’miz; iki, onların Türkiye’si...” dedi ve bana bakarak: “Peki üçüncü Türkiye kimin Türkiye’si?” diye sordu. Bana bakarak soruyordu, ama benden cevap beklemediğini biliyordum. “Bir de, dedi, bir Türkiye var, kendi kendisi olan bir Türkiye!” Ve yazısını bu temel üzerine kurup yazdı.

Onunla konuşmalarımızda uçsuz bucaksız bir tahlil seline kapılıp gittiğimiz çok olmuştur. Bir fikri, bir fenomeni öylesine parçalara ayırarak didik didik eder ki, bir daha o parçaların bir araya gelmeyeceğini sanırsınız; ama sonunda, bu tahlil yavaş yavaş bütünleşir ve bir terkip hâline gelir. O, esas itibariyle diyalektik düşünce tarzına sahiptir. Aristo mantığını kullandığı olur kuşkusuz; ama kendi özgün düşüncesi temelde diyalektik üslûba dayanır.

Düşüncelerinde aceleci değildir, ihtiyatlıdır. Belli bir sonuca birdenbire atlamaz, adım adım oraya yaklaşır. Bu yüzden sohbetleri zevkli ve öğretici fi kir ziyafetlerine, bir şölene dönüşür. Düşüncede ayrıntıya son kerte dikkat ve riayet eder. Başkası için bir hiç sayılabilecek minicik bir ayrıntı, yeri geldiğinde, onun düşüncesinin bel kemiğini oluşturur. (…) Düşünce dünyasının, onun gündelik pratik hayatına ayak bağı olduğunu ileri sürmek de mümkündür. Öylesine düşüncesinin (buraya şiirinin de dâhil olduğunu söylemeye gerek var mı?) surları arasına gömülmüştür ki, nerdeyse onun için bir dış dünya yok hâline gelmiştir.

Memuriyetten ayrılmaya karar verdiği ve ayrıldığı günde, aslında ne yapacağını, nasıl geçineceğini nerdeyse hesaba bile katmamıştır, diyebiliriz. Nasıl geçineceğine ilişkin soru, herkes gibi elbette onun da sorusudur. Bu sorunun ona ayak bağı olmadığını anlatmak istiyorum. Sonradan çektiği sıkıntılar, onun “geçim dünyası”na ne kadar hazırlıksız bulunduğunu göstermeye yeter. Necip Fazıl, bir defasında, içinde bulunduğu sıkıntıyı ifade sadedinde şöyle söylemişti: “Necip Fazıl’ı bir gün Yeni Cami duvarının dibinde bir boyacı sandığının önünde görürseniz, bundan doğacak mahcubiyetin mecmuu ondan başka herkese racidir!” Necip Fazıl, ayakkabı boyacılığı yapmadı. Ama Hatıralar’ında, okuduğumuz kadarıyla Sezai Karakoç, evinde, açlık sınırlarına teğet geçti. (…)

(Hece Dergisi Sezai Karakoç Özel Sayısı, sayı: 73,

Yazar: Rasim ÖZDENÖREN

Sezai Karakoç, modern Türk şiir piramidinin zirvelerinden biri, belki de birincisidir. Sadece şiiriyle değil, fikir adamı cephesiyle de bu böyledir.

Sezai Karakoç, modern şiirimizde birçok yönüyle bir ilktir. Şiirinin geleneğe bağlanan damarı, süreklilik ve içerik plânında Yahya Kemal ve Necip Fazıl’dan daha derindir. Çünkü şiirimizin evrimi, ilk defa onunla ciddî bir metafizik açılım kazanır ve Şeyh Galip’e bağlanma imkânı bulur. Böylece modern şiirimiz, bir ölçüde geçmişiyle arasındaki mesafeyi, fetreti kapamış olur.

Karakoç, şiiri yaşanmış olandan (insanlık tecrübesi) ve kendi hayatından (şahsî tecrübe) süzer. Popülizme ve ideolojik olana kapalı durur. Şiirle kavga vermez, ama şiiri kavgasını yüklenir. Sonuçta insanlığın ortak tecrübesine bağlanabilecek bir şiir ortaya koyar.

Şiirimizin baştan beri temel meselelerinden biri olan insan meselesi, onun şiirinde yaşayan, tarihi olan, inançlı, ilkeli, idealist, misyon sahibi vb. nitelikli bir insan şeklinde açılım gösterir. Bu yönüyle günümüz şiirinin önünde durur. Bununla birlikte sadece kendinden sonrakileri değil, kendinden önceki ve kendi kulvarının dışındaki şairleri de etkileyebilen nadir sanatçılarımızdan biridir. Modern edebiyatımızda Karakoç boyutunda başka bir şair hemen hemen yok gibidir.

Modern şiirimizin en büyük atılımı kabul edilen İkinci Yeninin belirleyici ve öncü şairlerinden biri Karakoç’tur. Ece Ayhan’a göre Turgut Uyar’la Edip Cansever ara kuşaktandır ve her ikisinin de bir yarıları bir bakıma hep Garipte kalmıştır. Sezai Karakoç’la Cemal Süreya ise İkinci Yeninin merkezindedir. (1) Aslında İkinci Yeni için bir merkez aranacaksa bu tek başına Karakoç olmalıdır. Çünkü Cemal Süreya’nın da ilk çıkışında, özellikle ironik söylem ve dili kullanma yönünden Gariple gizli bir akrabalığı vardır.

Bütün bunlar Sezai Karakoç’un şiirini okuma denemelerinde önümüze çıkacak ana duraklardan birkaçıdır. Şimdi ilk şiirlerine, Monna Rosa’ya dönebiliriz.

Monna Rosa, Diriliş Yayınlarının 52. kitabı olarak Ağustos 1998’de yayımlandı. 9 şiirden oluşan bir ilk şiirler toplamı ve Karakoç’un kitap olarak yayımlanan 9. şiir kitabı. Şiirlerden 7’si Hisar ve Mülkiye dergilerinde yayımlanmış (1951-1954). 2’si yazıldıkları tarihte yarım kalmış ve tamamlanarak ilk defa bu kitapta gün ışığına çıkıyor. Böylece Monna Rosa, bir efsane şiir olarak yaklaşık yarım asırdır koruduğu gizlilik sırrını bozuyor ve okuyucuyla buluşuyor.

Yıllar önceydi; Monna Rosa’nın elden ele dolaşan bir nüshasıyla karşılaşmıştım. Zaman içinde başka nüshalarla da karşılaştığım oldu, ama hiçbiri diğerini tutmuyordu. Ankara’da fakülteye başladığım yıllardı. Kütüphanelerden Hisar ve Mülkiye dergilerini buldum ve kendime ‘sahih’ bir nüsha edindim. Mutluydum ve isteyen arkadaşlarıma bu nüshanın fotokopisini veriyordum. Şimdi Monna Rosa’yı, hâlâ elimde mevcut olan bu nüshayla karşılaştırarak yeniden okumaya çalışıyorum.

Cemal Süreya, Edip Cansever’in “Nerde Antigone” adlı şiirini, ilk yayımlandığından otuz yıl sonra bütün şiirlerine alırken yapmış olduğu ekleme ve çıkarmaları onaylamayıp, bir şairin kendi şiiri üzerindeki “tasarruf” hakkının sınırlarına değinir. “Dize atmaya, belki evet; ama çok yerde ana gövdeye dizeler eklemeye kesinlikle hayır! Hele şiirin üzerinden yıllar geçmişse, şiir kitaplaşmışsa ve üst üste baskılar yapmışsa... Dahası o şiir bir kuşağın, bir akımın duyarlığını, belli bir tarih noktasındaki dil, düşünce, özlem, imge, vb. konumunu gösteriyorsa...” (2) Bu sebeple bir şairin, yayımlanmış şiirine sonradan yapabileceği herhangi bir değişiklik, belki sırf şairini ilgilendireceği, kuşağının dil ve şiir özelliklerini yansıtmayacağı durumlarda mümkün olabilir. Yayımlanan bir şiir, başarısı ve zaaflarıyla ait olduğu dil ve kültüre mal olmuş demektir. Ancak “çok özel” durumlarda belki kısmî bir müdahale söz konusu olabilir. Gelgelelim edebiyatımızda bu soruna takılmayan kaç şairimiz vardır?

Sezai Karakoç, yaklaşık yarım asır sonra ilk şiirlerini kitaplaştırırken onlar üzerinde bu anlamda ana gövdeyi sarsabilecek çok büyük değişiklikler yapmaz. Yaptığı sadece bazı dizeleri yeniden düzenlemek veya bir kelime eklemek ve bir ek çıkarmaktan ibaret bir değişikliktir. Bunun da şiire yeni bir ses rahatlığı getirdiği söylenebilir. Meselâ “Ürkek ürkek bakar tavşanlar dağa.” dizesi, “Bakar ürkek ürkek tavşanlar dağa.” ve “Kalbimi bin parçaya böldü bir divane sır,” dizesi ise “Bin parçaya böldü beni bir divane sır,” şeklinde düzenlenmiş. “Rüyasında örümcek başlarsa ağlamağa,” dizesine “bir” kelimesi eklenmiş; “Rüyasında bir örümcek başlarsa ağlamağa,” olmuş. “Pişmanlık ve Çileler”de 6 defa geçen “Annesi” kelimesinin eki düşmüş, “Anne” diye genellenmiş. Yine aynı şiirden “Bir güneş toprağı yarıp çıkacak.” dizesiyle başlayan bölümün önünden “Sineklerin kanadını ısıtan” dizesi atılmış. “Yağmur Duası”ndan da bir dize değişikliğe uğramış; “Bir kadın gömleği giydirmiş bana.”, bu dize “Afsunlu bir gömlek giydirmiş bana.” olmuş. Bunları, şiirlerin yayımlanmış ilk biçimlerini doğru varsayarak tespit ediyoruz. Yoksa bunlar, yayımlanmış bir metnin tashihi olarak da düşünülebilir.

Monna Rosa’da 6 defa geçen “Geyve” yer isminin “Gülce” olarak değiştirilmesi, Monna Rosa’nın okunuş şekliyle (Mona Roza) yazılışından vazgeçilmesi, ayrıca “Aşk ve Çileler”deki bölümlerin yerlerinin değiştirilmesi suretiyle akrostişin bozulması şiirin yapısını etkilemez. Kaldı ki gerçek okuyucu, işin magazin tarafıyla ilgilenmez ve sanatçının mahremiyet anlayışına saygı duyar.

Karakoç Monna Rosa’da dikkate değer üç değişiklik yapar. “Aşk ve Çileler” ile “Pişmanlık ve Çileler”deki birer bölümü yeniden yazar.

 

Zeytin ağaçları, söğüt gölgesi

Bende çıkar güneş aydınlığına,

Bir nişan yüzüğü, bir kapı sesi

Seni hatırlatır her zaman bana.

Zeytin ağaçları, söğüt gölgesi...

 

Bu bölüm yeniden şu şekilde yazılır:

 

Zeytin ağacının karanlığıdır

Elindeki elma ile başlayan...

Bir yakut yüzükte aydınlanan sır,

Sıcak ve minnacık yüzündeki kan,

Zeytin ağacının karanlığıdır.

 

Yine “Pişmanlık ve Çileler”deki;

 

Benim de boyum ufak, onun da ufaktı.

Kıvırcık saçlarından öpemediğim için onu,

Onun bu ocakta yanan toprağı

Her gece rüyamda avuçlarımı yaktı;

Benim de boyum ufak, onun da ufaktı.

 

bölümü, şu şekilde yeniden yazılır:

 

Gönüller yanarak kavuşacaktı;

Yüzdeki ıstırap, çile ocağı,

Onun bu ocakta yanan toprağı,

Bir gece rüyamda avuçlarımı yaktı,

Gönüller yanarak kavuşacaktı,

 

Bir de “Aşk ve Çileler”deki bir kelime, “deli” kelimesi önemli bir değişime uğrar: “Anla Monna Rosa, ben öteliyim...”; “ben bir deliyim” idi. Evet, “deli” ile “öteli” kelimelerinin ses ve şiirdeki biçimiyle anlam yakınlığı olsa da Cemal Süreya’nın işaret etmiş olduğu “şiirin belli bir tarih noktasındaki imge konumu”na denk düştüğü söylenemez. Deli ve meczup kelimelerinin öte olanla, metafizikle elbette bir yakınlığı vardır. Ne var ki Monna Rosa’nın bütününe hâkim olan beşerî aşk duygusudur. Burada “öte” imgesi bize “ilâhî” aşkı çağrıştırıyor. “Elma” imgesi için de aynı şey söylenebilir. Monna Rosa tipi, söylencelerde adı Züleyha ya da Zeliha olarak geçen Yusuf Peygamber kıssasındaki kadınla zaman zaman benzeşiyor. Tabi böyle bir çağrışım şiirin atmosferini ilk şeklinden uzaklaştırıyor ve başka atmosferlere doğru açıyor. Belki bunları gerçek bir “müdahale” sayabiliriz.

Sezai Karakoç şiire nasıl başlamış ve şiirinin kaynakları nelerdir? Bu soruların cevabı büyük ölçüde Monna Rosa’da gizlidir.

Karakoç, şiire Garipten, Hisarcılardan, hatta hececilerden bir iz taşımadan girer. Onun şiire girişi, doğrudan doğruya herhangi bir etkiye bağlanamaz. Daha ilk şiirlerinde; “Rüzgâr” ve “Yağmur Duası”nda (1951) yakalamış olduğu duyarlık ve sembolik ifade gücüyle kuşağının yazdığı şiirin önüne geçer. Belki Türk ve batı şiirinin ustalarını iyice özümseyerek şiire girmiştir, denilebilir. Bu da onun şiire sağlam bir yerden başladığını gösterir.

Bu çerçevede Monna Rosa’da Charles Baudelaire (1821-1867)’in; özellikle “Balkon” şiirinin havası estiği, bu iki şiirin ses ve yapı yönünden benzerlikler çağrıştırdığı söylenebilir. Cahit Sıtkı Tarancı’nın çevirisiyle “Balkon”dan bir bölüm:

 

Kalınlaşan bir duvardı aramızda gece.

Seçerdim o karanlıkta gözbebeklerini

Mest olur, mahvolurdum nefesini içtikçe

Bulmuştu ayakların ellerimde yerini.

Kalınlaşan bir duvardı aramızda gece.

 

Bu da Monna Rosa’dan bir bölüm:

 

Zaman çabuk çabuk geçiyor Monna;

Saat on ikidir, söndü lâmbalar.

Uyu da turnalar gelsin rüyana,

Bakma tuhaf tuhaf göğe bu kadar;

Zaman çabuk çabuk geçiyor Monna.

 

Elbette Karakoç ile Baudelaire arasında önemli bir izlek farkı vardır. Baudelaire’in şiirindeki melânkoli, bireysel tecrübeden beslenir ve bireysel kalır. Karakoç ise duygularını belli bir kültür dünyasının atmosferine bağlı kalarak dile getirir. Anadolu’nun yüzlerce yıllık aşk geleneğini içselleştirmeye çalışarak yeni imkânlar arar. Yani yerinin ve duruşunun bilincindedir.

Monna Rosa’da yoğun bir semboller dünyası vardır. Bunlardan “gemi” sembolü, sanki Yahya Kemal’le aynı denizlere yelken açar gibidir. Ölüme adım adım yaklaşıldığı bir bölümde, şairle sevgili arasındaki o trajik diyalog, Yahya Kemal’in “Sessiz Gemi”deki betimlemelerini yakından dolaşır:

 

Artık demir almak günü gelmişse zamandan,

Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan.

 

Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol;

Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol.

 

Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli,

Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli.

 

Bîçare gönüller! Ne giden son gemidir bu!

Hicranlı hayatın ne de son matemidir bu!

 

Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler;

Bilmez ki giden sevgililer dönmeyecekler.

 

Birçok gidenin her biri memnun ki yerinden,

Birçok seneler geçti; dönen yok seferinden.

(Sessiz Gemi)

 

Bir lâmba yanıyor, hafif ve sarı;

İnce yelkenleri alıyor yeller.

Titretir kalpleri ve bayrakları

Gemiden toprağa uzanan eller.

Lâmbalar yanıyor, hafif ve sarı,

Bir yosun köküne hasret kalacak

Gizli hazineler, su yılanları...

İnce yelkenleri alıyor yeller;

Bir lâmba yanıyor, hafif ve sarı.

Beyaz pelerinli hür tayfaları

Kendine bağlıyor siyah kediler;

Titriyor gönüller ve kara bayrak,

Bir yosun köküne hasret kalacak

Gemiden toprağa uzanan eller.

Bir lâmba yanıyor, hafif ve sarı.

(Ölüm ve Çerçeveler)

 

Ebubekir Eroğlu, “Duyarlık, Sezai Karakoç şiirinin her zaman önemli eksenlerinden biri olmuştur.” der ve bunu, onun ilk şiirlerine, Monna Rosa’ya bağlar. “Monna Rosa ilk gençlik tutkuları ile örülü bir aşk şiiridir. Ama tek bir olgunun yüceltilmesi değildir. Duyarlık ve coşku birbirine eklenerek ve düşsel unsurlarla da beslenerek şiiri oluşturur.” (3)

Sezai Karakoç, Monna Rosa’da rahat bir söyleyiş ve güçlü bir semboller ağıyla unutulmaz tablolar çizer:

 

Lâmbalar yanıyor, hafif ve sarı;

Bakıyor ateşe, küle böcekler.

Köpekler parçalıyor kanaryaları,

Mektupları bir boz ağaç kurdu yer.

Baykuşlar ötüyor harabelerde;

Yanıyor lâmbalar, hafif ve sarı.

Bir kaza kurşunu bulur her yerde

Süvarisiz şaha kalkan atları...

Bir ruhun ışığı vardır göklerde,

Lâmbalar yanıyor, hafif ve sarı;

Ötüyor baykuşlar harabelerde.

 

Bunun yanında;

 

Benim gözlerim yeşildir, onun gözleri kara;

Ben günah kadar beyazım, o tövbe kadar kara.

 

dizelerindeki anlam kırılmaları ile

 

Kediler halıları parçalıyor,

Kırmızı bir ışık düşüyor yere.

(...)

Rüyasında bir örümcek başlarsa ağlamağa,

İçine gül koyduğum tüfek ölmeğe başlar.

(...)

Bu erkekler kokuyu kediler gibi alır

Ve kediler her gece sürünür yastıklara.

(...)

Bir geyiğin gözleri düşer eriyen kara

(...)

Ve toprağın rüyaya yılan gibi girişi.

 

dizelerindeki imgelem, güçlü bir İkinci Yeni şiirinin habercisidir.

 

Artık ben gideceğim, ata eğer vuruyorlar.

Hatıralarımı birer birer yakacağım.

Entarimi parça parça edip

Zehirli kirpilere bırakacağım.

Beyaz bir kayanın üstüne çıkıp

Göğsüme siyah bir gül takacağım.

Batan güne doğru kurşunlar sıkıp

Kendimi boşluğa bırakacağım.

 

Bu bölümdeki ‘intihar’ izleği finale doğru bir çeşit aşkın intiharına dönüşür ki, bu da trajik bir sır olarak şiirin bütününe siner. Aşk+Ölüm=Yaşamak:

 

Ve sonra bir köşede öldürmek ölmeyeni

Ve son vermek bitmeyen, bu bitmeyen şarkıya,

Bir tren ışığına, güneşe çekmek seni.

 

Sezai Karakoç’un şiir serüveninin Leylâ ile Mecnun’a açılımı buradan başlar. Onun şiirlerindeki vect hâli ve metafizik olana bağlanma bizzat yaşanılarak ulaşılan bir olgudur. O, hayatını şiire koymakla bize bahşedilen bir hayatın şiirini yazar!

Monna Rosa çağdaş bir aşk manifestosudur. Sırrını şairinin masalından alan bir efsane şiir! Ece Ayhan, bir yazısında kendine özgü o “sıkı” üslûbuyla bu sırrı ifşa eder: “Sezai Karakoç sürmeli gözleriyle bir başına ve yalınayak yürümeyi seçti kızgın çöllerde, pingponglu bir aşk kırgınlığı onu Mecnun kıldı. (‘Mona Roza’; bu şiiri hemen hemen bütün Boğaziçi Üniversitesindekiler çok severler.) Kafasındaki kıza ihanet etmemek, derviş olmak için hiç evlenmedi.” (4)

Evet, Monna Rosa, modern Türk şiirinin en uzun soluklu aşk şiirlerinden biridir. Bir ilk şiir olarak Sezai Karakoç şiirinin sonuncu kitabı; onunla başlayıp tekrar ona dönen bir süreç! Uzun bir yarım yüzyıl! Sonuç: “Bitmeyen bir şarkı”!

 

1. Ece Ayhan, Şiirin Bir Altın Çağı, Yapı Kredi Yayınları, 1993.

2. Cemal Süreya, “992. Gün”, Gösteri, S. 102, Mayıs 1989.

3. Ebubekir Eroğlu, Sezai Karakoç’un Şiiri, Bürde Yayınları, 1981.

4. Ece Ayhan, “Sıkı Şairlerden Turgut Uyar ya da Sivil Şiir”, Ludingirra, S. 3, Güz 1997. Nitekim “Aşk ve Çileler”deki akrostişte şifrelenen Muazzez Giray (Akkaya), yıllar sonra ortaya çıkar ve kendisiyle yapılan bir söyleşide, Sezai Karakoç’un öğrencilik döneminde kendisine duyduğu ilgiyi hissettirdiğini, ama kendisinin ondan elektrik alamadığını söyler. “Çok şiirler verdi, ne bileyim yazılar verdi, kitaplar verdi, ama yakınlık duyamadım.” diyerek şöyle bir açıklama yapar: “Çok fazla üzerime düştü. Bilmiyorum, biraz tutku hâlini aldı. Onun da bu şeye saplanmamasını arzu ederdim. Saplantı hâline gelmemesini isterdim. Kendisi bir hayat kursaydı daha mutlu, huzurlu olurdum.”

Eğer Muazzez Giray gerçeği saptırmıyor ve doğru söylüyorsa Sezai Karakoç karşılıksız bir sevgi/aşk yaşamış demektir. Söyleşinin bütününden onun, Sezai Karakoç’tan çok farklı bir dünyanın insanı olduğu; duygusal ve entelektüel hiçbir yönünün bulunmadığı; para pul, makam mevki hesabıyla bir evlilik gerçekleştirdiği ve düz/tipik bir devlet memuru olarak sıradan bir hayat yaşadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda Sezai Karakoç’un ilgisinin karşılıksız kalması gayet doğaldır. Artık Sezai Karakoç için olay, geçmişte kalmış bir parantezden ibarettir. Onun yolu ve dünyası başka ve büyük bir mecrada seyretmektedir.

Bizim için ise esas olan şiirdir. Bu bağlamda karşılıksız bir aşkın ürünü olan Monna Rosa, bir efsane şiir olarak Türk edebiyatındaki seçkin yerini korumaya devam etmektedir. Esasında Muazzez Giray’ın (Akkaya) 60 yıl sonra kendini ifşa etmesinin Sezai Karakoç’a, şiire ve aşka saygısızlıktan başka bir anlamı yoktur. İçerik olarak bu söyleşi, Sezai Karakoç’un büyüklüğünü ve Muazzez Giray’ın (Akkaya) sıradanlığını gösterir. Yani o, duruşuyla ve ilgisizliğiyle böyle bir şiirin muhatabı olmayı hak etmemektedir. (“Adına Şiirler Yazılan Geyveli: Muazzez Akkaya”, söy. Fahri Ersavaş-Şeref Elma, www.geyve.com, 6 Aralık 2011)

 

Eleştiri Denemeleri (2014)

Yazar: MEHMET ERDOĞAN

VE MONA ROSA, SEZAİ KARAKOÇ'U ANLATTI

 

Türk Edebiyat ve fikir dünyasının anıt isimlerinden Sezai Karakoç imzalı Türk Edebiyatı'nın şiir anıtlarından Mona Rosa'ya konu olan Muazzez Akkaya konuştu:

GALERİ İÇİN TIKLAYIN

Sezai Karakoç'un 14 kıtalık "Mona Rosa" şiirinin kıta başlarındaki harflerin yan yana getirilmesiyle ortaya çıkan "Muazzez Akkaya'm" akrostişi, 56 yıldır edebiyat çevrelerinde cevabını arıyordu. Efsanenin kahramanı Muazzez Akkaya o günleri anlattı.

Şehir efsaneleri diyordu ki: "Sezai Karakoç bir kıza aşık olur,ama bunu ne o kıza ne de başka birine anlatabilir. Kız bir şeylerin farkındadır ama emin değildir. En yakın arkadaşı Sezai Karakoç'un şiire olan merakını biliyordur ve bir davete katılması için ısrar eder. O da kıramaz ve katılır.programı sunan da o arkadaşıdır. Gecenin sonuna doğru söze başlayan arkadaşı,aralarında da güzel şiirler yazan birinin olduğunu söyler ve Sezai Karakoç'u sahneye davet eder. Sıkıla sıkıla çıkar Karakoç ve Mona Roza’yı okumaya başlar. Kız da ordadır ve nişanlanmıştır. Emindir artık emin olamadıklarından. Bakışırlar bir süre,sonra Karakoç daha fazla dayanamaz ve koşarak sahneyi terk eder. Kız arkasından koşar hemen. Yetişir Karakoç'a. Parmağındaki yüzüğü göstererek der ki; "bir tek sözüne bakar,çıkarıp atarım".Sezai Karakoç da "artık senin aşkın benimkine yetişemez" der.  O gece kız intihar eder.Sezai Karakoç hala evlenmemiştir..."

Oysa Muazzez Erkaya'nın ölmediği ve yaşadığı biliniyordu. Ancak kapılarını kimseye açmıyordu. Bir yerel site, ulusal medyanının başaramadığını başardı ve Türk Edebiyatının şiir anıtları arasında yer alan Mona Rosa'ya ilham kaynağı olan Mona Rosa ile sohbet gerçekleştirdi...

Muazzez Akkaya'nın aile dostu Geyveli şair Fahri Ersavaş ve Eşme köyü web sitesi editör ve geyve.com yazarı Şeref Elma Muazzez Akkaya (Giray)'ı ziyaret etti.

Muazzez Giray, iddialara ve anlatılanlara cevap verdi. İşte o röportajdan önemli satırbaşları ve söz konusu röportajın tamamı:

Kendinizi kısaca tanıtır mısınız?

 

-1930 yılında Akhisar'da (Pamukova) doğdum. Babam memur, reji diyorlar sonra Tekel oldu. Türkiye'nin nüfusu az olduğu için, çocukları büyüdükçe ortaokullu bir şehre, mesela ablam liseye başlayınca lise olan bir şehre tayinini istedi. Hemen Eskişehir'e yolladılar, üniversiteye gelince Ankara'ya tayinini istedi ve oraya yolladılar.

İlkokul 3'e kadar Sögütlü'de, 4 ve 5. sınıfı Eskişehir'de okudum. Ortaokulun ilk senesini yine Eskişehir'de okudum, sonra babam Ankara'ya tayin oldu. Ortaokulu Ankara Anafartalar Ortaokulu'nda okudum oradan mezun oldum.

Bir arkadaşım bahsetmişti Leyli meccali (Fransızca: yatılı okul) imtihanına niye girmiyorsun diye... Ve oraya girdim, tesadüfen İstanbul Kandilli Kız Lisesi'ni kazandım. Orada 3 sene en büyük zevk-i tahsilim, en güzel arkadaşlıklarım, tüm anılarım hala devam ediyor, buluşuyoruz görüşüyoruz. Yatılı okul olunca kardeş gibiyiz. Sonra bir arkadaşım vasıtasıyla, abisi hariciyeci imiş, Siyasal Bilgilerin imtihanına girelim dedi. O kazanamadı, ben kazandım. Yıl 1950 ve 4 sene de orada okudum. 1954'te mezun oldum.

Sonra Maliye Bakanlığı'nda, bir ara DSİ'de, tekrar Maliye Bakanlığı'nda çalışırken eşim Orhan Giray ile tanıştım. O da Umum Müdür Muavini idi, orada tanıştık. Sonra ben onu ziyarete geldim ve arkadaşlığımız devam etti. 1958 yılında da evlendik. 4 çocuğum oldu, 2 kız, 2 erkek... Ayşegül, Ela, İhsan, Özgür Sinan, ... Hepsinden memnunum, hepsi aklı başında çocuklar, yüksek tahsillerini yaptı.

Eşimin esas görevi Maliye Müfettişi iken evvela Kıbrıs'a Maliye Ateşe olarak tayin oldu, orda da 1963 olayları çıktı. Hemen yanıbaşımızda Rum komşularımız vardı, orada doktorun ailesini katlettiler... Oradan İsrail'e Telaviv'e tayin oldu. 2 sene orada kaldık. Ve 1966 yılında Türkiye'ye döndük.

Ben daha önce Hukuk imtihanını da vermiştim. O arada gizli gizli staj da yaptım. Ve hazinede, Hazine Avukatlığı yapmaya başladım. Ama Telaviv'e giderken dondurmuştuk. Dönüşte tekrar Ankara Muhakematı'nda başladım. Eşim de döndükten sonra Devlet Malzeme Ofisi'nde (DMO) Umum Müdürlüğü yaptı. 1967'den 1973'e kadar 5-6 yıl görev yaptı. Daha sonra Anadolu Bankası Umum Müdürü olarak İstanbul'a geldik. 2-3 sene de burada görev yaptı. Sonra başka tayinler çıktı, O da Marmara Transport diye bir gemi tersaneciliği vardı, orada Murahhas üye olarak devam etti. Sonra da bir hevesle inşaat işine kalkıştı. Eskiden beri inşaata hevesi vardı. Kozyatağı'nda bir arsa almıştık orada biraz inşaata girişti, diğer işleri bıraktı. Zaten yaşlanmıştı, o inşaatı bitirdikten sonra oğlumuz İhsan'a devretti. İçerenköy'de inşaat yaptı. Ve sonrada böbrek yetmezliğinden hasta oldu. Diyalize girdi, gerçi çok fazla giremedi ama... 6 ay kadar ancak dayandı. 2006'da vefat etti.

Ben de kızım Ela ve torunum Deniz'le birlikte üçümüz beraber yaşıyoruz. İyi ki varlar, 5 tane torunum var, 6'ncı da yolda. ... kardeş geliyor. (Bu arada İdil'i kastederek kıskançlık başlar mı diye soruyoruz) Hayır abla olacak, (Gülüşmeler) sanmam...

Pabucu dama atılmayacak değil mi?

-Yok yok, mesela en büyük torunum Deniz, Marmara Maliye Bölümü'nü bitirdi master yapmaya gidecek, O'nun pabucu dama atılmadı. Arkalardan geldi hepsi mesela... Her yeni gelen seviliyor.

Geyve'de nerede oturdunuz, komşularınız ve hatırladığınız isimler kimlerdir?

Geyve'de Gazisüleymanpaşa Mahallesi'nde eski yazlık sinemanın olduğu yerde oturduk.

Yanımızda dava vekili Şefik Bey vardı, çocukları Dilaver, Sezai, Gülen, torunları Menderes İstanbul'a yerleşti. Diğer komşularımız Saatçi Fahri, Şaziye Hanım ve kızları Nuray, Ayşe, Fatma. Sakibe Hanım ve kızı Keriman. Karşımızda Rüştü Bey vardı. Diğer hatırladıklarım Sadettin Enişte, Mehmet Dinçer öğretmen. Asiye Karabaş ve kızı Sinem ve Serdar Geyve'de kalan akrabalarımız.

Bu arada biraz geriye dönerek, masa tenisi (ping pong) şampiyonluklarınız varmış, biraz bahseder misiniz?

-Mülkiyedeyken (Siyasal Bilgiler) Ülker Akçakoca (Köksal) diye bir arkadaşım vardı. Onunla beraber ping pong oynayalım dedik, 1-2 ping pong oynayan arkadaşlarla birlikte... derken ilerlettik bunu. Bu sefer fakülteler arası ping pong müsabakaları oldu. O zamanlar tabi bu kadar spor yapan ve ping pong oynayan yoktu. Fakülteler arası Dil Tarih'te oynayan bir asistan vardı. Oraya çağırdılar, benim daha önceden haberim yok, 'Haydi Muazzez maça' dediler. Gittik orada, işte 5-6 kişiydik sanırım iştirak eden, orada 1.'lik aldım. Tesadüfen yendim hepsini.

Arkadaşlarınızı not almışım, onlarla sağ olanlarla görüşür müsünüz hala?

-Cengiz Aren vefat etti sanırım. Ülker ile görüşüyorum mesela. Neriman ile Burhaniye'de yazlığa gittiğimde görüşmüştüm. Ülkü ile mezun olduktan sonra eşi çimento fabrikasında vazifeliydi, bir ara görüşmeler olmuştu sonra dağıldık. 2004'te 50'. yıl mezunları biraraya gelmiştik. İlhan Evliyaoğlu... Suzanlar vardı 2 Suzan...

Mezuniyet fotoğrafında yoktu... Siz ne diyorsunuz o güne?

-İnek Bayramı, özel bir gündür.

Siyasal Bilgilerin özel Bayramı mıdır?

-Evet, okulun en sonunda bir inek getirirler. O sınıfın da ineğini seçerler. O, ineği gezdirir böyle. Yani çok çalışan, iyi notlar alan öğrenci, okulun etrafında böyle dolaşır, işte şarkılar söylenir, marşlar söylenir. O arada salonda da toplantılar yapılır, şiirler okunur, çok güzel geçer...

Eşinizle nasıl tanıştınız?

-Maliyede çalıştığım dönemde tanıştık. Ben Maliyede çalışırken O'da Hazinede Genel Müdür Yardımcısı idi. Ve onun bürosunda çalışmaya başladım. O İstanbul'a döndü. İstanbul'a dönünce telefon ettim... koşarak geldi. Ondan sonra arkadaşlığımız devam etti. Bir-bir buçuk sene arkadaşlığımız oldu, sonra evlendik.

Sizin bir Avukatlık süreciniz var ondan bahseder misiniz?
-Benim avukatlığa başlamam 1960 yılında oldu. Baş Hukuk Müşavirliğinde avukat olarak başladım, eşim Kıbrıs ve Telaviv'e atanınca ücretsiz izin aldım. Dönüşte, baş hukuk müşavirliğinde değil de, Ankara Muhakemat'ta başladım. Orada da çok iyi arkadaşlıklarımız oldu. 10 kadar avukat arkadaşımla hala görüşürüm.

DSİ'de de görev yaptınız...

Evet, avukatlığa başlamadan önce Devlet Su İşleri'nde çalıştım. Şakir'de (Eşmeli) orada çalışıyordu. Sonra avukatlığa geçmek için ordan ayrıldım.

Şimdi en kritik soruları başlayacağız ancak sizi rahatsız etmeden soracağız. Şimdi sınıf arkadaşınız Sezai Bey'le (Karakoç) olan şiirle ilgili... Siz bu şiirin farkına ne zaman vardınız?
-Ben o şiiri... Yazılmış benim hiç haberim bile yoktu, hatta Altan Öymen'in eşi Aysel bir sınıf aşağıdaydı sanırım. O söyledi 'Sınıfınızda çok güzel şiirler yazan birisi var' diye. Ben de öyle şiirlerle falan aram yoktur, matematiğe daha ilgiliydim. Derken açığa çıktı. Çok fazla üzerime düştü bilmiyorum, biraz tutku halini aldığı, onun da bu şeye saplanmamasını arzu ederdim. Saplantı haline gelmemesini isterdim... Kendisi bir hayat kursaydı daha mutlu, huzurlu olurdum.

 

SEZAİ KARAKOÇ İLGİSİNİ NASIL HİSSETTİRDİ?

 

Öğrencilik döneminde ilgisini size hissettirdi mi, yoksa siz bunu daha sonra mı öğrendiniz?

-Hissettirdi tabii... Çok şiirler verdi, ne bileyim yazılar verdi, kitaplar verdi, ama yakınlık duyamadım.

Kısaca elektrik alamadınız..

-O'nu diyorsanız evet elektrik alamadım.

Bu şiir (Mona Roza) daha önceleri hiç bir yayınevi tarafından yayınlanmamış, o güne kadar (internet dönemi) teksirle fotokopiyle çoğaltılarak okunmuş ve belli kesimler tarafından bilinirdi. İnternetin ortaya çıkmasıyla 2002'de dikkat çekmiş, gençler arasında paylaşılarak daha bir önem kazanmış... Şiirin en önemli özelliği mısralarının baş harflerini birleştirdiğimizde (akrostiş) sizin isminiz yazıyor. Kamuoyunda bilgi kirliliği var, bir sürü hikayeler, uydurmalar, şehir efsaneleri söz konusu. Bilinmeyenler ne kadar açığa çıkarsa, yalan yanlış bilenen herşey ortadan kaybolur. Sizin üzerinizden dedikodu üretilmektedir. Bu anlamda bizi ilgilendiren kısmı Geyveli olmanızdan ötürü Muazzez Akkaya'nın kendisidir. Muazzez Akkaya ne düşünüyor, onun yaşamı nasıldır, meslek hayatı iş hayatı nasıldı, kimle evlendi, çoluk-çocuk durumu nedir vs... Bizi en fazla rahatsız eden kısmı sizin üzerinizden dedikodu üretilmesidir. Mesela, Cemal Süreya'dan bahsederler...

Hiç size bu konuyla ilgili bir bilgi geldi mi?

-Cemal Süreya'dan nasıl bahsediyorlar?

İnternette dolaşan bahse göre, çok enteresandır Cemal Süreya, Sezai Karakoç ve siz Siyasal Bilgiler'de sınıf arkadaşısınız... Cemal Süreya ve Sezai Karakoç size ilgi duymakta, kendi aralarında sizin gönlünüzü kazanmak için farkınızda olmadan iddiaya girerler. Size yakınlık kurmaya çalışırlar...

-Cemal Süreya'dan... Şimdi açınca... Ben de konuyu açayım. Kendisi hiç belli etmedi hakikaten. Ama ne zaman sınıfa girsem, tahtaya şiir yazardı. Bir de mantomu aşağıda hocaların olduğu yere asardık ve orada cebime hep şiirler gelirdi. Ama kim olduğunu bilmezdim. Ve aynı yazı tahtada da görünce onları Perihan diye bir arkadaş vardı, hatta ona da 'Bak aynı çocuk' falan diye... Sonradan kafama jeton düştü... Çünkü 1-2 defa Todori'de karşılaştık, ilk zamanlar maliyenindi orası. Orada evliliğimi sorardı, ben de 'Gayet iyi gidiyor' falan deyince, 'Benim de iyi gidiyor neden iyi gitmesin' diye... O yazdıklarını biraz hissetmiştim ama şimdi daha iyi anlamış oldum. Bak ben bunu bilmiyordum. Kimden duydunuz?

İnternette okumuştuk veya bir dost meclisinde konusu geçmiş olabilir tam hatırlamıyorum. Ama çok öne çıkan bir bilgi bu... İnternette buna benzer pekçok iddia var. Bir tanesinde sizin intihar ettiğinizden bahsediyor.

-Evet onları yazdı Ahmet Hakan...

Bizim esas amacımız, sizin bir kişiliğiniz var, siz bir Muazzez Akkaya olarak, sizin hakkınızda bir sürü dedikodular üretiliyor ve bu dedikodular karşısında biz de bir Geyveli olarak ister istemez sorumluluk duyuyoruz. Amerika'daki kızınızın Ahmet Hakan'la yaptığı görüşme çok yararlı oldu.

Bir iddiada konferans salonunda size karşı şiir okuduğu, sizin ağlayarak salonu terk ettiğiniz söyleniyor...

-Şiir gününde çıktı okudu gerçekten...

Bu şiiri mi okudu? Mona Roza'yı mı okudu?

-Vallahi şu an onu bile hatırlamıyorum, hangisini okuduğunu... Ben de okul gecesi olduğu için gitmiştim, ama ne kaçtım ne de bir şey yaptım, sakin sakin oturdum.

Sizin için Grace Kelly gibiydi diyorlar...

-Yok kadıncağız mezarında ters dönecek (gülüşmeler)... Sanırım bir-iki kişi iltifat olsun diye söyledi ama alakası yok tabii.

Cemal Süreya konusuna dönecek olursak eksik olan kısmını tamamlayayım. Cemal Süreya ve Sezai Karakoç sizin kalbinizi kazanmak için iddiaya giriyor. İddia sonunda kaybeden hayatının sonraki aşamasında bir iz taşıyacaktı. Anlatılana göre Cemal Süreya iddiayı kaybeder ve 'Süreyya' olan soy isminden bir tane 'y' harfini nüfustan sildiriyor.

-Hımmm o sebeple sildiriyor öyle mi?

Evet

-Allah Allah (ben neymişim dercesine gülüşmeler)

Böyle bir silinme olayı var mı?

-Var. Tabi Süreyya idi bizim zamanımızda

Silinme hikayesini biliyormuydunuz?

-Yok hiç bilmiyordum, ama Cemal Süreyya idi, 'y' harfini sonradan kaldırdığını biliyorum.

Ne olarak kaldırmış olabilir?

-Hiç bilmiyorum.

Bakın burası çok enteresan, ben 'y' harfini kaldırdığını bilmiyordum. Ancak siz bu olayı onaylıyorsunuz...

-Evet evet Süreyya idi 'y'yi kaldırdı.

Çünkü orada iddiayı kaybettiği için...

-Ama ikiside kaybetmiş oluyor o zaman...

Hayır kendi aralarındaki iddianın farkında değilsiniz... İddiayı kaybeden Cemal Süreyya soy isminden bir tane 'y' harfini kaldırıyor. Bakın o dönemdeki anlayışa Eğer doğru ise bugün böyle bir iddiayı günümüzde kim yerine getirir ki...

Tabi bu iddia olayı kulaktan dolma bir bilgi de olabilir... Olay şöyle devam ediyor, Sezai Bey'in size olan sevgisini aşkını iddiaya kurban etmesinden dolayı onunla olan ilişkinizi kesmişsiniz, hiç konuşmamaya başlamışsınız...

-Bilemiyorum, Allah Allah (gülüşme)

Bu olaydan sonra Sezai Bey içine kapanmış, hiç evlenmemiş vs... Halbuki siz bu yaşanan olayların hiç farkında değilsiniz

-Evet hiç farkında değilim..

Hatta sizin ping pong'a olan ilginizden dolayı bir şiiri var

-Evet öyleymiş, onu da Ahmet Hakan'dan öğrendim.

O dönemde okul yaşantısı, arkadaşlıklar nasıldı?

-O dönemde erkek arkadaşlar çoktu. O yüzden biz kız arkadaşlar daha fazla birbirimizle kaynaşıyorduk. Ama ben daha çok Ülker Akçakoca ile takılırdım. Beraber Suriye'ye Lübnan'a, Kıbrıs'a seyahatlerimiz olurdu. Sömestr Şubat tatilinde okulca sınıfta da 8 kızdık. Sınıfımızda güzel güzel kızlar vardı ama neden bana yazılmışlar bilmiyorum. Üniversiteye başlayan genç delikanlılar, onun için yakınlarında kim varsa veyahut hoşlarına gidin başka bir yerde olsaydı başkasına ilgi olacaktı. Çok şükür fakülte hayatımız çok güzel geçti. Ping pong oynamamız da devam etti bizim, 4 sene boyunca... Güzeldi bilmiyorum... Hocalarımızda gayet iyiydi... Coşkun Bey vardı, Bülent Bey vardı, Fadıl Bey vardı...

New York'ta kızınızda ne kadar kaldınız? Gelip gitme mi oldu?

Evet gelip gitme oldu. Devamlı kaldığım olmadı. En çok 3 hafta kalmışımdır. Ama torun doğduğunda bir 25 gün olabilir.

Üniversite döneminde öne çıkan arkadaşlarınız var mıydı?

Atilla Karaosmanoğlu vardı, Planlama Teşkilatının başına geçmişti, İlhan Evliyaoğlu milletvekili olmuştu, Ümit Özkan vardı... Erkek arkadaşlarla fazla da bağlantımız olmadı. Ülker ile birkaç toplantılara gittik, sonra baktık onlar da rahat konuşamıyor bir daha katılmadık.

Eşinizden bahsedecek olursak, O'nu da rahmetle analım, ona olan ilginiz, kısaca onu nasıl anlatırsınız? Herkesin peşinde olduğu Muazzez Akkaya'nın gönül verdiği insan nasıl biriydi?

-Orhan Giray çok efendi, saygılı birisiydi. Hani eskiden söylerlerdi ya İstanbul Beyefendisi, şimdi bilmiyorum, sanırım onun devreleri de öyleydi. Sınıf arkadaşlarının arkadaşlıkları da seviyeli saygılı kişilerdi. Belki o devrin yetiştirdiği insanlar, Atatürk devrinin insanları oldukları için hem kadınlara saygılı, hem etraflarına saygılı... Tabi aramızdaki sevgi çok kuvvetliydi, zaman geçtikçe yerleşti. Tabi çocuklarımız olunca onu perçinlediler... Çok güzel, huzurlu bir 48 sene geçirdik beraber. Güzel bir evlilikti bizim için.

Bize kapınızı açıp, vermiş olduğunuz bilgiler için çok teşekkür ederiz. Umuyoruz, bilinmeyen merak edilen pekçok konu sizin açınızdan aydınlığa kavuşsa da bazı yaşanmışlıklar gizemini korumaya devam edecektir. Size ve çocuklarınıza, torunlarınızla birlikte sağlıklı bir ömür dileriz.

KAYNAK: Ve Mona Rosa, Sezai Karakoç'u anlattı (http://www.haber7.com/unlulerin-dunyasi/haber/826246-ve-mona-rosa-sezai-karakocu-anlatti, 04 Ocak 2012).

 

 

Yazar: haber7.com (Muazzez Akkaya ile Söyleşi)

SEZAİ KARAKOÇ FARKI

 

Prof. Dr. Mehmet GÖRMEZ

Diyanet İşleri Eski Başkanı

 

"Diyanet İşleri Başkan Yardımcısı iken Sezai Karakoç'u ziyarete gittim. 'Üstadım, Diyanet olarak sizi hacca davet ediyoruz.' dedim. Sezai Bey, 'Bana hac henüz farz olmadı. Farz olduğu zaman giderim inşaAllah' dedi."

Ben tekraren, 'Efendim, Diyanet olarak sizi biz hacca götürmek istiyoruz' deyince 'Ben milletin parası ile hacca gitmem' diye cavap verdi.

Bunun üzerine ben kendisine tekraren, 'Üstadım! Bu ümmeti bir Arafat manifestosundan niçin mahrum ediyorsunuz' deyince Sezai Bey: 'Hoca! Arafat'a manifesto yazılmaya gidilmez, Vakfe'ye durmaya gidilir' dedi."

Prof. Dr. Mehmet Görmez (@DIBMehmetGormez)

Yazar: Prof. Dr. Mehmet GÖRMEZ

Kültür Sanat Büyük Ödülü Sezai Karakoç`a verilmiş. Amenna. Amenna diyoruz biz buna. Bir büyük şair bu ülkede büyük bir ödül alıyor. Buna bin defa amenna. Yeter mi? Yetmez. Ödül dolayımında söylemiyorum, yetmez diye. Ödülün, ödüllerin canı cehenneme… Sezai Bey zaten bir ödüle bin soykırım türetme haysiyetsizliğine asla bulaşacak tabiatta değil. Buna ihtiyaç duysa `diriliş`le değil konformizmle evlenirdi. Şair Arif Ay `Müslümanların Nobel ödülü olsaydı onu alırdı` demiş. Buna da amenna. Ahmet Oktay ise, `Sezai Karakoç gerek şiirleri, gerek yazılarıyla son dönem Türk edebiyatı içinde çok kendine özgü bir yere sahiptir. Dolayısıyla bu ödülü kendi akranları arasında en çok hak edenlerden biridir.` demiş. Soru şu: kendi akranlarından olmayanlar içerisinde durum nasıl acaba?

Ahmet Oktay`ın bu tahdidini nasıl okumalı? Üstad Sezai Karakoç`un ne şiiri tefekküründen büyük ne tefekkürü şiirinden. O diriliş neslinin Sezai Ağabeyidir. Şiiriyle ise yeni bir dönemin, İkinci Yeninin tam da merkezinde durmuştur. Kendisi İkinci Yeni`den değilim dese bile, İkinci Yeni`nin poetikasını dillendirmek ve akımsal niteliğin inşasını başlatmak ona kalmıştır. Müslümanlar /özellikle şair ve düşünürler/ise Sezai Karakoç`un İkinci Yeni ile ilişkisini metinler doğrultusunda gözden geçirmek konusunda çalışkan davranmayıp hamasetle iştigal etmiş olmalarını pahalıya ödemiş görünmekte. Oysa ki Sezai Karakoç`u bütün tanımlamalarda metafizikçi şiir ile ilintilendirip orada bırakma hatasını yine galiba kendimiz yaptık. Elbette metafiziksel şiir kıvamı onda en başat şey ve fakat sadece bu değil Karakoç`u tanımlayabilecek şey… En azından tek şey bu değil…

Sezai Karakoç üzerine yazılmış yazıların en iyilerinden biri de şüphesiz Eser Gürson`a ait. O da Sezai Karakoç`un metafizikçi şiiri üzerine yazmış Edebiyattan Yana`sında. Ama nasıl? Poetik eleştiri alanında yerli yerince bir yazı. O yazıya şapka çıkartmamak mümkün değil.Bir de Cemal Süreya`nın Sezai Karakoç için söylediklerini hatırlayalım. `Bulgucu adam. Belki de ülkemizde tek bulgucu. Çok daha yetenekli bir Mehmet Akif`in tinsel görüntüsüyle adamakıllı dürüst bir Necip Fazıl`ınkini iç içe geçirin, yaklaşık bir Sezai Karakoç fotoğrafı elde edersiniz` Aynı yazının son bölümünde de `Öyle bir Müslüman ki Marx da bilir, Nietzsche de bilir, Rimbaud da bilir. Salvador Dali de sever. Nazım da okur. Sıkışmış, sıkıştırılmış deha. Alçakgönüllülükle katı yüksek uçuyor. Şemsiyesi yok.` (99 Yüz, İzdüşümler-Söz Senaryosu) diyor.

Son dönem içerisinde ise Sezai Karakoç üzerine en ciddi sözü şair Osman Özbahçe söyledi, söylemeye devam ediyor. Özbahçe, Sezai Karakoç`un İkinci Yeni`nin merkez şairi olduğu konusunda ısrarlı. Cemal Süreya, Edip Cansever, Turgut Uyar, Ece Ayhan kenarda Sezai Karakoç tam merkezdedir Özbahçe`ye göre. Bir de Edip Cansever`in ilk dönemde /yani İkinci Yeni`nin tepki topladığı zaman içerisinde/İkinci Yeni`ye karşı çıkmasını ve sonradan buraya katılışını düşününce bilinenlerin aksine bir resim çıkmıyor değil. Modern Türk Şiirini iyi okuyabilmemiz için orijinal açılımlar içeren bir çıkış bu. Kanımca derli toplu bir vurgu.

Sezai Bey denince lakayt birkaç söz söyleyip geçiştirmenin önünü de alacak bir düşünüş kanısındayım, Özbahçe`nin gür sesle söylediklerinin… Sezai Bey nihayetinde ödüllerden almıyor gücünü. Yeni zamanlara mertçe erdemlilik teklifiyle girmesinden anlıyoruz onun büyüklüğünü. Diriliş Neslinin Amentüsü`dür ondan duyduğumuz kudretli ses. Ne direnmek diyor ne de devirmek. Diriliş diyor ya bunun bünyesinde olmayan has davranış var mı acaba? Mümkün değil. Diriliş ile ünsiyet kurmadan ne zaman direnmeye kalkışsak ne zaman devirmek diye bir yapaylığın lakırdıdan müteşekkil zehabına kapılsak tökezlemiyor muyuz.

 

kaynak: milligazete.com.tr

https://dirilisyazilari.wordpress.com/2007/01/10/dirilis-neslinin-sezai-beyine-odul/

 

 

 

 

Yazar: VURAL KAYA

– Sezai Karakoç’la ilgili bir kitabınız yayımlandı. Kitap raflarda yerini aldı ve okuyucuya ulaşacak kadar zaman geçti. Okuyucunun kitabınıza ilgisini nasıl değerlendiriyorsunuz? Olumlu ya da olumsuz ne gibi tepkiler aldınız?

 

– Kitabı satın alan okuyucunun ne düşündüğünü bilemiyorum. Sosyal medya denilen olguyla da bilinçli olarak ilgilenmiyorum. Gazete ve dergilerde ise neredeyse yok gibi. Dolayısıyla bu mecralarda nasıl görüldüğünü bilemeyeceğim. İlgi bağlamında beni asıl üzen şey şu: Tanıdığım herkesi kitaptan bir şekilde haberdar ettim. Bazı arkadaşlarım da ta telif aşamasında olaydan haberdardı. Yirmi otuz sene önce olsaydı inanılmaz ses getirirdi bu çalışma. Ancak bugün üç beş kadim dostumun dışında hiç kimse ilgi göstermedi kitaba. Sadece benim kitabımla ilgili değil, genelde kitap, düşünce, eleştiri, farklı yorum hayatımızdan çıkıp gitmiş. İnsanlar kendi gölgelerinden korkuyorlar. Akademik camiadan söz etmiyorum, onları zaten hayatım boyunca ciddîye almadım. Eskiden bir araya geldiğimizde mangalda kül bırakmayan, onu bunu eleştiren, hiçbir şeyi beğenmeyen, lâf ile dünyaya nizamat vermeye kalkanlar var ya bu kitap, benim gözümde onların ipliğini pazara çıkardı ve samimiyetsizliklerini ortaya serdi. Bu kişilerin “şeytanî ilgisizlikleri” üzerine çok şey söyleyebilirim ama bu durumdan sonra bunu yapmayacağım. Onları kendi hâllerinde bırakıp seyretmek daha anlamlı ve ibretli geliyor bana. Bu sebeple biz işimize odaklanmalıyız. Kim ne demiş, ne yapmış çok önemli değil. Gün doğmadan neler doğar! Her kitabın bir kaderi vardır; biz istesek de istemesek de onu yaşayacaktır. Hiçbir şey inandığımız şeyleri yapmaya engel olmamalı ve haricî moral bozuklukları edinip de mücadeleden vazgeçmemeliyiz. “Gevşemeyin, üzülmeyin, eğer inanıyorsanız mutlaka siz üstün geleceksiniz.” (Âl-i İmran suresi 139. ayet) Ben, bütün kalbimle buna inanıyorum.

 

– Son yıllarda kültür ve edebiyat hayatı dibe vurdu. Bunu neyle açıklıyorsunuz?

 

– Kuşkusuz bunun birçok sebebi vardır ama bizce asıl sebep siyasal iktidarların basiretsizliğidir. Bu konuda iktidar sahiplerince zaman zaman öz eleştiri mahiyetinde sarf edilen sözlerin hiçbir anlamı ve değeri yoktur. Bir ülkenin kültür hayatını sloganlarla yönetemezsiniz. Siz, sloganların büyüsüne kapılıp giderken altınızı boşaltırlar, anlamazsınız bile. İşte eseriniz ortadadır. Bina, tablet, internet, bedava kitap, uzaktan eğitim vs. tamam da muhteva denilen bir şey yok mu? Hani uğrunda ölmeye can attığımız davamız nerede? Evet, sabır bir güçtür fakat sabır, basiretsizliğin mazereti olursa zillettir. Siyasal iktidar ne yapsın, biraz da bizde olmalı, diyemeyiz. Neyin heyecanını yaşarsanız/yaşatmak isterseniz ona ulaşırsınız. Siyasal iktidar muhtevayı küçümsedi. Suyu başka tarafa akıttı. Muhtevada ısrar edenleri eski kafalılıkla suçladı. Sonra ortaya çıkan ucubeyi kendisi de tanıyamaz oldu. Tabiî iş işten geçti artık. Köprünün altından çok sular aktı. Dibe vurmadan, bütün kapılar kapanmadan yeni bir kapı açılmaz. Dua edelim de Allah bize merhamet etsin ve ilâhî tokadı yemeden yolumuzu bulabilelim. Bugün kültür ve edebiyat hayatımızdaki yoksulluk ve yoksunluktan ziyade kaybolan inanç değerlerimizi, ahlâkımızı, kişiliğimizi ve dava şuurumuzu konuşmalıyız. Kaygılarımızın merkezinde bunlar olmalı. Milletçe zor günler bekliyor bizi; çok zor günler!

 

– Peki, ne yapmalıyız?

 

– Bugünkü siyasal iktidarın en büyük eseri gençleri olmayan bir ülke inşa etmiş olmasıdır. Gençlik bir istatistik veri veya çocuklukla olgunluk arasında sosyolojik bir grup değildir. Gençlik bir varlıktır. Eğer bir ülkenin gençleri varsa geleceği de vardır. Gençlik adam yerine konulduğunda var olur ve nefes alır. Bugünkü siyasal iktidarın sahipleri zamanında gençliğini öyle ya da böyle yaşamıştı, oralardan bugünlere geldiler. Acaba onların öz çocukları kendileri gibi bir gençlik yaşadı mı? Neden yaşayamadı? Eksik olan şey neydi? Eksik olan terk ettiğimiz ilgilerdi. Sorun, terk ettiğimiz ilgilerin yerine koyduklarımızdır. İktidar sahiplerinin bunu görmesini beklemek safdillik olur. Onların gözleri artık perdelenmiştir. Büyüklerin, önceki kuşakların görevi iktidarlardan bağımsız olarak gençleri keşfedip sahaya çekmektir. Gençleri toparlamalıdır. Sonra onları kendileriyle baş başa bırakmalıdır. Helâl süt emmiş gençlik kendi yolunu bulur. Bu sebeple bu ülkenin önce gençleri bir araya gelmelidir. Sorunların çözümü gençlerdedir. Gençler olarak Anadolu’nun küçük kasaba ve şehirlerinde küçük gruplar hâlinde bir araya gelip meselelerimizi yeniden konuşmalıyız. Büyük şehirlerden, büyük merkezlerden fayda yok; insanların üzerine ölü toprağı serpilmiş gibi. Veya büyük şehirlerin küçük ve az bozulmuş mahallelerinde aynı şeyi yapmaya çalışmalıyız. Bir zamanlar Anadolu’daki kitapçı dükkânları, gençlik dergileri, küçük sohbet mekânları ülkenin gidişatını ve hayatını değiştirmişti. Müthiş bir aşk, enerji, samimiyet, dayanışma ve ilgi yoğunluğu vardı buralarda. Günümüzde vitrindeki birçok kişi buralardan geçmiştir. Bu tür mahfilleri yeniden canlandırmak, dava ateşini yakmaya çalışmak ve yüz yüze gelip konuşmak lâzım. Sanal ateşlemeler saman alevi gibidir, daha çok anlık sonuç almak isteyenlerin işine yarar. Bizim davamız sabır, çile ve aşkla yoğrulmalıdır.

 

Edebiyat, kitap, dergi, sohbet, çay, bölüşülen simitler, selâm, musafaha, ezan sesleri, cemaatle namaz vb. kaybettiğimiz güzellikleri ve değerleri birer birer geri kazanmalıyız. Bunlar olmadan dava olmaz, dava olmadan mücadele olmaz, mücadele olmadan da tek millet, tek bayrak, tek vatan ve tek devlet olmaz. Ben böyle düşünüyorum.

 

– Günümüzde gençlerin ilgisini çekecek cemaat ve topluluklar da kalmadı. Bir çatı kuruluş olmadan bu işler nasıl olacak?

 

– Çatı kuruluş denilen şeyin bir cemaat veya yapı olması gerekmiyor. Ortak değerler, ortak meseleler ve aynı hedefe yönelik ortak mücadeleler bir çatı kuruluş görevi icra eder. Türkiye’de cemaat ve yapılar, fikir ve mücadelenin yasak olduğu ya da geri plânda kaldığı dönemlerde palazlandılar. Bir yerde fikir, aksiyon ve mücadele varsa orada cemaat denilen yapılanma tarzları olmaz. Bizde cemaat tek tipçiliktir; düşünmeyeceksin, gözünü kapatıp itaat edeceksin çünkü en iyisini ağabeyler ve büyükler bilir!

 

Sezai Karakoç’un dinî grup ve cemaatlere bakışı çok açıktır: “Kendilerine ‘cemaat’ adını veren birçok grup ortaya çıkmıştır ki bunlar da medeniyetimizin ne uzak geçmişinin ne de yakın geçmişinin değerlerini kabul etmektedirler. Bunlar, sadece bağlı oldukları bir kişiyi aşırı yücelterek İslâm için çalışmış tüm büyükleri silip süpürme boş gururu ve sevdasına kaptırmışlardır kendilerini. Elbette ki bunların da sonu yoktur. Ancak belki genç nesilleri bir süre şaşırtıp hakikî bir formasyona ermelerini engelleyebilir ve geciktirebilirler.” (Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi III)

 

İddia ediyorum ki Türkiye’de İslâmî düşünce ve hareketin gelişmesinin önündeki en büyük engel bu tür dinî grup ve cemaatlerdir. Türkiye’de hemen hemen bütün dinî grup ve oluşumların nihaî amacı İslâm davası değil, devlet kurumlarına sızarak onu içeriden ele geçirmek, siyasî ve ekonomik rant elde etmektir. Onlara göre buna ulaşmak için legal ve illegal bütün yollar mubahtır. Biz, cemaatten ülkemiz bağlamında sadece cami cemaatini anlamalıyız. Camiye namaza gelen ve bunu şiar edinen herkes kardeşimizdir. Cami cemaatinin dışında cemaat görünümlü diğer hareketler istismar ve çıkar örgütleridir. Bir de azınlık cemaatleri vardır. Aslında bunlar biraz da onlara benziyor. Millet nazarında 15 Temmuz 2016’da meydana gelen darbe girişimi tecrübesinden sonra bu tür yapıların var olma şansı kalmamıştır artık. Ellerindeki imkân ve güçlerle belli bir süre daha varlıklarını sürdürebilirler belki ama yeni nesilleri ikna edip kendilerine çekmeleri çok zordur. Bu sebeple gençlik üzerine başka ayartıcı oyunlar kurgulanıyor/kurgulanacak. Bunları da bozmanın yolu, dediğimiz gibi kaybettiğimiz güzellikleri ve değerleri birer birer geri kazanmaktır. Bir araya gelmek, birlikte olmak, meselelerimizi kendimiz konuşmak ve bütün Müslümanların dertleriyle hemhâl olmaktır. Bu coğrafyada yaşamanın elbette bir bedeli olacaktır. Bin yıldır bedel ödeye ödeye bugünlere geldik. Düşman uyumadı ve pes etmedi. Biz de uyumayacağız ve pes etmeyeceğiz. Bugüne kadar hep biz kazandık, bundan sonra da inşallah kazanan biz olacağız.

 

– Kitabınızın bir yerinde “Nefsini esaretten kurtaramayan kendini bir davaya adayamaz. Bir davası olmayanın da verdiği mücadele beyhudedir, böyle bir mücadelenin sonu ise felâkettir. Nice büyük iddialarla yola çıkan, belli bir yere gelen ve kendini dev aynasında gören kişilerin akıbeti hep yıkım olmuştur. Sözde başarılar ve makamlar, hem kendilerine tuzak olmuş hem de beklenti ve umutları boşa çıkarmakla, zamanı ve imkânları israf etmekle başkalarının ve kendilerinden sonrakilerin haklarına tecavüz etmişlerdir. Böyle kişiler, kaçamayacakları ağır bir hesapla karşılaşacaklardır.” diyorsunuz. Burada “Sözde başarılar ve makamlar, hem kendilerine tuzak olmuş hem de beklenti ve umutları boşa çıkarmakla, zamanı ve imkânları israf etmekle başkalarının ve kendilerinden sonrakilerin haklarına tecavüz etmişlerdir.” cümlesi ürpertici geldi bana. Bu şekilde düşünmeye hangi örnekler sevk etti sizi?

 

– Bu cümleler, Sezai Karakoç’un düşünce ve yorum ufkunda gezinirken zihnimizde şekilleniverdi. Onun bakışıyla yaşadıklarınızı ve tanıklıklarınızı değerlendirdiğinizde bu sonuca ulaşıyorsunuz. Geldiği makam ve mevkileri kendi başarısı olarak gören insanlar ne zavallıdır! Bir gün onları kaybettiğinde dünyaları yıkılacaktır. Oysa makam ve mevkiler hizmet için vardır. Bugün var, yarın yoktur. Zamanı, imkânları, fırsatları doğru değerlendiremeyenler sadece kendilerine zarar vermekle kalmıyorlar, başkalarına ve gelecek nesillere de zarar veriyorlar. Bu, bir vebal ve zulümdür. Bunun için bütün imkân ve fırsatları kendi tatminsizliğine harcayanların geleceğe dair söz söyleme hakları yoktur. Geleceğe dair söz söyleyenler ancak kendini aşabilenlerdir. Bu sebeple Sezai Karakoç’un öngörüleri bizim için son derece kıymetlidir.

 

– Kitabınızın başka bir yerinde “Sezai Karakoç’un kavramlar dünyasında gezinip de ruh dünyasına giremeyen bazı siyasetçi ve yazarların temel sorunu samimiyet ve kendi değerlerine içeriden değil, karşıdan, eklektik ve sentezci bir yerden bakmalarıdır. Medeniyet kavramı sadece bir kıyas kıstası değil, aynı zamanda ve her şeyden önce bir inanç ve gelecek perspektifidir. Bu çerçevede samimiyeti ve derinliği kıyaslamalardan çok iman ve Müslümanca duruş ortaya koyar. Samimî ve yalın bir reddediş, zengin gerekçeli ama bulanık karşı oluştan çok daha hayırlıdır. Bu sebeple İslâm medeniyeti ve İslâm milleti üzerine söz söylemek isteyenler önce arı duru bir bakış açısına sahip olmalıdır. Aklından ya da karnından değil, kalbinden konuşmalıdır. Yapacağı tasvirlerden ziyade teşhisler, tanımlamalar ve teklifler şarkiyatçılardan farklı tezgâhların ürünü olduğunu göstermelidir. Yoksa Batıyı eleştirirken Batı ahlâkının ikiyüzlülüğüne düşmekten kimse koruyamaz onları. Meşrutiyet aydını işte böyle bir şeydi.” diyorsunuz. Kimleri kastediyorsunuz, açar mısınız?

 

– Elbette açarım. Ahmet Davutoğlu, Yasin Aktay ve İbrahim Kalın gibi kişileri kastediyorum. Bunlar, Sezai Karakoç’u okumuş gibi yapıp da onu okumayan ve dolayısıyla anlamayan kişilerdir. Bunların medeniyet babaları Şerif Mardin’dir. İslâm medeniyetine ve Osmanlı Devletine Şerif Mardin’in baktığı yerden bakarlar. Durdukları yer İslâm ve Müslümanların birliği meselesi değildir. Medeniyeti bir kültür hâdisesi olarak değerlendirirler. İslâm soslu şarkiyatçı bir bakışları vardır! Bunlar, Şerif Mardin’in “mahalle baskısı” dediği şeyin aksülâmelleridir. Bu zihniyet, Türkiye’de Meşrutiyet aydını tipinin son versiyonudur. Üst üste koyamadan ve yan yana dizerek konuşurlar, anlatırlar. Çok şey bilirler ama temel meselelerin hiçbirinde berrak ve samimî düşüncelere sahip değildirler. Örnek mi istiyorsunuz? Onların gözünde Batı karşısında Müslümanların yeri neresidir? İslâm milleti, İslâm ülkesi, İslâm medeniyeti ve İslâm devleti ne demektir? Dünya Müslümanlarını tek devlet çatısı altında nasıl birleştirebiliriz? Bu konularda ne düşündüklerini anlayan ve bilen var mı? Bunlar, Müslümanların meselelerine kalpleriyle yaklaşamazlar. Zira kalplerinde başka şeyler vardır. Şerif Mardin gibiler de bunların meşruiyet zaafları üzerinden projelerini uygular. Bu yüzden o paragrafta bunlar betimlenmektedir. Bunları iyi tanımak ve cilâlı sözlerine aldanmamak gerekir. Çünkü bunlar, ağacı kemiren kurt gibidir!

 

– Kitabınızla ilgili sizinle yapılan bir söyleşide “Şimdi anlıyorum ki üstadın şiirine verdiğimiz değeri düşüncesinden esirgeyerek ona haksızlık etmişiz. Benim gözümde mütefekkir Sezai Karakoç, şair Sezai Karakoç’tan daha büyüktür artık.” diyorsunuz. (“Sezai Karakoç, Çözüm Odaklı Düşünen Bir Aydındır”, www.yorungedergi.com, 17 Eylül 2021.) Ne oldu da düşünceniz bu şekilde değişti?

 

– Sezai Karakoç’un ileriye bakan yönü, düşünce ufukları, düşünce karakteri ve öngörüleri üzerine bir şeyler yazmaya karar verip bütün kitaplarını baştan sona okuyunca ve daha da önemlisi bütün konuşmalarını sırayla dinleyince (Yüce Diriliş Partisinin internet sitesinde yer alan toplam 250 saat civarındaki 198 konuşma) böyle bir düşünceye vardım. Genel olarak da Sezai Karakoç şair kimliğiyle tanınıyordu. Bu, mütefekkir Sezai Karakoç’a bir haksızlıktı. Bunu fark ettikten sonra sebebini anlamak zor olmadı. Çünkü her düşünce bir sorumluluğa davettir. Sezai Karakoç’un düşüncesi sıradan sorumluluklar içermiyor; insan ve Müslüman olmanın sorumluluğuna davet ediyor bizi. Bunun ne kadar ağır bir yük olduğunu tahayyül edemezsiniz. Dinî, felsefî, siyasî, ekonomik ve kültürel anlamda çok ağır bir yüktür bu. Böyle olunca üstadın şair tarafıyla ilgilenmek işimize/kolayımıza geliyor; sorumluluktan kaçıyoruz. Sorumluluklarımızdan kaça kaça dünyayı kendimize dar ediyoruz. Oysa sorumluluk sahibi olmak, sorumluluklarımızı yüklenmek varoluşumuzun gayesini ortaya koymaktır. Allah’a kul olmak, Müslümanlara kardeş olmak ve insanlarla barış içinde olmaktır. Kimliğini bulamayan veya yitirenler ve kişiliksizleşenler temelde sorumluluktan kaçanlardır. Sorumluluk sahibi olmak insanı kimlik ve kişilik sahibi yapar. Sezai Karakoç, düşüncesiyle bizi meselelerimize sahip çıkmaya, doğru yerde durmaya ve Müslümanların birliği için gece gündüz çalışmaya davet ediyor. Bu davete icabet etmek bir görevdir.

 

– Günümüz şiirini takip edebiliyor musunuz? Bunu şunun için soruyorum: Sezai Karakoç’un şiiriyle günümüzde yazılan şiir arasındaki makas ne kadar açıldı veya Sezai Karakoç’un şiiri günümüz şairlerince izleniyor mu?

 

– Günümüz şiirini kısmen takip edebiliyorum. Daha doğrusu hepsini değil, önemsediğim bazı şairler üzerinden takip etmeye çalışıyorum diyeyim. Dolayısıyla onunla ilgili belli bir kanaatim var ancak bütünü hakkında konuşamam. Öte yandan bir metin şiir katına çıkmışsa o artık eskimez. İlgiler değişebilir çünkü onlar görecedir fakat şiir değerini hiçbir zaman kaybetmez. Sezai Karakoç’un çoğu şiiri zaman duvarını aşmayı başarmıştır. Güzelim Türkçe, konuşulup yazıldıkça bunlar okunmaya devam edecektir. Evet, Sezai Karakoç’un şiiriyle günümüzde yazılan şiir arasındaki makas açılmıştır ve gün geçtikçe daha da açılacaktır. Bu doğaldır ve taraflar için bir nakısa değildir. Zaman değişiyor, insan değişiyor, şartlar değişiyor, sorunlar değişiyor, bakış açıları değişiyor, bunlara ve daha birçok şeye bağlı olarak elbette şiir de değişecek. Önemli olan şiir değişirken değerini koruyabiliyor mu? Bütün mesele budur. Sezai Karakoç’un şiirinin arkasında insan ve medeniyet var. Medeniyet unsuru şiirin damarlarında kan olup dolaşırsa o şiir uzun ömürlü olur. Salt insan unsuru, zaman ve bireysel tecrübe bu bağlamda şiiri çağlar ötesine taşımaya yetmeyebilir. Bunun çok az istisnası vardır. Doğudan Ömer Hayyam ve Batıdan William Shakespeare gibi şairler bu istisnaya örnek gösterilebilir. Bunlar, bireysel tecrübeyi medeniyet unsuruna tam yaklaştırdığı ya da medeniyet değerlerini kişiselleştirmeyi ustalıkla başardığı için böyle bir özelliğe sahipler. Biçim, biçem ve izlek açısından toptan/genel bakıldığında Sezai Karakoç’un şiiri günümüze göre kısmen mevzi kaybetmiştir denilebilir. Ancak günümüz şairi bir edebiyat mühendisi tavrıyla değil de salt bir şiir olarak onun şiirine yaklaştığında inanılmaz derecede öğretici, besleyici ve etkileyici bulacaktır onu. Zira Sezai Karakoç’un şiirinde insan tamdır. Geçici ve görece olan hususlar aşılmış, zaman kuşatılmış, sorumluluklar yüklenmiş, şuur kuşanılmış, değerler manzumesi yerli yerine oturtulmuş, söz açık ve yalın, coşku kıvamında vs. Daha ne olsun? Biçim değişse de, tarz farklılaşsa da, konular çeşitlense de insanın hayat karşısındaki konumu hep aynıdır. Günümüz şiiri, güncel değere sahip olduğu için önemlidir ama şiir her zaman hatta çoğu zaman güncele hitap etmez. Onu da alır, başka şeyleri de alır, kendi zamanına katar ve insanlığa sunar. Öyleyse şiiri değişen yönleri üzerinden değil de hiçbir zaman değişmeyecek olan yönleri üzerinden konuşmalıyız. Böyle yaparsak günümüz şiirine katkımız olur, böyle yaparsak eskimeyen şiirimizle aramıza mesafe koymamış oluruz.

 

– Son olarak Anadolu’da çıkan kültür ve edebiyat dergilerini takip edebiliyor musunuz? Bunlarla ilgili düşüncelerinizi öğrenebilir miyiz?

 

– Maalesef eskisi kadar takip edemiyorum. İtiraf etmeliyim ki sebep ne olursa olsun suç bendedir. Üstelik zamanında ben de böyle bir dergi çıkarıp yönetmiş ve bu tür bazı dergilere öncülük etmiş birisi olarak bugün Anadolu’da çıkan kültür ve edebiyat dergilerini takip edemez hâle gelmişsem bu, gerçekten üzüntü verici bir durumdur. Bunu anlamaya çalışmak için kafa patlatmak gerekmez, mazeret üretip işin içinden çıkmaya çalışmak da tam manasıyla batmaktır. Hele nostalji yaparak konunun üzerinden geçmek son derece yanlıştır ve umutsuzluğa yol açar. Durum ortadadır ve yapılması gereken bellidir. Nerede kalmıştık, demeliyiz.

 

Bu bağlamda bir zamanlar, özellikle Kahramanmaraş, Bursa, Konya, Adana, Kayseri, Erzurum, Trabzon ve Rize’de çıkan dergileri özenle takip ederdim. Sonra onların bir kısmı kapandı, çıkan yenilerini ise takip edemedim. Ancak Anadolu’dan bir dergi haberi aldım mı hemen heyecanlanıyorum. Orada geleceğe dair güzelliklerin yeşereceğini düşünüyorum. Aklıma Cemal Süreya’nın otuz küsur sene önce bizim çıkardığımız dergiyle ilgili ve onun üzerinden söyledikleri geliyor: “Ayane dergisinin 4. sayısı geldi. Yönetim yeri Rize’de, yazışma adresi Ankara’da olan bu küçük yayın organını seviyorum. Özellikle şiirde savsız bir kıpırtı içinde. Yazılmakta olan şiiri temel almıyor, ondan kaçmıyor da. Nuri Pakdil’in Edebiyat’ını anımsatıyor biraz. Taşra dergisi değil ama yerel yetenekleri değerlendirmeye çalışıyor. Bu tür küçük dergilerin çoğalması edebiyatımızın altından nicedir kaymakta olan alt yapıyı yerine getirir umudundayım.” (Cemal Süreya, 999. Gün: Üstü Kalsın, Broy Yayınları, 1991.) Alt yapı meselesinin ciddiyetini ta o yıllarda gören büyük usta, meselenin çözümü için de Anadolu’da çıkan dergileri işaret etmiş olması çok anlamlıdır. Bugün biz, sorunların çözümü gençlerde diyorsak, gençler olarak Anadolu’nun küçük kasaba ve şehirlerinde küçük gruplar hâlinde bir araya gelip meselelerimizi yeniden konuşmalıyız diyorsak aslında aynı şeyleri söylüyoruz. Aklın yolu birdir. Bu milletin hangi konuda olursa olsun darda kaldığında gideceği yer Anadolu’dur. Ne varsa Anadolu’da vardır. Bunun için sizin çıkardığınız dergi gibi dergilerin çoğalmasını, uzun ömürlü olmasını ve gençlere mektep olmasını diliyorum. Anadolu’dan ayağa kalkmak ve Anadolu’dan çoğalmak gerekiyor.

 

NOT: Üstat Sezai Karakoç, 16 Kasım 2021’de İstanbul’da yalnız yaşadığı evinde 88 yaşında vefat etti. Cenazesi, Şehzadebaşı Camii haziresine defnedildi. Allah rahmet eylesin. Şaban Abak, 26 Kasım 2021’de Twitter’dan “Üstat Sezai Karakoç’un vefatından hemen sonra odasına girip yanında diz çökerek Yasin-i Şerif okumak nasip oldu. Masasında gözlüğü, ilâçları ve okuduğu son kitaplardan Mehmet Erdoğan’ın Sezai Karakoç’un Düşünce Ufukları kitabı vardı.” bilgisini paylaştı. Onu bir daha göremeyeceğim için son derece mahzun oldum.

 

KAYNAK: Söyleşi: Mehmet Oğuzhan Çağlar (Şahsiyet Mecmua, S. 9, 14 Ocak 2022)

 

 

Yazar: MEHMET ERDOĞAN