Akademisyen, İlahiyat Profesörü, Tefsirci,
Araştırmacı Yazar, Televizyon programı sunucusu. 1965, Çaykara / Trabzon doğumlu. İlköğrenimini
Çaykara’da, ortaöğrenimini Trabzon’un Hayrat ilçesinde tamamladı. Ondokuz Mayıs
Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi (1987) mezunu. Aynı fakültede Tefsir Anabilim
Dalında araştırma görevlisi olarak (1988) göreve başladı. Yüksek lisansını “Yirminci
Asrın İlk Yarısındaki Türk Müfessirleri” başlıklı tezi ile (1990) aynı
yerde, doktorasını “Necmuddin Daye ve Tasavvufi Tefsiri” başlıklı tezi
ile (1994) Ondokuz Mayıs Üniversitesi SBE’de tamamladı. Aynı fakültede yardımcı
doçent (1994) ve doçent (2002) olarak görev yaptı. 2008’de profesörlük unvanını
aldı.
Prof. Dr. Mehmet Okuyan, Ondokuz
Mayıs Üniviversitesinde Fakülte Yönetim Kurulu Üyeliği, Temel İslam Bilimleri
Tefsir Usülü ve Tarihi Bilim Dalı Başkanlığı, Temel İslam Bilimler Bölüm Bşk.
Yardımcılığı ve Dekan Yardımcılığı
görevlerinde bulundu.
Okuyan’ın makaleleri İlmî Araştırmalar, İslâmî Araştırmalar adlı
dergilerde yayımlandı. TDV İslâm Ansiklopedisinde madde yazarlığı yaptı.
Halen OMÜ İlahiyat Fakültesi Tefsir
Anabilim Dalı’nda öğretim üyeliğine devam etmektedir. Ramazan günleri ağırlıklı
olmak üzere çeşitli televizyon kanallarında dini programlar hazırlayıp
sunmaktadır. 3 çocuk babasıdır; Arapça ve İngilizce bilmektedir.
KİTAPLARI:
Necmuddin Daye ve Tasavvufî Tefsiri (2001),
Kur’an Verilerine Göre “Öteki”nin Konumu (2001),
Kur’an’da Vücuh ve Nezâir (2001),
Son Dönem Osmanlı’da İki Müfessir: Bereketzâde İsmail Hakkı ve Gazi
Ahmet Muhtar Paşa (2001).
Kur'an'da
Vücûh ve Nezâir (2001),
Fâtiha ve
Duhâ-Nâs Arası Kısa Sûrelerin Tefsîri (2008),
Kur’ân-ı
Kerîm’e Göre Kabir Kavramı ve Kıyamet-Âhiret Süreci (2011),
Kısa
Sûrelerin Tefsîri (5 cilt, 2010-2012),
Kur'an'da
Çokanlamlılık (2012),
Kur'an-ı
Kerime Göre Kabir Kavramı ve Kıyamet - Ahiret Süreci (2013),
Hayatın İnşası
İçin Yâsîn Sûresinin Tefsîri (2014),
Kur’ân-ı
Kerîm’e Göre Kabir Azabı (2015),
Kur’ân’a Göre
Yedi Aşamada Âhiret (2015),
Kur’ân
Sözlüğü (2015),
Kur’ân-ı
Kerîm’den Mesajlar I-V (2015, 2017),
Kur'an-ı
Kerim'de Hz. Yusuf Kıssası (2019)
Kabir Hayatı
Nedir Ne Değildir? (2019),
Hz.Nuh
Kıssalar Ne Söyler 2 (2019),
Bölüm Yazarı Olduğu Kitaplar:
Kur’ân
Verilerine Göre “Öteki”nin Konumu (Mustafa Öztürk, Mustafa Köylü, Cafer Sadık
Yaran, Mahmut Aydın, Osman Güner, Burhanettin Tatar ile, 2001).
Bazı Makaleleri:
Creation of
Mary, Mother of Jesus, as a Miracle in the Qur’an, Journal of Religious
Culture, 6 / 2008 [Uluslararası]
Mehmet
OKUYAN, Osman EYÜPOĞLU Kur’ân’ın Sosyo-Kültürel Koşulları Dikkate Alışı: Ma‘rûf
Kavramı Örneği, OMÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1 / 2008
Interreligious
Dialogue as a Way of Establishing a Peaceful World Order a Muslim Perspective,
Interreligious Insight, 10 / 2007 [Uluslararası]
Kadına
Yöneliş Şiddete Kur’ân’ın Bakışı, OMÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1 / 2007
Kur’ân’da Hz.
Meryem Mucizesi, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1 / 2005
Kur‟ân‟da
Gizemli Bir Yolculuğun Kıssası, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 13, 12 /
2004
Kur’ân’da
Gizemli Bir Yolculuğun Kıssası, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 6 / 2004
Kur’an’da
Rahmet Kavramı ve Hz. Peygamber’in Âlemlere Rahmet Oluş Keyfiyeti, Din Eğitimi
Araştırmaları Dergisi, 6 / 2004
Bahru’l-Hakâık
Tefsîri ve Müellifi Üzerine, OMÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1 / 2001
Kur’ân’ın
Nüzülünde Taaddüd/Tekerrür Problemi, İslami Araştırmalar Dergisi , 1 / 2001
Kur’ân’da
Olumsuz İnsan Tipleri, Kur'an Mesajı, İlmi Araştırmalar Dergisi, 1 / 1999
Kur’ân’ın
Tabiat İlimlerine Bakışı, Kur'an Mesajı, İlmi Araştırmalar Dergisi, 6 / 1999
Gazi Ahmet
Muhtar Paşa ve Tefsiri, Kur'an Mesajı, İlmi Araştırmalar Dergisi, 10 / 1999
Necmuddin
Dâye ve Tasavvufî Tefsiri, OMÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1 / 1996
KAYNAKÇA: İhsan
Işık / Resimli Ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları
Ansiklopedisi (2006, 2007), Prof. Dr. Mehmet Okuyan: Sen fakir peygamber anlat,
kendin (t24.com.tr, 28 Mayıs 2019), Prof. Dr. Mehmet Okuyan'dan Cübbeli Ahmet'e
çok sert tepki (internethaber.com, 28 Mayıs 2019), Mehmet Okuyan (eksisozluk.com,
11.04.2020), Prof. Dr. Mehmet Okuyan - Ondokuz Mayıs Üniversitesi (personel.omu.edu.tr,11.04.2020),
Biyografi - Prof. Dr. Mehmet Okuyan (tr.facebook.com, 11.04.2020), Prof. Dr.
Mehmet Okuyan kitapları (kidega.com, idefix.com, kitayurdu.com vd., 11.04.2020).
KUR'AN SÖZLÜĞÜ
-ÇOK ANLAMLILIK BAĞLAMINDA-
Yazar: Mehmet Okuyan
Yayınevi : Düşün Yayınları
Kitap Açıklaması
Kanaatimizce, modern dönemde
gerçekleştirilecek olan bir tefsir ve yorum faaliyetinde takip edilecek en
sağlıklı yöntemlerden biri, "Kur'ân'ın kullandığı terim ve kavramları,
onun metinsel bütünlüğü içerisinde yorumlamak ve anlamlandırmak"tır. Bu
yöntemin klasik tefsir usûlündeki karşılığı ise, "Kur'ân'ın Kur'ân'la
Tefsîri Metodu"dur. İşte biz de bu çalışmada, söz konusu yöntem çerçevesinde
Kur'ân metninde çok anlamlı (zû vucûh) kelimeleri ve bir kısım edatları
inceledik. Çalışmamızda yer verdiğimiz kelimelerin belirlenmesinde, büyük
ölçüde Mukâtil b. Süleymân'ın (öl. 150/767) el-Vücûh ve'n-Nezâir'ini,
Dâmeğânî'nin (öl. 478/1085) Kâmûsu'l-Kur'ân veya diğer adıyla Islâhu'l-Vucûh
ve'n-Nezâir fi'l-Kur'âni'l-Kerîm'ini ve İbnü'l-Cevzî'nin (öl. 597/1201)
Nüzhetü'l-A'yuni'n-Nevâzır fî 'İlmi'l-Vucûh ve'n-Nezâir adlı eserlerini esas
aldık.
Elbette bu sırada incelemeye konu
edindiğimiz kelimelere verilen farklı anlamlar için çeşitli tefsirlere de
müracaat etmeyi ihmal etmedik. Kelimelerin ve kavramların tespitinde herhangi
bir eksiklik yapmamaya çalıştık. Kelimeleri incelerken yukarıda belirttiğimiz
üç kaynağın ittifakla ele aldıklarına öncelik verdik. Ancak bu eserlerde yer
almasına rağmen, kanaatimizce anlam farklılıkları çok belirgin olmayan
kelimeleri çalışmamıza koymadık. Bunun yerine, eserimizin bu baskısında tespit
edebildiğimiz kadarıyla Kur'ân'da yer alan 637 çok anlamlı kelimeyi ele aldık;
ayrıca en sık kullanılan 25 edatı da kısmen inceleyerek, çok anlamlılık
konusunda bir hizmet sunmaya gayret ettik.
(Tanıtım Bülteninden)