Turhan Muharrem Turhan

‘Gelirsen Bir Kimliğim Olur’  Şair Turhan Muharrem Turhan’ın üçüncü, şiir olarak ise ikinci kitabı.

Ocak 2014 tarihinde Delisarmaşık Yayınları’ndan çıkan şiir kitabı dört bölüm olarak tasarlanmış. Şiirlerin bütünlüğüyle de uyumlu milattan önce Roma, Asur, Sümer gibi dönemlerin kadın ve erkek figürleriyle renklenen sayfalar bizi tarih yolculuğuna çıkarıyor.

 

İmajlar heykel figürlerine seyri sülük ediyor, ruhların bedenlerdeki son hallerini imliyor sanki bizlere.

Özdemir İnce’nin şairler hakkındaki tespitiyle şiirlere başlıyoruz. Girizgâh sözler Kuran’dan, Tevrat ve İncil’den Buddha’dan, Zarifoğlu’ndan, öte çağlardan fısıldıyor adeta.

 

Onunla misket oynamıştık/ kaydıraklı parkın kenarında/ saçlarını oğlan gibi kestirmişti/ az bozuktu ağzı ( syf 7 ) mısralarıyla şiir kitabının bütününe hâkim çocuk ve çocukluk imgesiyle giriş yapılıyor. Şair, çocukluğunu antik çağlara götürüp, milattan önceki çocuk ruhları günümüze taşıyor adeta.  Çocuk imgelerinin hâkim olduğu mısralara bakacak olursak:

 

Şortunun cebi yırtık bir çocuktum/ bakkal dönüşü/ annesinin yoğurt al dediği paranın üstünü/ eve dönüş yolunda düşüren ( syf 9 )

Gözlerin gözlerimi bulsa/ bir anda değişir mevsimler/ çocuk olurum ( syf 17 )

Uyanıyor içimin ağaçlarından erik aşıran çocuğu ( syf 23 )

Ne vakit sana gelsem/ yüzün çocuk bir yüz olurdu ( syf 34 )

Hem misketlerini alda gel/ diz çöküp toprağa pantolonlar eskiteceğiz daha ( syf 40 )

Aşkın kanıtı oluyorum yeni heykellerde/….

ne zaman baksam bir çocuk yüzüne seni görüyorum ( syf 51 )

Dudaklarından/ gözlerinden/ çocukluğundan öptüm seni ( syf 58 )

 

Yaşanmamış bir çocukluk/ durur kapında/ ona iyi bak olur mu/ oğlum olur ( syf 69 )

 

Suya susamış toprak gibi gel/  süte şefkate doyamamış çocuklar gibi  ( syf 73 )

 

Sen varsın sokakta gördüğüm çocukların yüzünde ( syf 87 )

 

Serde yiğitliksin/ cepte adamlık/  heyyy/ çocuk yüzlü kadın ( syf 88 )

 

Yağmurların emzirdiği/ dalları sarı bir baharın çocuğuyum/ saçı sakalı sarı/ çisil çisil bir mutluluğa ıslanıyorum ( syf 90 )

 

 

Şair dimağında mekânların, şehirlerin ayrı önemi vardır. Mecidiyeköy, Roma, Antik Yunan, Kızılay, Pierre Loti, Sirkeci, Karaköy, Galata, Saint Petersburg, Cerrahpaşa, Birmingham, Çengelköy, Alaçatı, Mamak, Ankara, İstanbul, Tuna Boyları gibi birçok mekâna göndermeler var. Gezinen ruhu, zamanla ve mekânla buluşturuyor.

 

Babil, Asur, Sümer, Enmerkar, Herodot, Arşipel,  Bellerophontes, Khimaria, Olympos,

Pegasos, Aristo, gibi isimler şairin şiir dağarcığının genişliğini gösteriyor bizlere.

Antik çağların şiirini yazıyor. Yelpazesindeki binyıllara şahitlik ediyor.

Medeniyetlerde yolculuğunu sürdürüyor.

 

İzleksel unsurlar olarak, ‘aşk, çocuk, çağ, yol, ölüm’ gibi çağrışımları sıralayabilirim.

Şairin yazınsal sofrasından seçtiğim bazı mısraları paylaşacak olursam:

 

Çok asitli acılar biriktirdim kalbimde/ yandı ağlama duvarlarım ( syf 13 )

 

Sırtımda koca bir uygarlık taşıdım sana/ babil’den geldim ben, asur’dan ( syf 29 )

 

Sen söyleyince fark ettim/ sırtımdaki derin yaraları/ sırtıma koskoca bir memleket çizmişsin

(syf 39)

 

Gel/ sen gelirsen bir kimliğim olur/ yüzüm, yüzüne benzer ( syf 76 )

Dostlar gelir/ dert dinlerim/ sevinç dinlerim ( syf 78 )

Değil midir ki, şiirli bir yalnızlığın öyküsü banklar/

ısıtacak bir kucak ararlar, dokunacak bir el ( syf 108 )

 

‘Bu cihan cehennemini sekiz uçmağ ede bir söz’ diyen Yunus Emre pirin sözünden güç alan mısralar mührünü pekiştiriyor mısralarca. Bin yıllarca tevatür, taşa düşen beden ve tinin yakınlaşmasını gözlemliyoruz satırlarda. Işıklarını yakıyor sanat. Sermest bedenlerde takat oluyor, fer oluyor bin yılların tecrübesi ve yaşanmışlıklarıyla. Kalemin gücüyle dile geliyor sütunlar, taşlar, soğuk mermerler.

Gelirsen Bir Kimliğim Olur’ manzumeleri gerçek manada bir çağrı olmuş bin yıllar ötelerden. Şair Turhan Muharrem Turhan’a bu güzel çalışmasıyla, bizleri çağlar boyu yolculuğa çıkardığı için teşekkür eder, başarılar dilerim.

…..

 

 

İlkay Coşkun

15.03.2014

Mavi Yeşil Dergisi

Sayı 87, Mayıs Haziran 2014

 

Yazar: İLKAY COŞKUN

https://www.milliyet.com.tr/pembenar/gelirsen-bir-kimligim-olur-1834660

 

Franz Kafka “okuduğumuz bir kitap bizi kafamıza vurulan bir darbe gibi sarsmıyorsa, niye okumaya zahmet edelim ki” demiş. Ses kaydı sosyal medyada yayılmaya başladığında “Gelirsen Bir Kimliğim Olur” şiiri de insanların zihninde benzer bir etki yaratmıştı. Bu şiirden yola çıkarak, edebiyat dergilerinde yayımlanmış diğer şiirlerini de kitaplaştıran şair Turhan Muharrem Turhan, Delisarmaşık Yayınları’ndan çıkan kitabına da aynı ismi verdi. Kitapta “…sorgulanmışım /üstüm başım aranmış tenhada/kimliksizim/sanki bir adım hiç olmamış/denizi, ufku hiç görmemişim sanki… dizeleriyle okuyucuya seslenen şair “…gelirsen bulamazlar beni, saklanacak bir yer olur kocaman yüreğin…” diyerek de adeta bizleri kitabın satır aralarına davet etmektedir.

 

Kapak ressamı Hülya Kılıç’ın kapağa attığı imza ve grafik tasarımcı Burçak Çınar ile fotoğrafçı Ali Kemal Ergelen’in dokunuşlarıyla da dikkat çeken kitapta; şiirleriyle okuyucunun zihninde hoş bir etki bırakması ile tanınan Turhan’ın yüzlerde tebessüm uyandıran bir de ricası var; “otobüslere,trenlere ve de vapurlara /ağlayan bir çocukla binmeyin!/periler kaçıyor …”

 

Eser Adı: GELİRSEN BİR KİMLİĞİM OLUR

 

Yazar adı : Turhan Muharrem Turhan

Yayınevi : Delisarmaşık

Dizi Adı: Edebiyat-Şiir

Katkıda Bulunanlar: (Hülya Kılıç, Burçak Çınar, Ali Kemal Ergelen)

Cilt Bilgisi: Amerikan Cilt

Kağıt Bilgisi: 90 gr.EnsoLüx

Basım Tarihi: Ocak-2014

Basım Bilgisi: (1. Basım)

Sayfa Sayısı: 112

Kitap Boyutları: 13,5x21

ISBN No: 978-605-4815-28-9

Barkod No: 9786054815289

Yazar: MİLLİYET GAZETESİ

https://www.trthaber.com/haber/kultur-sanat/medeniyetimizin-aynasi-tarihi-artvin-camileri-belgeseli-cekildi-386168.html

 

Vali Ömer Doğanay önderliğinde, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın katkılarıyla hazırlanan belgeselin yönetmenliğini Turhan Muharrem Turhan üstlendi.

Artvin'de, taş ve ağaç kullanılarak yapılmış tarihi eserleri ön plana çıkarmayı amaçlayan belgeselde Karadeniz, Kafkas ve Anadolu kültürünün etkisiyle yapılmış tarihi camiler tanıtılacak.

Belgeselin galası, 2 Ekim'de Artvin Ahmet Hamdi Tanpınar Kültür Merkezi'nde yapılacak.

Vali Doğanay, Artvin Valiliği olarak ecdat yadigarı camileri, mabetleri yarınlara taşımak için ellerinden geleni yapmaya gayret ettiklerini belirterek, "Bizlere her türlü yardımı gösteren Artvin halkımıza, müftülüğümüze ve din görevlilerimize, kısacası yüreklerinde camiyi yaşatanlara, her kalbi bir Kabe gibi mescit yapanlara teşekkür ediyoruz" dedi.

Artvin'in doğal tanıtımı da yapılmış oldu

 

Belgeselin yönetmeni Turhan Muharrem Turhan ise, çekimlerin 6 ay sürdüğünü anlatarak, "İklimin ve mevsimlerin değiştiği zamanlar, doğanın güzelliğiyle çekimlere yansıdı. Bu sayede Artvin'in doğal tanıtımı da yapılmış oldu" diye konuştu.

Çekimlerde bölge insanının ekibe çok yardımcı olduğunu vurgulayan Turhan, şunları söyledi:

"Gittiğimiz her yerde hoş sohbet insanlarla karşılaştık. Öyle ki birçoğunun evine, sofrasına konuk olduk. Özellikle Gürcistan sınırına yakın köylerde amca ve teyzelerimizden hikayeler dinledik. Osmanlı-Rus savaşında birçok camimizin ve köyün yakılmak istendiğini öğrendik, hikayelerin acısını içimizde hissettiğimizden belki, daha bir şevkle çalışıp bu eserleri yarınlara taşımak için elimizden gelen tüm gayreti gösterdik. Bununla birlikte ormanlarıyla meşhur Artvin'de, ahşap camilerin yapılışına, içlerindeki ahşap işçiliğine ve renkliliğe hayran kaldık. Belgeselin yolun başında planladığımızdan çok daha farklı bir yere gittiğini ve güzel bir netice aldığımızı söyleyebilirim."

Belgesel :

https://www.youtube.com/watch?v=gHkPv_ThzQA&t=8s

Yazar: TRT HABER

https://www.dunyabizim.com/usta-ellerden-cikmis-bir-belgesel-medeniyetimizin-aynasi-tarihi-artvin-camileri-makale,42.html

 

26 Şubat 2019’da Artvin Çoruh Üniversitesi’nde “Medeniyetimizin Aynası Tarihi Artvin Camileri” isimli belgesel gösterimi yapıldı. Bu belgeselden, belgeseli izlediğimiz programdan ve Artvin’in tarihi camilerinden bahsetmeye çalışacağım.

Bunu sık sık ifade ediyorum; taşrada olmak, merkezden uzakta bulunmak hem bazı konularda mahrumiyetleri çağrıştırıyor hem de müthiş imkânlara kapı aralıyor. Mesele nerede durup nasıl baktığımızda düğümleniyor sanırım.

Tiriz bir araştırmanın ürünü

“Medeniyetimizin Aynası Tarihi Artvin Camileri” belgeselinden aylar önce Artvin merkezde yapılan gala sebebiyle haberdar olmuştum ama gidip görmek kısmet olmamıştı. Daha sonra bu belgeseli fakültemizde de gösterelim düşüncesi kabul görünce Turhan Muharrem Turhan ile tanışma imkanımız oldu. Turhan Bey daha önce Şiar Edebiyat ve Kültür Dergisi, Ayarsız Türk Edebiyatı Dergisi, Edebice Dergisi, Kardelen Dergisi, Poyraz Edebiyat, A Kalemler Dergisi,  Mavi Yeşil Kültür Sanat, Kara Yılkı Edebiyat Dergisi, Din ve Hayat Dergisi, İkindi Yağmuru, Edebi Kültür Dergisi, Ihlamur Kültür Sanat ve Edebiyat gibi bazı dergilerin yayın mutfağında bulunmuş, sanat yönetmenliği yapmış, tanınmış holdinglere danışmanlık yapmış. Fotoğraf, film ve grafik tasarım gibi konularda da mahir bir kişi. Yirmi bin nüfuslu -İstanbul ve Ankara’yı merkez sayarsak- merkeze uzak bir yerde Turhan Bey gibi donanımlı insanlarla karşılaşma imkânı haliyle zayıflamış oluyor. Turhan Muharrem Bey önceki Artvin Valisi Ömer Doğanay’ın da delaletiyle tarihi Artvin camileri üzerine bir belgesel hazırlamış. Hazırlık evresinde önce diğer illerde yapılan çalışmalar da dahil olmak üzere belgesele altyapı oluşturabilecek ne varsa titizlikle elden geçirilmiş. Uzun okumalar ve istişareler sonrasında gerçekten de Artvin’in tarihi camileri ile ilgili bölgenin coğrafi yapısı, iklim ve bitki örtüsünün de yansıtıldığı bir görsel şölen çıkmış ortaya. Vali Ömer Doğanay çekilen tüm camileri tek belgeselde göstermek istediğinden, normal belgesel süresinden biraz daha uzunca 70 dakikalık bir film çıksa da ortaya kaliteli bir seyirlik eser olmuş. Altmış kişiye yakın insanın katkıda bulunduğu film, Kültür Bakanlığı’nın desteğine de layık görülmüş.

 

Hepsinin farklı hikâyeleri var

 

Tarihi Artvin camileri, sınırlarda ise farklı farklı hikâyelerle varlıklarını koruyorlar. Mesela Macahel Camii sınırların belirlendiği demlerde bir gecede camilerinden vazgeçmeyen dedelerimiz tarafından sökülüp sınırın bu tarafına aynıyla inşa edilmiş. Tüm bunları izlediğimiz belgesel vasıtasıyla öğrenmiş oluyoruz. Elbette hikâyeler, anekdotlar yönetmen Turhan Muharrem Turhan’ın ağzından ulaşıyor bize. Belgeselle ilgili burada söyleyebildiklerim yönetmenimizin belgesel gösteriminden sonra yaptığı sohbetten/söyleşiden aklımda kalanlar. Gösterimden sonra yarım saat kadar belgesel üzerine, camilerle ilgili, bölge ve insanı üzerine, aslında geniş ilgilere işaret eden sorularla bir söyleşi yapıldığını da ifade etmek gerekiyor.

Evet, belgeselle ilgili benim zaviyemden söylenebilecek şeyler bunlar. Meraklıları belgeseli internetten ulaşıp izleyebilirler. Tarihin kayıt altına alınması, bu değerlerin kıymetini takdir etmede bizi uyandırması, ortak bir bilinçle bu güzelliklere sahip çıkmak adına keşke bunun gibi çalışmalar daha çok yapılsa. Çünkü bazı şeylerin farkına varmak, hasretini duymak için böylesi çalışmalar muharrik güç olacaktır.

Şair “belki şehre bir film gelir/ bir güzel orman olur yazılarda/ iklim değişir Akdeniz olur” diyor. Şehre bir filmin gelmesi, ufku farklı gösteren insanlarla tanışmak, aynı heyecanı duyulan insanlarla karşılaşmak iyi geliyor bana. Belki de hâlâ çocuksu kalan yanlarım vardır gülünç geliyordur başkalarına ama bunlar bana iyi geliyor. Bu vesileyle tekrar emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Turhan Muharrem Turhan gibi işini iyi yapmayı alışkanlık hâline getiren biriyle vaktimin kesişmesinden hayli memnunum, selam olsun.

 

Belgesel :

 

https://www.youtube.com/watch?v=gHkPv_ThzQA&t=8s

 

Yazar: Araştırma Görevlisi HALİL ARSLAN