16. Yüzyıl Osmanlı dönemi Diyarbekir valilerinden. (D. ? - Ö. 1585, Tebriz). Gönül Osman Paşa, Özdemir Paşa’nın oğludur. Enderun (Saray Okulu)’dan yetişerek 1560/61 yıllarına doğru serbevvabin (kapıcıbaşı) ve küçük mirahur (ahır beyi) oldu. 1567/68’de Yemen, 1571/72’de Diyarbekir Valisi olduysa da 1575/76’da bu görevden ayrıldı. Ardından İran savaşlarında serdar olarak üstün hizmetlerde bulundu, bu hizmetleriyle ünlendi. 1584 yılında sadrazamlık (başbakan) makamına getirildikten sonra 1585 yılında Tebriz’de öldü.
Osman Paşa, İran ordusunu tarumar etmiş olan bir yiğitti. Ölümünde, annesiyle bir kızından başka varisi kalmadı. Valide Medresesi’ni yapmaya başladıysa da buna ömrü yetmedi, bu eseri ondan sonra gelenler tamamladı.
KAYNAK: Mehmed Süreyya / Sicil-i Osmanî (C. III, s. 416, 1996).
