Osmanlı devlet
adamı, sadrazam, vali (D. 1833, Kütahya
– Ö. 1912, İstanbul). Köken olarak Germiyanoğulları
Beyliği'ni kuran aileye mensuptur. Tanınmış Türk müzikoloğu Hüseyin Sadeddin
Arel’in kızı Pakize Hanım,
eşidir. Türk Sanat Müziği
üstadı Münir Nurettin
Selçuk'un da dayısıdır. Babası Hacı Ali Paşa, oğlunun iyi bir eğitim
almasını sağlamış, daha sonra da kendisine idari işlerin inceliklerini
öğretmişti. Kimi küçük memurluklardan sonra, Şumnu, Varna
ve Niş mutasarrıflıkları ile Prizren, Tuna,
Ankara, Diyarbakır ve Bağdat valiliği görevlerinde bulundu.
Bağdat Valisi iken Sadrazam Küçük Mehmed Said
Paşa'nın yerine kısa bir süre (2.5.1882-12.7.1882, iki ay, on bir
gün) Sadrazamlık (Başbakan) makamında oturdu. Devletin
türlü güçlükler içinde bulunduğu o zamanda iki ay bu makamda kaldı, Mısır
Sorunu’na ilişkin görüşleri II. Abdülhamid tarafından uygun görülmediği
ve Mısır'daki Arabi Paşa ayaklanması sırasında padişahla anlaşmazlığa düştüğü için istifa etti Temmuz
1882’de Sadaret’ten alındı. 1882-91
yılları arasında dokuz yıl Kastamonu valiliği
yaptı. Bu görevi süresinde, Kastamonu’da dokuz
sene Valilik ederek iyi bir nam bırakmış, günümüze kadar gelen eserlerin
yapılmasını sağlamıştır. Bunlar arasında bir liman şehri ve ticaret merkezi
olarak İnebolu ile Kastamonu Lisesi başta gelmektedir. Ayrıca İzmir (Kasım 1891
- Mayıs 1893) ve Edirne (1893-95) valiliklerinden sonra aynı yıl Adliye Nazırlığı
(Adalet Bakanlığı) görevini yürüttü. Padişahın
vehimlerini uyandırmamaya gayret etmekle beraber adliye cihazının doğrulukla işlemesine
çalışmıştır.
Nureddin Paşa, kariyeri boyunca dürüstlüğüyle anılmıştır. Meşrutiyet İnkılâbından sonra da, namuslu olarak
şöhret kazanmış olduğu için, mevkiini muhafaza ettiyse de kabine değişikliği
münasebeti ile ayrılmış ve Ömrünün sonuna kadar inziva içinde yaşayarak
İstanbul’da ölmüştür.
Damadının
oluşturduğu muazzam kütüphanenin içinde konağı İstanbul'un işgali
sırasında Fransız illegal kuvvetleri tarafından kasıtlı olarak yakılmıştır.
KAYNAK: İbrahim
Alâettin Gövsa / Türk Meşhurları Ansiklopedisi (1946), Milliyet Gazetesi /
Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi (1. cilt).
