Bürokrat,
İslam bilgini (D. ? - Ö. 7 Mart 1851). İmamzâde adıyla tanınmıştır. Bir süre
dersiâm ve müderris olarak görev yaptı. 1817’de Kudüs, 1823’te Mısır, 1827’de
Medine, 1829’da Halep kadılıklarına getirildi ve aynı yıl Mekke kadılığı pâyesi
aldı. Evkaf (Vakıflar) müfettişliği yaptı, daha sonra kendisine İstanbul
kadılığı pâyesi verildi. Görüşleri dikkate alınarak Mekteb-i Ulûm-i Edebiyye ve
Mekteb-i Maârif-i Adliyye adıyla iki okul kuruldu. Anadolu kazaskerliği
pâyesiyle bu mekteplerin başına getirildi. 1840’ta Rumeli kazaskerliği pâyesi
aldı. 1849’da Nezâret-i Mekâtib müdürlüğüne getirildi, Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı
Adliyye üyesi oldu. Kabri Süleymaniye Türbesi civarındadır. Padişah nezdinde
itibar gördü. Muhatap (1811-1825) ve mukarrir (1826-1835) olarak huzur
derslerine katıldı. Halvetiyye tarikatının Yiğitbaşı şubesine mensuptu.
ESERLERİ:
Dürr-i
Yektâ Şerhi (Türkçe ilmihal, bazı
düzeltmelerle Musahhah Dürr-i Yektâ adıyla da basıldı, 1971), Şerhu’s-sirâciyye
fi’l-ferâiz (Secâvendî’ye Türkçe şerh), Feth-i Kostantıniyye (Letüftehanne’l
Kostantıniyye Hadisinin Şerhi,1856-57), Tenkidü İmâmzâde Es’ad: Risâle fî
telhîsi’l-ma’na ve tashîhi’l-i’rab, Risâle fi’l-ebvâb, Halebî
Şerhi Hilyetü’n-Nâcî, Kaziyelerin Tasdik ve Tefrîkine Dair Risâle, Risâle
fi tefrîkı’l-kaziyye ve’t-tasdîk, Risâle fi’l-hisâb, Risâle fî
vaz’i’l kadem ve ref’ihâ fi’s-sücûd, Es’ile ve ecvibe, Mecmû’atü’r-resâ’il.
HAKKINDA: Bursalı Mehmed Tahir / Osmanlı Müellifleri I
(1972), Recep Cici / TDV İslâm Ansiklopedisi (c. 22, 2000, s. 211-212).
