Fotoğraf sanatçısı, gazeteci, öykü yazarı (D. 16 Ağustos 1928, İstanbul – Ö. 17 Ekim 2018, İstanbul). Ermeni asıllı eczacı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Çocukken sinemadan çok etkilendi, Muhsin Ertuğrul'un yanında tiyatro ve oyunculuk eğitimi almaya başladı. Lise öğrencisiyken film stüdyolarında sinemacılığın her dalında çalışırken Muhsin Ertuğrul’un tiyatro kurslarına da devam etti. Yönetmen veya oyun yazarı olmak istiyordu. 1950 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ne devam ederken “Yeni İstanbul” gazetesinde çalışmaya başladı. 1956’da “Time-Life”, 1958’de “Paris-Match” ve “Der Stern” dergilerinin Yakındoğu foto muhabirliğini üstlendi. Aynı dönemde Magnum Ajansı’na katıldı. İngiltere’de yayımlanan “Photography Annual” dergisi onu 1961 yılında dünyanın en iyi yedi fotoğrafçısından biri olarak tanıttı. Aynı yıl Amerikan Dergi Fotografcıları Derneği (ASMP)’ne tek Türkiyeli olarak kabul edildi. İsviçre’de çıkan “Camera” dergisi ona özel bir sayı ayırdı. 1964 yılında Mariana Noris’in ABD’de basılan “Young Turkey” adlı eserinde onun fotoğrafları kullanıldı. 1967’de Japonya’da çıkan “Photography of the World Antolody” adlı eserde Richard Avedon ile birlikte bir dizi fotoğrafı yayımlandı.
Ara Güler; 1967 yılında Kanada’da açılan “İnsanların Dünyasına Bakışlar” fotoğraf sergisinde, 1968 yılında New York Modern Sanatlar Galerisi’nde düzenlenen “Renkli Fotoğrafın On Ustası” adlı sergide, aynı yıl Almanya’da, Köln’de Fotokina Fuarı’nda yapıtları sergilendi. Güler’in “Türkeyi” adlı fotograf albümü 1970’te Almanya’da yayımlandı. Sanat ve sanat tarihi konularındaki fotoğrafları ABD’de “Time-Life”, “Horizon” ve “Newsweek” dergilerinin kitap bölümlerince ve İsviçre’de Skira Yayınevi tarafından kullanıldı. 1971 yılında Lord Kinross’un “Hagia-Sophia” (Ayasofya) kitabının fotoğraflarını çekti. Dünyanın dört bir yanında yüzlerce sergi açtı. Dünyada Bertrand Russell’dan Winston Churchil’e, Arnold Toynbee’den Picasso’ya, Salvador Dali’ye; Türkiye’de Orhan Veli’den Tarık Dursun K.’ye kadar birçok ünlü kişi ve sanatçının fotoğraflarını çekti, onlarla röportajlar yaptı. Ayrıca Yavuz Zırhlısı’nın sökümünü anlatan “Kahramanın Sonu” adında belgesel bir film yaptı.
Ara Güler, Türkiye’de fotoğraf sanatının ustalarından birisi olarak, dünya fotoğraf tarihinde de seçkin bir yere sahiptir. Belgeci bir fotoğraf biçiminin ustası olması ona tüm dünyada haklı bir ün kazandırdı. Fotoğraflarının büyük bir bölümü Paris’te Ulusal Kitaplık’ta, ABD’de Nebraska Üniversitesi Sheldon Koleksiyonu’nda, ayrıca Boston, Chicago ve New York’ta özel koleksiyonlarda bulunmaktadır. Bundan başka Almanya’da, Köln’de Ludwig Museum’da, Das Imaginaire Photo Museum’da fotoğrafları sergilenmektedir. Bugüne kadar pek çok sergi açan Ara Güler’in en son sergilerinden biri 77. yaşında “Ara’dan Yetmişyedi Yıl Geçti” adı ile Fotoğrafevi’nde açıldı.
Ara Güler, 1961’de Almanya’da “Master of Leica” unvanını kazandı. Aynı yıl İngiltere’de “Yedi Yıldız Fotoğrafçı”dan biri, 1979’da İstanbul Gazeteciler Cemiyeti Fotoğraf Birincisi seçildi. 1981 yılında Basın Yayın Genel Müdürlüğü tarafından, basınımıza yaptığı değerli hizmetlerinden dolayı kendisine onur plâketi verildi. 1991’de Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü tarafından, Türkiye’nin yurtdışı tanıtımına katkılarından dolayı ve Uluslararası Basın Merkezi’nin açılışı nedeniyle devrin Cumhurbaşkanı tarafından kendisine “Şeref Ödülü” verildi. 1995’te “Başarılı İletişimciler Ödülü”nü, “İFSAK Yılın Fotoğrafçısı Ödülü”nü, “İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Başarılı İletişimciler Ödülü”nü, 1999’da “Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Zirvedekiler Onur Ödülü”nü, “Aydın Doğan Vakfı Görsel Sanatlara Büyük Ödülü”nü, “Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Burhan Felek Basın Hizmeti Ödülü”nü, 2000 yılında “Ermeni Patrikhanesi Liyakat Nişanı”nı, “Türkiye Yüzyılın Fotoğrafçısı” unvanını, Fransız Hükümeti tarafından kendisine “Legion D’Honeur, Officer Dees Arts et Des Letre” unvanı verildi. 2004 yılında Yıldız Üniversitesi tarafından kendisine fahri doktor unvanı verildi. Ara Güler üzerine, bir tanesi Münih Üniversitesi’nde Almanca olmak üzere, altı adet doktora tezi yapıldı.
Yaşamını fotoğrafa adayan Ara Güler’in arka planda kalmış olan yazar kimliğini sergileyen Babil’den Sonra Yaşayacağız (1996) adlı öykü kitabı, Ermenice yazdığı on bir öykünün çevirisi ile Türkçe yazdığı iki öyküden oluşuyor. Yeryüzünde Yedi İz (2002) adlı kitabı ise; “’Kurdukları dünyanın içinde kalma isteği’ duyan yedi kişinin, dünyalarını objektife araladıkları anların kitabı” olarak tanıtılıyor.
Hakkında Ne Söylediler?
“Şehrinin, ülkesinin en ücra köşelerine dek uzandığını, en büyük tarihsel kişiliklerden en uç toplumsal tabakaların temsilcilerine dek objektifini her noktaya bir namlu gibi çevirdiğini gördüğümüz, bildiğimiz bu özel usta, Dünya’ya da aynı merak, gözüpeklik, had hudut tanımayan bir ilgiyle açılmıştı: Yeryüzünde Yedi İz, işte bu genişlemenin sıradışı sonuçlarını karşımıza diken bir çalışma – çağımız düşüncesine, edebiyatına, sanatına derin izler kazımış, yedi ulaşılması güç yaratıcıyla Ara Güler’in kurduğu diyalogları belgeliyor: Bertrand Russell, Pablo Picasso, Salvador Dali, Tennessee Williams, Marc Chagall, Louis Aragon ve William Saroyan: Büsbütün ayrıksı bir antoloji.” (Enis Batur)
“Ara Güler, fotoğrafı hatırlamaya değer kılan önemli detayları bir saniyede fotoğraf karesi içine toplayabilecek esrarengiz bir seziye sahiptir. Bunlar öyle vazgeçilmez detaylardır ki eksiklikleri fotoğrafı sıradan yapar; konu ister günlük yaşam, ister ünlü bir kişi olsun, mesajını alır götürür. Her fotoğrafında onun özneleri kendini gösterir. O, birçok büyük sanatçı gibi öznelerini hor görmez, onlara yaşam verir, insan onurunu ve güzelliğini yaşatır...” (Ahmet Taha)
ESERLERİ:
Öykü: Babil’den Sonra Yaşayacağız (1996), Yeryüzünde Yedi İz (2002).
Fotoğraf: Öster om Eufrat: Fırat’ın Ötesi (Tidens Förlag İsveç, 1960), Young Turkey Metin: Mariana Noris (New York, 1964), Topkapı Sarayı - Sultan Portreleri (1967), Turkei Terra Magica (Münih, 1970), Hagia Sophia Metin: Lord Kinross (New York, 1972), Yaratıcı Amerikalılar (1975), Harems Chene & Hudson (Londra, 1976), Fotoğraflar (1980), Fikret Mualla Metin: Turan Erol (1984), Bedri Rahmi Metin: Prof. Abdullah Kuran (1987), Ara Güler’in Sinemacıları (1989), The Sixth Continent Metin: Halkarnas Balıkçısı (1991), Demeures Ottomans de Turquie Metin : Stephanos Yerasimos (Singapur, 1992), Sinan: Architect of Süleyman the Magnificient (Edition Arheaud, Paris 1992/ Edition Thames and Hudson, Londra ve New York 1992), Living in Turkey (Albin Michel, Paris 1993 / Thames and Hudson, 1993, Londra / New York; Archipelago Press, Singapur 1993), Eski İstanbul Anıları (1994), Bir Devir Böyle Geçti: Kalanlara Selam Olsun (1994), Yitirilmiş Renkler (1995), Yüzlerinde Yeryüzü (1995), İstanbul: İstanbul des Djinns (Fata Morgana Montpellier, Fransa 2001), 100 Yüz (2003), Retrospektif - 50 Yıl Fotojurnalizm (İstanbul-Bremen 2004), Ara Güler (İstanbul 2005), Ara’dan Yetmişyedi Yıl Geçti (İstanbul 2005), Beyaz Güvercinli Adam (İstanbul 2007), Ara Güler ( Hachette, 2007).
KAYNAKÇA: Ara Güler’in 70. Yaşgünü: Ara Güler’e Saygı
(İstanbul ve Hamburg 1998), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye
Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, 2007) – Ünlü Sanatçılar
(Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 5, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous
People (2013), Gültekin Emre / “Ayvalık’ı
Gezerken” (Cumhuriyet Kitap, 31 Ağustos 2000), Ahmet Taha / “Ara Güler’in
Objektifinden Yedi Efsane Adam” (Zaman, 7 Ağustos 2002), Ara Güler (2005), M.
Sadık Aslankara / “Yazarların Yüzleri” (Cumhuriyet Kitap, 20 Ekim 2005), İhsan Işık / Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları
Ansiklopedisi (2006), Enis Batur / Ara Güler’in Sırrı (Zaman, 2007).