Fotoğraf sanatçısı, gazeteci. Diyarbakır’ın ilk
uluslararası diploma, unvan ve ödüllü belgesel fotoğraf sanatçısı ve gazetecisidir.
1957 yılında Mardin’in Savur ilçesinin Sürgücü (Avina) köyünde doğdu.
Müftü olan babası Veysi Süer’in, değişik ilçelerde
görev yapması nedeniyle çocukluğu Adıyaman’ın Çelikhan, Elazığ’ın Karakoçan,
Mardin’in Ömerli ve Kızıltepe ilçelerinde gençlik yılları ise Kayseri’nin Sarız
ve Erzurum’un Şenkaya ilçelerinde geçti.
1974-1975 öğretim yılında Şenkaya Lisesi’nden mezun
oldu. 1977-1978 öğretim yılında Erzurum Kazım Karabekir Eğitim Enstitüsü’nde
başlattığı yüksek öğretimini Diyarbakır Eğitim Ensititüsü’nde 1980’de tamamladı.
Süer, daha sonra 1992 yılında Anadolu Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı
Fakültesi’nde lisans tamamladı.
Fotoğrafçı Süer, Kızıltepe ilçesinde, henüz
ortaokula yeni başlayan bir çocuk iken, 1970 yılında fotoğraf çekmeye merak
sardı. Tesadüfen satın aldığı 6x6 cm’lik film kullanan fotoğraf makinası onun
fotoğrafla ilk tanışmasına sebep oldu. Süer’in 1970’te çektiği aile
fotoğrafları, arşivinin en değerli fotoğraflarını oluşturuyor. 1976’da
muhabirliğe başlayıncaya kadar birkaç makine değişti ve fotoğraf çekmeyi
sürdürdü.
Mehmet Masum Süer, daha lise son sınıftayken ise
yazı yazmaya ve gazeteciliğe başladı. 1974 yılında, Ankara’da yayımlanan
‘Başkent’ dergisinde ilk yazıları yayımlandı. Aynı yıllarda yine Ankara’da çıkan
‘Sanat ve İnsan’ adlı aylık dergide ilk fotoğraf çalışmaları yayımlandı.
Dergilerdeki bu ilk denemelerinden sonra 1975
yılında Tercüman gazetesinde muhabirliğe başlayan Süer, Diyarbakır ve Erzurum
kentlerinde sırasıyla Akdeniz Haber Ajansı (Akajans), Türk Haberler Ajansı
(THA), Ulusal Basın Ajansı (UBA), Ortadoğu Haber Ajansı (ORHA), Sabah gazetesi,
Adana-Ekspres gazetesi, Milliyet Haber Ajansı (MİL-HA), Milliyet gazetesi ve
Güneydoğu Ekspres gazetesinde muhabir, yazar, temsilci ve redaktör olarak görev
aldı.
Süer, 1981 yılında, Diyarbakır’ın ilk büyük boyutlu
ve fotoğraflı gazetesi olan ‘Olay’ gazetesini yayımladı. 1980 askeri
darbesinden sonraki yıllarda darbe yönetiminin baskısından rahatsız olarak
kapanan veya resmen kapatılan çok sayıda gazete ve dergi arasında Süer’in
yayımladığı Olay gazetesi de yer aldı. Süer, gazeteyi dergi olarak yayımlamaya
çalıştı ancak 2 sayıdan sonra “Hiçbir şey yazamıyorduk. Gazete de, gazetecilik
de anlamsız kalmıştı…” diyerek dergiyi de kapattı.
Mehmet Masum Süer, 1981’de gazete ve dergiyi
kapatınca 1982 yılında ortaokulda Türkçe öğretmeni olarak göreve başladı ve
uzun yıllar bu görevi sürdürdü. Öğretmenliğin yanı sıra, 1986-1992 yılları
arasında bazı gazete ve ajanslarda muhabirlik ve yazarlığı sürdürdü ancak günün
ağır siyasi koşulları yüzünden 1992 yılında güncel haberciliği bırakmak zorunda
kalarak dil, tarih ve kültürel konularda araştırmalara yöneldi. Bu konularda
bazı araştırma yazıları, Siyah-Beyaz, Ülkede Gündem, Demokrasi ve Yeni Yüzyıl
gibi bazı gazetelerde yayımlandı.
Uluslararası fotoğraf sanatçısı Mehmet Masum Süer,
1996 yılında, Hasankeyf’i internet ortamında tanıtan ilk web sitesini kurdu. Bu
site, yapımı süren Ilısu Barajı’nın suları altında kalacak olan, Batman’ın
tarihi Hasankeyf ilçesinin dünyaya tanıtılmasında önemli bir rol oynadı ve
araştırmacılar için önemli bir kaynak oluşturdu.
Süer, uzun yıllar yaptığı gazetecilikten gelen
fotoğrafçılığını, 2000’li yılların ortalarında, başta Diyarbakır olmak üzere
Hasankeyf, Mardin, Adıyaman ve Van gibi bölge illerinin tarihi ve kültürel
değerlerinin tanıtımı için kullanmaya başladı.
Süer, bu kentlerdeki tarihi yapı ve alanların
fotoğrafla belgelenmesinin dışında günlük sosyal ve kültürel yaşamdan
fotoğraflar çekiyor. Süer, özellikle her geçen gün kullanımı azalan veya
kullanımdan kalkan eski kadın ve erkek giysileri, halk oyunlarının giysileri ve
günlük yaşamda kullanılan eşyalar üzerine yoğunlaşıyor. Süer, cami, kale,
kilise ve saray gibi tarihi eser ve yapıların zaman içinde yıkılma, bozulma ve
onarım gibi değişik aşamalarda fotoğraflarını çekerek bu anlamda bir arşiv
oluşturuyor.
Mehmet Masum Süer, devam eden bir başka arşiv
projesiyle de dünyadan Kürt kültür ve sanat yaşamının, hemen her alanında ünlü
sanatçıların portre fotoğraflarını da çekiyor. Bu projede, 2017 yılına kadar
müzisyen, ressam, heykeltraş, tiyatro sanatçısı, romancı, şair, öykücü gibi 200
kadar sanatçının değişik mekânlarda çok sayıda portrelerini çekti.
Fotoğraf çekme amacına değinen Süer, "Uzun
yıllar bir gazeteci olarak fotoğraf çektim. Gazetecilikten gelen
fotoğrafçılığımı, halkıma hizmet için kullanmaya karar verdim. Ülkemi,
coğrafyası, kültürü ve sanatıyla dünyaya tanıtmaya çalışıyorum. Yaşadığım
topraklar, her şeyiyle beni etkiliyor. Ülkemin güzelliklerinin yoğun
etkisindeyim. Bu nedenle, bu güzellikleri belgeleyip sonraki kuşaklara bırakmak
ve dünyayla paylaşmak ve tanıtmak istiyorum. Fotoğraflarımın uluslararası alanda
ilgi görmesi, ödüller kazanıp sergilenmesi ve kataloglarda, gazete ve
dergilerde yayımlanması beni mutlu ediyor." diyor.
Bazı gazete ve dergilere zaman zaman yazılar yazan
ve fotoğrafları yayımlanan Süer, başta Diyarbakır Fotoğraf Sanatı Kulübü DİFSAK
olmak üzere dünyanın büyük fotoğraf sanatı kurumları PSA, GPU, IUP ve MOL’un
üyesidir.
Son
Yıllardaki Fotoğraf Çalışmaları ve Elde Ettiği Başarılar:
Süer, 2017 yılının haziran ayında, Diyarbakır’ın,
UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası listesine alınan ekolojik Hevsel
bahçelerinde, bir kızıl tilki yuvasını keşfetti. Yuvadaki iki tilki yavrusunu
15 gün süreyle izleyerek fotoğraf ve filmlerini çekti. Hevsel bahçelerinde
tilkilerin de yaşadığı ilk kez belgelenmiş oldu. Süer’in kızıl tilki
fotoğrafları ve bu konudaki izlenimleri medyada geniş yer buldu. Sanatçı,
ayrıca Hevsel bahçelerinde yaşayan kızıl şahin, su yılanı, balıkçıl kuşu ve çok
sayıda kelebeğin de fotoğraflarını çekerek belgeledi. Süer, bu çalışmalarıyla
Hevsel bahçelerinin ve bahçelerde yaşamını sürdüren canlıların korunması için
duyarlılık oluşturmaya çalışıyor.
Süer’in çektiği fotoğraflar, bugüne kadar çok sayıda
turizm ve tanıtım broşürleri, rehberler, kartpostal, afiş, kitap ve
ansiklopediler ile gazete ve dergilerde yayımlandı. İstanbul, İzmir, Antalya
gibi kentlerde düzenlenen uluslararası turizm fuarlarında Diyarbakır’ın
tanıtımı için kullanıldı. Diyarbakır’dan 4 fotoğrafı da Büyükşehir Belediye
Başkanlığı’nca PTT Genel Müdürlüğü’ne posta pulu olarak bastırıldı.
Uluslararası fotoğraf sanatçısı Süer, 2018 yılına
kadar, 3’ü Diyarbakır’da, 5’i Irak’ta Federal Kürdistan bölgesinde, ABD'de
Tennessee Eyaleti'nin başkenti Nashville kentinde, Brüksel’de, Batman ve
Viranşehir’de olmak üzere 12 kişisel serge açtı. Sergilerinde Diyarbakır’dan ve
bölge kentlerinden tarihi ve kültürel yapı ve değerlerin fotoğrafları yer aldı.
Süer, dünyanın en büyük fotoğraf ajansı IStock-Getty
Images’in fotoğrafçıları arasında yer alıyor. Sanatçı, bu ajans aracılığıyla da
fotoğraflarını paylaşarak uluslararası medyanın kullanımına sunuyor.
Mehmet Masum Süer’in 4 fotoğrafı 2013 yılında
Türkiye'de posta pulu olarak basıldı.
Ödülleri:
Süer, 2016 yılının Kasım ayında, ‘Light and Composition’ dergisi tarafından ‘Ayın Fotoğrafçısı’ ilan edildi ve dergide Süer’le yapılmış bir röportaj ile özgeçmişine yer verildi. Sanatçı, bu derginin ‘Dünyanın En İyi 100 Fotoğrafçısı” listesinde de yer alıyor.
2013 ve 2015 yıllarında, Irak’ın Federal Kürdistan bölgesinde Ranya Kültür ve Sanat Festivali’ni organize eden Rayal Kültür ve Sanat Merkezi tarafından ve ayrıca yine Ranya kentindeki Bradost Eğitim Kurumu tarafından da “Özel Onur Ödül”leriyle ödüllendirildi.
2015 yılından sonra fotoğraf sanatında uluslararası yarışmalara katılmaya başlayan Süer, bu yarışmalardan çok sayıda ödül kazandı. 2016 yılının sonunda, Türkiye Fotoğraf Sanatı Federasyonu TFSF’nin de onayı ile Uluslararası Fotoğraf Sanatı Federasyonu (The International Federation of Photographic Art) FIAP’tan, AFIAP (Uluslararası Fotoğraf Sanatı Federasyonu’nun Sanatçısı) unvanı ve diplomasını aldı. Böylece Süer, Diyarbakır’da bu unvanı alan ilk, bölgede ise ikinci fotoğraf sanatçısı oldu.
Mehmet Masum Süer, bu unvanın hemen ardından, uluslararası yarışma ve etkinliklerde kazandığı aralarında altın, bronz madalya ve onur mansiyonlarının da bulunduğu ödül ve başarılar değerlendirilerek 2017 yılı başında bu kez, merkezi Çin’de bulunan Uluslararası Fotoğrafçılar Birliği’nden (International Union Of Photographers) HIUP (Honorable International Union of Photographers) yani Birliğin ‘Onur Üyeliği’ unvanını kazandı.
Süer, 2017’de ayrıca merkezi Brüksel’de olan Evrensel Fotoğrafçılık Birliği (Global Photographic Union) GPU’dan ‘Aphrodite’ unvanı; merkezi Kanada’da bulunan Master of Light Derneği’nden CMOL (Işığın Ustası) unvanını, Amerikan Fotoğraf Derneği Photographic Society of America PSA’dan da QPSA (Qualified PSA) unvan ve diplomalarını aldı.
Süer, 2015 yılından itibaren katıldığı uluslararası fotoğraf yarışmalarında ilk altın madalyasını, Hindistan’da düzenlenen ‘Indian Royal International Circuit 2017 yarışmasında, haber fotoğrafçılığı dalında (Photo Journalism Section) kazandı.
Sanatçının, Diyarbakır surlarından Benusen Burcu fotoğrafı, İngiltere’de düzenlenen Yılın Tarih Fotoğrafçısı (Historic Photographer of The Year) yarışmasında ‘En İyi 100 Fotoğraf’ arasında ‘Shortlist’de yer aldı. Süer’in, bu yarışmaya gönderdiği Benusen ve Surp Giragos Kilisesi fotoğrafları, ödül kazanan diğer fotoğraflarla birlikte birçok yabancı haber ajansı, gazete ve dergi tarafından yayımlandı.
Uluslararası
Unvanları:
1- AFIAP (Artist of International Federation of
Photographic Art) FIAP International Federation of Photographic Art. (2016)
2- HIUP (Honorable International Union of Photographers)
IUP International Union Of Photographers (2017)
3- QPSA (QUALIFIED PSA) Photographic Society of
America PSA (2018)
4- GPU-APHRODITE GPU Global Photographic Union.
(2018)
5- cMoL (Master of Light) Master of Light
Association in Canada. (2018)
1974- Başkent dergisi
1975- Tercüman gazetesi
1975- 1980 Akdeniz Haber Ajansı
1979- Türk Haberler Ajansı
1981- Olay gazetesi ve Olay dergisi (Sahip)
1981- 1982 Ulusal Basın Ajansı
1986- Sabah gazetesi
1987- Adana Ekspres gazetesi
1988- Ortadoğu Haber Ajansı, Diyarbakır.
1989- 1992 Milliyet gazetesi
2005-2006 Güneydoğu
Ekspres gazetesi, Diyarbakır
