Ümit Meriç

Sosyolog

Doğum
16 Aralık, 1946
Eğitim
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü
Burç
Diğer İsimler
Ümit Meriç Yazan

Toplumbilimci. 16 Aralık 1946, Üsküdar / İstanbul doğumlu. Bir süre Ümit Meriç Yazan imzasını kulandı. Yazar ve düşünür Cemil Meriç’in kızı. Üsküdar Sultantepe İlkokulu (1958), Çamlıca Kız Lisesi (1963), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü (1969) mezunu. Mezun olduğu bölüme asistan olarak girdi. Doktorasını “Cevdet Paşa’nın Cemiyet ve Devlet Görüşü” adlı tezi ile (1975) burada tamamladı. 1985 yılında doçent, 1992 yılında profesör unvanlarını aldı. 1969 yılından itibaren öğretim üyesi olarak görev yaptığı Sosyoloji Bölümünde Kurumlar Sosyolojisi Anabilim Dalı Başkanı iken 1999 yılında emekliye ayrıldı.

“Dante ve Beatrice” başlıklı ilk yazısı 1967 yılında Yeni İnsan dergisinde, daha sonra makaleleri Türk Edebiyatı (Zeyneb İdrisoğlu imzasıyla), Dağarcık (1984), Sosyoloji Konferansları (1974-78), Tarih ve Toplum (1984), İlim ve Sanat (1985), Sosyoloji, Pedagoji, Yeni İnsan, Inquiry (1986), Zaman gibi dergi ve gazetelerde yer aldı. 1976 yılında Tarih Vakfının açtığı yarışmada ve 1977’de basılmış doktora tezi ile TMKV’den mansiyon aldı. 1971 yılından itibaren Fransa, Rusya, Japonya, Tayland, Cezayir, Tunus’u gezip gördü. Bu ülkelerin bazılarında bilimsel kongrelere katıldı.

Ümit Meriç, babası ünlü sosyolog ve yazar Cemil Meriç gözlerini kaybettiğinde sekiz yaşındaydı. Diğer çocuklardan farklı olarak babasının elinden tutup, onu ilim sohbetlerine taşıdı. Kırk bir yaşına kadar hemen her gün dergi, kitap, gazete okuyarak, anlattıklarını kâğıda geçirerek babasının eli ve ayağı oldu. Babasının acılarına, mutluluklarına, isyanlarına, teslimiyetlerine tanıklık etti. Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümünün üçüncü sınıfında iken fikir değiştiren Ümit Meriç, babasının yolunda sosyoloji öğrenimi görmeyi tercih etti. Otuz yıllık üniversite öğretim üyeliği hayatından sonra, 17 Ağustos 1999 depreminde başını örtmeye karar vererek İÜ Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümünden emekliye ayrıldı. Babası ölmeden önce, hayatını filme alan yönetmen Aziz Yazan ile evlendi. Emekli olduktan sonra İstanbul Büyükşehir Belediyesinin yaptırdığı sosyal doku araştırmalarına danışman olarak katıldı. “Kentim İstanbul” projesinde “İstanbullu Olmanın 34 Altın Anahtarı” adlı bir çalışmayı (Dr. Ayşenur Kurtoğlu ve Cafer Vayni ile) hazırladı. Türk Edebiyatı Derneği, Sosyoloji Derneği, Adalar Vakfı üyesidir. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti projesinde Danışma Kurulu üyeliği görevini yürüttü.

“Ümit Hanımı sıradan bir sosyolog olarak değil kapı önünde bir Yunus Emre, sonra yollara düşmüş bir Veysel Karani gibi değerlendirmek gerekir. O daha geniş ve farklı bir geleneğin devamcısıdır.

Sosyolojimizin dergâhtan içeri eğri bir dal bile sokmayan, yıllarca kapının önünde sabırla bekleyen Yunus Emre’sidir. Anayurdumuz Türkçenin ilk doğduğumuzda kulağımıza fısıldanan sesidir. İçimizdeki büyük Osmanlı çınarının serin gölgesidir. Savrularak uzaklara uçmak isteyen hercai yaprağıdır. Ümit Meriç, İstanbul aracılığı ile bu ülkenin bereketli geleneğine bağlanmıştır. İstanbul, onun üslubunun ahengini ve müziğini oluşturur. Sosyolojiyle buluşturur.” (Prof. Dr. Ertan Eğribel)

ESERLERİ:

Cevdet Paşa’nın Toplum ve Devlet Görüşü (1975), Sosyoloji Tarihine Giriş (1984), Japonya’da Sosyoloji (1984), Babam Cemil Meriç (1992), 21. Yüzyılın Eşiğinde Sosyoloji Konuşmaları (1994), Ebediyetin Huzurunda Ahmet Hamdi Tanpınar (Selma Ümit Karışman ile, 2002), Türkiye Kanatlarınızın Altında (2002), Kentli Yaşam Kılavuzu (Ayşenur Kurtoğlu ve Cafer Vayni ile, 2003), Dualar ve Âminler (2006), İçimdeki Cennete Yolculuk (2008), Ezanın Yasaklı Yılları (Harun Tokak ve Hayreddin Karaman ile, 2010).

KAYNAKÇA: Prof. Dr. Ümit Meriç Yazan’la Söyleşi (Sandal, Ekim-Kasım 1993), Sosyoloji Yıllığı 4: Ümit Meriç Yazan’a Armağan (Tarih ve Sosyoloji, 1999), Baykan Sezer / Ümit Meriç Yazan Hakkında (Sosyoloji Yıllığı 4: Ümit Meriç Yazan’a Armağan içinde, Tarih ve Sosyoloji, 1999), Mehmet Gündem / Ümit Meriç’le Röportaj (Zaman, 29.7.2001), İhsan Işık / Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007) - Ünlü Fikir ve Kültür Adamları (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 3, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013), Cemal A. Kalyoncu / Saklı Hayatlar (2002) - Derin Gazeteciler (2002), Mehmet Nuri Yardım / Yazar Olacak Çocuklar (2004).

 

 

 

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör