Tarihçi-Yazar,
Eğitimci. 30 Mart 1958, Cıbolar mezrasi / Dalören (Pakıra) köyü / Hozat /
Tunceli doğumlu. Hozat-Dalören (Pakıra-Cıbolar mezresi) İlkokulu (1968), Elazığ
Devrim Ortaokulu (1972),Elaziğ Kız Öğretmen okulu ve Tunceli Erkek Öğretmen
Okulu (1976), İstanbul Atatürk Eğitim Enstitüsü Sosyal Bilimler Bölümü (1979),
Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Teftiş Bölümü (1982), AÜ Sosyal Bilimler
Enstitüsü Yönetim Planlaması Bölümü, Anadolu Üniversitesi Tarih Bölümü (1993)
mezunu. Branşında Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Anadolu Üniversitesinde yüksek
lisans çalışmalarını tamamladı (1993). Daha sonra Eskişehir Anadolu
Üniversitesi 'Tarih' Bölümünden mezun oldu (1993). 1976’dan itibaren 26 yıl
boyunca çeşitli eğitim kurumlarında tarih öğretmenliği yaptıktan sonra 16
Temmuz 2002'de emekli oldu.
İstanbul’da
öğretmenlik mesleği yanı sıra araştırmacı bir yazar olarak çalışmalarını
sürdürdü. 1995’ten bu yana Demokrart, Cumhuriyet, Çağdaş Yaşam, Radıkal, Tunceli’nin
Sesi, İstanbul Bölge Gazetesi, Dersimde İklim, Dersim, Özgür Dersim, Işkın,
Munzur, Ehl-i Beyt, Berfin Bahar, Cem, Karacaahmet Sultan gibi çeşitli gazete
ve dergilerde makaleleri yayımlandı.
Yine
eğitim, dil, tarih ve kültür üzerine, SKY Türk, Ulusal Kanal, Meltem TV, Cem
TV, Barış TV, Yol TV, Dem TV, TGRT, Kanal On Dört, Kanal On ,Sevgi TV,Düzgün
TV, D Kanalı gibi bir çok radyo ve televizyon kanallarında
Dersim Tarihive Alevi- Bektaşi ,kültür
ve tarih uzmanı olarak sunum ,panel ve programlara katıldı.
Ayrıca
yurtiçi ve yurtdışında tarih, dil, inanç, çevre, doğa, enerji, insan haklan ve
demokrasi gibi konularda panellere katıldı. Halen Tunceli yöresi tarihi,
aşiretleri, dili, Gilan tarihi, Zazalar tarihi, Ehl-i Haklar, Aşiretler ve
Tasavvuf konularında araştırmalarını sürdürmektedir.
26
yıl boyunca çeşitli eğitim kurumlarında tarih öğretmenliği yapan Kaya, İstanbul
öğretmenler Derneği, Cumhuriyetçi Eğitim Vakfı Genel Sekreterliği, Cem Vakfi
Bilim Kurulu, Tunceli Eğitim ve Sağlık Vakfı Yönetim kuruculuğu ve on yıl yöneticiliğini yaptı. Sarı Saltık
Eğitim ve Kültür Vakıfı Başkan yardımcılığı, Alevi Bektaşi Eğitim ve Kültür Vakfları'nın kurucusu , Hozat Kültür ve Kalkındırma Derneği ,Cemal
Süreyya Derneği, Çağdaş Esnaf Sanayici ve İş adamları Derneği yönetim kurul
başkan yardımcılığı görevinde bulundu. Ayrıca, Çağdaş Yaşamı Destekleme
Derneği ve Türkiye Yazarlar
Sendikası üyesidir
Aynı
zamanda Tunceli Eğitim ve Sağlık Vakfının kurucularından olup 10 yıl yönetim
kurulu üyeliği yaptı. Çağdaş Esnaf Sanayici ve İş Adamları Derneği 1. Şubesinde
Dernek Başkan Yardımcısı görevinde bulunmuştur.
Yurt
içinde ve yurt dışında tarih, eğitim, dil ,inanç, çevre, doğa, enerji , insan
hakları, demokrasi ve kültür konulu çok sayıda panel ,sunum , konferans ve
seminer gibi etkinliklerde bulunan Kaya, halen eğitim, Tunceli ( Dersim) yöresi
tarihi aşiretler, dil, Gilan Tarihi, Zazalar Tarihi, Ehl-i Haklar ve tasavvuf
konularında çalışmalarına devam ediyor.
Türkiye
Edebiyatçıları ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (Bkz: sayfa. 2088) ve Türkiye
Yazarlar Ansiklopedisi’ne (Bkz: sayfa. 570)
Türk Edebiyatında Yazarlar ve Şairler Sözlüğü Ansiklopedisi’ne (Bkz.
Sayfa 448) kültür adamı ve yazar olarak biyografisine ve eserlerine yer verilmiştir.
Ali Kaya İçin Ne
Dediler?
“Ali Kaya, ‘Başlangıcından Bugüne Dersim
Tarihi’ adlı yapıtıyla iyi, güzel, doğru bir iş yapmış; şimdiki Tuncelimize
beşik olan Dersim’i tüm gerçekleriyle; eline, diline, beynine ve yüreğine
sağlık, tarihlemiştir.” (İsmet Kemal
Karadayı)
ESERLERİ:
Araştırma-İnceleme:
Tunceli
Kültürü (1995),
Başlangıcından
Günümüze Dersim Tarihi (1999, gen. bas. 2010),
Tunceli
(Dersim) Kültürü II (2001),
Dersim
Yazıları - Dil Kültür ve Eğitim Üzerine Denemeler (2003),
İlçemiz
Hozat (2004),
Dersim
de Kökler Doğa-,Kültür- İnanç (2006),
Alevilik'te
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (2006),
Alevilik'te
İnanç Sohbetleri (2006),
Dersim'de
Dil ve Kökler (2008),
Seçme
Konferans Tebliğleri ve Makaleler (2011),
Alevilik
ve Dersim Üzerine Seçme Yazılar (2012).
Ehl-i
Haklar ve Dersim (2014),
Bahtiyar
Aşiret Tarihi ( 2017),
Dersim
Tarihi (2021),
Alevilik
ve Dersim (2022),
Tarixe
Dersim (2022),
Bahtiyar
Aşiret Tarihi (2022).
Gezi:
Deylem’den
Dersim’e / İran’a Seyahat (2001).
Şiir:
Sevdan
Yüreğimdir (2003).
KAYNAK:
İsmet Kemal Karadayı / Arınmalar 1999 (Kıyı, Aralık 1999), Hüseyin Akar /
Dersim’den Portreler (1999), Kâmil Fırat (Cem dergisi, 10.3.1999), Cemal Şener
(Yön Güncesi, 9.11.1999), Munzur Çem / Dersim Tarihi mi, Resmi Tarih mi? (Deng,
sayı:1-2, Ocak-Nisan 2000), İhsan Işık / Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2004,
s. 570) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları
Ansiklopedisi (2009, s. 2088), Başlangıcından Günümüze Dersim Tarihi (2. bas,
2002), Ali Kaya (Bilgi teyidi, 23.03.2022), Ali Kaya (alikaya.org, 23.03.2022).