Divan şairi (D. ?, Edirne - Ö. 1554). Asıl adı
Mehmed’dir. Yeniçeri ordusunda yer alarak Yavuz Sultan Selim’in İran (1514) ve
Mısır (1917) seferlerine katıldı. Kanunî döneminde ahkâm kâtipliği yaptı. Baba
Efendi takma adıyla tanınan Nakşibendi şeyhi Filibeli Mahmut Efendi ve şeyhin
müritlerinden Rüstem Paşa tarafından himaye gördü.
46-48 bin beyitlik Divan’ında yer alan
ustalık göstermediği şiirleri, Arapça-Farsça kelime ve tamlama kullanılmadan
yazılmış olması yönüyle dil açısından bir önem taşır. Ayrıca, döneminde yazılan
nazireleri toplayarak 3356 şiirden oluşan Mecmaü’n - Nezair (Nazireler
Topluluğu) adlı bir nazireler tezkiresi ile Pend-i Attâr (1559)
tercümesi adlı Feridüddin Attâr’ın Pendnâme eserinin genişletilmiş bir
çevirisi vardır. Edirneli Nazmî’nin Türkî Basit (basit Türkçe) ile yazdığı
şiirleri Millî Edebiyat akımının ilk örnekleri sayanlar vardır. Divan’ındaki
Türkçe şiirler, 1928’de Prof. Fuad Köprülü tarafından yayımlandı. Nihal Atsız
da aynı eser üzerine bir inceleme çalışması yaptı (1934).
HAKKINDA: Mustafa Özkan / TDV İslâm
Ansiklopedisi (c. 10, 1994), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü
(18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (6. bas. 1999).
