Seyda Hacî Fettah

Son dönem İslam âlimlerinden (D. 1892, Hazro - Ö. Şubat 1975, Hazro). Dedeleri Bingöl’den Kulp’a ondan bir süre sonra ise, Lice’ye yerleşmişlerdir. Ancak babası ilim tahsili için geldiği Hazro’da evlenmiş ve oraya yerleşmiştir. Seydayê Hacî Fettah, küçük yaştan itibaren tahsile başlamış; ilk dersleri dayısı Molla Abdullah’tan almıştır. Bir süre de Diyarbakır’a bağlı Tilalo köyünde akrabalarından olan Molla Faik’ten ders aldıktan sonra Lice’ye gidip Molla Abdullah ve Seydayê Licî’nin yanında ilim tahsiline devam etmiştir. Seydayê Hacî Fettah bir süre Batman’nın Kozluk ilçesine bağlı Ceznî köyünde Molla Reşîd’den de ders alır. En sonda Silvan’a gider. Silvan’da Seydayê Molla Hüseyin Küçük ve Müftü Abdurrahman Yardımcı’dan dersler alır. Hoca Silvan’da tahsilinin çoğunu Molla Hüseyin yanında sürdürür ve en sonda ondan icazet alır.

Molla Haci Fettah, medrese tahsilini tamamladıktan sonra Silvan’da ilmî imtihandan geçirilir ve imtihanda başarılı olduğundan askerlikten muaf olur. Seyda-yê Hacî Fettah bundan sonra babası tarafından Hazro’da yaptırılan medresede ilmi tedrisata başlar. Hoca ömrünün sonlarına doğru bazı hastalıklar çıkana kadar 52 yıl ilim tedrisatını sürdürür ve yüzlerce ilim ehlini yetiştirir. Öğrencilerinden bazıları M. Zahid Yazıcı, Molla Sabri, Abdullah Düşünücü, Haydar Hatipoğlu, Abdüsselam Yalar, Derviş Yazıcı, Mehmet Bilici, Molla Halit Korkusuz, M. Sait Ergin, Hulusi Kılıç, Mehmet Yalar ve Ahmet Yalar’dır. Bazı medrese yılları hariç ömürünün çoğunu Hazro’da geçiren hoca Şubat 1975 yılında Hazro’da vefat eder ve orada defnedilir. Seydayê Hacî Fettah iki defa evlenmiş, ikisinden de çocuğu olmamıştır.

Büyük bir âlim olan Seydayê Hacî Fettah iyi bir müderris olmakla birlikte aynı zamanda iyi bir şairmiş. Bu nedenle yazdığı eserlerin çoğu nazım şeklindedir. Kürtçe, Arapça ve Farsça’yı çok iyi bilen hoca bu her üç dille de eser yazmıştır. Ancak Farsça ile yazdıkları birkaç şiirle sınırlıdır. Şiirinin hem edebî hem de ilmî olduğunu görmekteyiz. Örneğin, şiirinde anlatıldığı bir konu da nahiv ve lügattır.

BAZI ESERLERI:

Hediyyetu’s-sibyân (Diğer adı Miftahu’s-sibyan, Arapça 123 sayfa); ‘Eqîda imanê: (İtikadî meseleler, Kürtçe, nesir ve manzum); Bedu’l-emâli (Aslına sadık kalınarak Kürtçe’ye manzum çeviri); Leyla û Mecnûn (Kürtçe manzum çeviri); Divan (Kasideler); Nahiv konuları ile ilgili yazdığı bir manzume, Kelamla ilgili 124 beyitlik Kürtçe bir eseri, yazma olarak bulunmaktadır.

KAYNAK: M. Cevat Ergin /  “Hazrolu Seyda Hacî Abdulfettah Yazıcı” (DÜİF. Dergisi, 2006, C. VIII, Sy., I. s. 190-130), Son Yüzyılda Silvan’ın Yetiştirdiği Âlimler (Uluslararası Silvan Sempozyumu, 2008), Mehmet Yalar / “Hazrolu Seyda Hacî Abdulfettah Yazıcı ve Şairliği” (Uluslarası Silvan Sempozyumu, 2008), Abdurrahman Adak / “Silvan ve Çevresinde Yetişmiş Şairlere Genel Bir Bakış” (Uluslarası Silvan Sempozyumu, 2008). Prof. Dr. Edip Çağmar / "Seydayê Hacî Fettah" (İhsan Işık / Diyarbakır Ansiklopedisi, 2013), İhsan Işık / Geçmişten Günümüze Diyarbakırlı İlim Adamları Yazarlar ve Sanatçılar (2014).