Asker ve siyaset
adamı (D. 1835, Kahire – Ö. 1931, İstanbul). Olağanüstü
cesareti dolayısıyla “Deli” diye anılır. Müşir
Hasan Paşa’nın oğludur. Öğrenimini Mısır’daki
Abbasiye Mektebi’nde tamamladı. Aynı okulda bir süre hocalık yaptıktan sonra albay rütbesiyle İstanbul’a gitti (1869). Dâr-ı Şûra-yı Askeri’de çalışırken, aşiret ayaklanmalarını bastırmakla görevlendirilerek
Kerkük’e gönderildi (1872). Karadağ
savaşlarında (1876) gösterdiği
yararlıklar üzerine tümen komutanı
olarak Tuna ordusuna aktarıldı. 1877 -1878
Türk-Rus Savaşı’nda büyük yararlık gösterdi:
Elena’da Ruslar’ı bozguna uğrattı,
bu nedenle “Elena Kahramanı” diye
ün yaptı. Savaştan sonra müşirliğe yükseltildi
ve padişah yaverliğine (yaver-i ekrem)
getirildi. Olağanüstü elçi olarak Avusturya
ve Rusya’ya gönderildi (1894).
Deli Fuat Paşa, İkinci Abdülhamit yönetimine
muhalefet etti. Padişaha karşı bir komploya katıldığı iddiasıyla evini basan
hafiye Fehim Paşa’nın adamlarıyla giriştiği çatışma bahane edilerek divan-ı harbe (sıkıyönetim) verildi; rütbe ve nişanları geri alınarak Şam’a sürüldü (1902). İkinci Meşrutiyet’in ilanı (1908) üzerine İstanbul’a döndü; Âyan meclisi üyeliğine getirildi.
Hürriyet ve İtilaf partisi kurucuları
arasında yer aldı; Damat Ferit Paşa’nın
istifası üzerine partinin başkanlığını üstlendi, ancak kısa bir süre sonra
istifa ederek ayrıldı (1912). Balkan Savaşı’nda Sazlıdere savunma hattını kurdu. Kurtuluş savaşı sırasında Sivas Kongresi’nin kararı doğrultusunda Saray’a baskı yaparak Damat Ferit Paşa hükümetinin düşmesinde önemli rol oynadı.
2017’de TRT ekranlarına gelen Payitaht
Abdülhamid dizisinde Deli Fuat Paşa karakterini Ufuk Aşar canlandırdı.
KAYNAKÇA: Milliyet Büyük Larousse Sözlük ve
Ansiklopedisi (6. cilt 1986), Payitaht Abdülhamid (diziler.com., 16.03.2018).