Felsefeci, devlet adamı (D. 1864, İstanbul –
Ö. 1959, İstanbul). Gülhane Askerî Rüştiyesinde orta, Mülkiye’nin idadî
kısmında lise öğrenimi gördü. 1885’te Mülkiye Mektebinin yüksek kısmını
bitirdi. 1885’te Mabeyn-i Hümayun (o dönemde Yıldız Sarayı) 3. Kâtipliğine
atandı. Burada iken ödeneği bizzat II. Abdülhamid tarafından verilerek 31
Temmuz 1889’da Paris’e öğrenim için gönderildi. Sorbon Üniversitesi Siyasî
İlimler Fakültesinden mezun olarak İstanbul’a döndü. 1894’te Dışişleri Bakanlığı
bünyesinde çalışmaya başladı. Brüksel, Washington, Londra sefaretlerinde
bulundu. 1898’de Şura-yı Devlet üyeliğine atandı. Beyrut ve İzmir’de valilik
yaptı. 1. Damat Ferit Paşa Kabinesinde Posta Telgraf ve Telefon bakanı, 1919’da
İçişleri Bakanlığı vekili oldu. 1 Şubat 1926’de emekliye sevk edildi.
Türkiye’de Descartes felsefesini ilk tanıtan kişi olup, bu nedenle İstanbul
Üniversitesi Edebiyat Fakültesi tarafından 1946’da kendisi için bir jübile
düzenlendi. Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu
da İş Mecmuası’nın 55. sayısını İbrahim Edhem Dirvana Özel Sayısı olarak
hazırladı.
ESERLERİ:
FELSEFE: Semerât-ı Akıl (1887).
ÇEVİRİ: Usûl Hakkında Nutuk
(Descartes’tan, 1895; özet bas. 1928).