Devlet adamı, şair ve yazar (D. 1839, İstanbul - Ö. 1925). Mazlum
Fehmi Paşa’nın oğludur. Rüştiyeyi (ortaokul) bitirdikten sonra Hariciye
Nezareti Mektubi Kaleminde (Özel Kalem) başladığı memurluk hayatında yükselerek
çeşitli bakanlıkların mektupçuluğu, sadaret (başbakanlık) müsteşarlığı, Şurayı
Devlet (Danıştay) üyeliği görevlerinde bulundu. Konya, Sivas, Ankara
valiliklerinin ardından, 1893 yılında vezirliğe, 1895 yılında Dahiliye
Nazırlığına yükseldi.
İkinci Meşrutiyet’in ilanıyla (1908) görevden alınarak sürüldüğü
Sakız Adası’dan afla birlikte İstanbul’a döndü. Memduh, Faik mahlasları ile
yazdığı şiirleriyle de beğenilen Memduh Paşa, asıl Abdülhamit dönemi anılarının
yer aldığı eserleriyle önemlidir.
ESERLERİ:
Eser-i Memduh (1872),
Feveran-ı Ezman (1908), Şerair-i Siyasiye ve Tahavvülat-i Esasiye
(1908), Yemen Islahatı ve Bazı Mutalaât (1909), Esvat-ı Sudur
(İzmir, 1912), Mir’at-ı Şuûnat (1912), Tasvir-i Ahval Tenvir-i
İstikbal (1912), Hal’ler İclaslar (1913), Kuvvet-i İkbal Alamet-i
Zeyal (1913), Miftah-ı Yemen (1914), Bedayi-i Asâr (1914), Divan-ı
Eş’ar (1916), Berk-i Sebz (kaside ve gazeller), Tercüme-i
Hikâye-i Jöneviev (Lamartine’den, 1868).
KAYNAK: İbnülemin Mahmud Kemal İnal / Son
Asır Türk Şairleri (c. II, 2000), TBE Ansiklopedisi (2001), İhsan
Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları
Ansiklopedisi (2. bas., 2009).
