Atilla Dorsay

Sinema eleştirmeni, şair ve yazar. 17 Mart 1939, İzmir doğumlu. Galatasaray Lisesi (1957), Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Mimarlık Bölümü (şimdiki MSÜ, 1964) mezunu. İstanbul Belediyesi İmar ve Planlama Müdürlüğünde şehir planlamacısı-mimar olarak çalıştı (1966-69). Bir süre turizm rehberliği yaptı.

1966 yılından itibaren Cumhuriyet gazetesinde sinema üzerine yazmaya başladı ve sonra bunu asıl meslek olarak seçti. Cumhuriyet’te 27 yıl sürekli yazdıktan sonra Milliyet ve Yeni Yüzyıl’da yazdı. 1998’den ayrıldığı 2013’e dek Sabah’ta yazdı. O tarihten beri T24 internet sitesinde ve dergilerde yazıyor. İlk gününden beri de Milliyet-Sanat dergisi yazarıdır.

Film eleştirilerini Cumhuriyet gazetesinin yanı sıra Yeni A., Yeni Sinema, Yeni Edebiyat, Milliyet Sanat, Gösteri, Militan, SED, Video-Sinema, Gelişim-Sinema, Playboy, Video, Haber, Türk Kadını, Marie Claire gibi dergilerde yayımladı.

Fransızca, İngilizce ve İtalyanca konuşan Dorsay, çoğu sinemayla ilgili olmak üzere bugüne dek 50 civarında kitap yayımladı. Türk sineması ve yabancı sinema eleştirilerini, ünlü sinemacılarla söyleşilerini, yemek kültürü, gezi, şehircilik, yaşam kültürü, pop-müzik üzerine yazılarını ve son yıllarda fotoğraflarını ayrı kitaplarda topladı. TRT 2’de, açıldığı 1985 yılından itibaren 20 yıla yakın klasik filmler sundu. Özellikle Sinema 100 Yaşında kuşağında önemli klasikleri ekrana getirdi. 1987-1994 arasında TRT Radyo 3’te müzik programları yaptı. Sayısız yerli-yabancı dergide yazıları yayınlandı. Birçok festivalde jüri üyeliği yaptı.

1976’da Sinema Yazarları Derneğini kurdu. Ayrıca başlangıcından (1982) bugüne dek İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı Uluslararası İstanbul Film Festivali’nin yürütme kurulundadır. Günümüzde danışman olarak SİYAD- Sinema Yazarları Derneği’ni kurdu, uzun yıllar yönetti. Şimdi onursal başkanıdır. Uzun yıllar FIPRESCI-Uluslararası Sinema Yazarları Federasyonu’nun da Türkiye temsilcisiydi.

Ödülleri:

Dorsay’ın, Fransa’dan Palmes Academiques- Chevalier nişanı, TDK- Türk Dil Kurumu Basın Dil Ödülü (Mitos ve Kuşku kitabı ile, 1979), T. C. Kültür Bakanlığı (1996), Sedat Simavı Vakfı, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Ankara, Antalya, Adana-Altın Koza, Bursa, Balıkesir, Biga, TÜRSAK-Randevu festivalleri, Mannheim Türk sineması festivali, Tahran Fajr festivali, İFSAK, SİYAD, Sadri Alışık, İzmir-Rotary, Tarabya- Lions vb. onur ödülleri bulunuyor.

Ayrıca ODTÜ’den Boğaziçi üniversitesine, İzmir Ekonomi’den TED İstanbul kolejine, MSÜ’den Anadolu Üniversite’sine, Galatasaray’dan İstanbul lisesine, Saint Benoit’dan Notre Dame de Sion’a birçok okuldan da ödülü var. 2014 yılında ise TÜYAP kitap fuarı tarafından ‘yılın yazarı’ seçildi.

BAŞLICA ESERLERİ:

Mitos ve Kuşku (1977), Türk ve Dünya Sineması Ansiklopedisi (Turhan Gürkan ile, 1983), Sinema ve Çağımız I (1984), Sinema ve Çağımız II (1985), Sinemayı Sanat Yapanlar (1985-87), O İsimler O Yüzler (1985), Beyaz Perdede Kırmızı Filmler (fantastik/ korku sineması eleştirileri, 1986), Yönetmenler Filmler Ülkeler I (1986), Yüzyüze (söyleşiler, 1987), Yılmaz Güney Kitabı (1987-88), Yönetmenler Filmler Ülkeler II (1988), Sinema Yüreğimin Orta Yeri Sinema (denemeler, 1990), Ajda Pekkan’ın Yüzü ya da Değişimler Çağı (denemeler, 1994), 12 Eylül Yılları ve Sinemamız 1980-1990 (1995), 1995- Sinemanın 100. yılı üçlemesi: 100 Yılın 100 Filmi - 100 Yılın 100 Yönetmeni (1996) - 100 Yılın 150 Oyuncusu (2000), Sinema ve Kadın (2000), Bir Kıtadan Öbürüne Yaşam ve Ölüm Kentleri (gezi-anı, 2002), Düşen Yapraklar Geçen Yıllar (denemeler), Sinemamızda Çöküş ve Rönesans Yılları - Türk Sineması 1990-2005 (2004), Hayatımızı Değiştiren Filmler / 1, 2 ve 3 (yabancı film eleştirileri), Sinemamızın Umut Yılları-Türk Sineması 1970-1980, Sümbül Sokağın Tutsak Kadını (Türkan Şoray Kitabı), Benim Beyoğlum, Ağız Tadıyla (yemek yazıları), İstanbul’da Devr-i Sözen, Ne Şurup-Şeker Şarkılardı Onlar (bir 20. yüzyıl pop-müzik tarihi), Yaşam ve Ölüm Kentleri (gezi notları), İşte Büyü Zamanı (denemeler), Sinema ve Unutulmayanlar (söyleşiler), Bir Eleştirmenin Objektifinden (fotoğraf albümü), Yüzler / 2007-2008  (fotoğraf albümü), Dorsay’ın Penceresinden: Kültür ve Sanat Dünyamızdan Portreler, Hindistan Sıcağından Norveç Buzuluna (gezi notları), Sinemayı Yazan Adam (Rıza Kıraç’la nehir-söyleşi), Dönme Dolap (şiirler), Sinemamızda Değişim Rüzgarları - Türk Sineması 2005-2010, Çağı Yaşamak, Önyargıları Yıkmak (siyasal yazılar), Atilla Dorsay’la Söyleşiler (derleyen: Burçak Evren), Hepsi Senin İçin (hikâyeler), TÜYAP-Yılın Yazarı kitabı: Renkli Sinemaskop Bir Hayat (Faruk Şüyun’la nehir-söyleşi), Türkan Sultan’a Armağan (Fotoğraf albüm-kitabı), Quo Vadis İstanbul? (İstanbul yazıları), Emek Yoksa Ben de Yokum! (Beyoğlu yazıları), Yeşilçam’dan Yüz Portre (albüm- kitap).

KAYNAKÇA: İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) - Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, 2007), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), Vitrindekiler (Cumhuriyet Kitap, 4.3.1999), Jale Sancak / Kenti Dinlemek-Büyülü Kent İstanbul’dan Öyküler (2002).