Vecihe Daryal

Müzisyen, icracı ve besteci (D. 9 Nisan 1912, Beylerbe­yi / İstan­bul - Ö. 12 Kasım 1970, Ankara). Annesi Şâhende Hanım, babası Şirvanlı din bilgini Abdülmecid Daryal olup, yedi kardeş­tirler. İlk müzik eğitimini ilko­kulda, besteci Şevki Bey’in yeğeni Nazıra Hanım’dan kanun dersleri ala­rak başladı. Daha sonra Nazire Hanım’ın önerisi ile Darülelhan (Kız Öğretmen Okulu) Müzik Şubesi’ne girerek, Şeref ve Muazzez Yurcu hanımlardan kanun, Mesut Cemil, Ruşen Ferit Kam, Sedat Öztoprak, Reşat Erer, Ahmet Irsoy, Rauf Yekta beyler ile İsmail Hakkı Beyden Türk musiki dersleri aldı.

1926 yılında Darülelhan’ın kapanmasıyla, Ça­pa Kız Öğretmen Okulu’na girdi ve aynı yıl oradan mezun oldu. Daha sonra aynı yerde üç yıl boyunca Madam Heze ile Edgar Manas’tan piyano dersi almış, Muhiddin Sadak’tan solfej, Ekrem Besim Tektaş’tan Batı Mûsikîsi tarihi, Cemal Reşid Rey’den armoni öğrenmiştir. Kadın saz sanatçılarının en ünlüsüdür.

 Vecihe Daryal’ın sanat hayatı ve ilk konseri, 1926 yılında, Darul Elhan’ın Şark (Doğu) Musikisi Şubesi adına, Beyoğlu’nda Unyon Fransez Salonu’nda verilen konsere katılımıyla başlamıştır. 1928 yılında, Türkiye’nin ilk radyo kuruluşu olan Türk Telsiz Telefon AŞ adı altında yayına başlayan radyoda 1938 yılına kadar Mesud Cemil, Ruşen Kam gibi müzik ustalarıyla birlikte kanuni olarak çalışmıştır. İlk İstanbul Radyosu Eyüp’ten 1928 yılında Beyoğlu’ndaki Büyük Postane’ye taşındıktan sonra “Dâimi Sanatkâr” olarak kadroya alındı. Ardından Ankara Radyo’suna geçen sanatçı 1953 yılına kadar orada çalışmış, yıl İstanbul’a yerleşerek, İstanbul Radyosu ile Belediye Konservatuarı İcrâ Heyeti’nde görev almış, 1966’da tekrar Ankara Radyosu’na geri dönmüştür. Böylece aralıksız olarak 44 yıl icracılık ve öğretmenlik yapmış, resmî konserlere katılmış, sınav jürilerinde bulunmuştur. Bağdat ve Lefkoşe’de konserle­re katıldı. 1966 yılında tekrar An­kara Radyosu’na döndü.

Kısa süreli iki evlilik yapan Ve­cihe Daryal’ın ikinci eşi istanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademi­si öğretim görevlilerinden olan Prof. Dr. Halil Nadaroğlu’dur. Her iki evciliğinden birer kızı vardır.

Vecihe Daryal, Türk Musikisi içinde yetişmiş olan en önemli kanunîlerdendir. Bu sazı olağanüstü bir müzikalite ve kendine özgü estetik ölçüler içinde çalardı. Kusursuz bir refakat duygusuna sahipti. Yeni yetişen saz sanatkârlarına her zaman, “Sadece ses sanatkârlarına değil, saz arkadaşlarınıza da refakat edeceksiniz” diye öğüt verirdi. İcradaki ustalığı gibi son derece güçlü bir ritim duygusu vardı. Ona göre “Kanun’u orta derecede çalmak diye bir şey yok, onu ya mükemmel çalmak ya da hiç çalmamak” vardı. Çok okuyan, çok çalışan, yüksek derecede edebiyat bilgisi olan, öğrendiğini unutmayan, en küçük bir belgeyi saklayan bir yaradılışta olan Vecihe Daryal, elli yıllık sanat hayatında titiz bir koleksiyoncu olarak eser ve belge toplamış, pek çok ve ender bulunabilir saz ve söz eserini koleksiyonuna katmış, eserlerin en doğrusunu notaya almıştır. Bu koleksiyon sonradan TRT Kurumu tarafından satın alınmıştır.

Vecihe Daryal, 12  Kasım 1970 tarihinde şeker komasına girerek Ankara’da haya­ta gözlerini yumdu. Cenazesi İstanbul’a götürülerek, 14 Kasım 1970 ta­rihinde İstanbul Merkez Efendi Mezarlığı’nda toprağa verildi... Daryal’ın nota koleksiyonu TRT Müzik Dairesi tarafından satın alındığı gibi, kütüphanesi ve diğer belgeleri de Dic­le Üniversitesi’ne intikal etmiştir (Aralık 1995). Bestekârlıkla çok yakından uğraşmayan sanatkârın, sözlerini Hikmet Münir Ebcioğlu’nun yazdığı Nişâburek makamındaki  “Gül yüzün soldukça ömrümden siler her neşeyi” şarkısı ile bir saz eseri bilinmektedir.

HAKKINDA: Zeki Tükel / Bizim Yıldızlar An­siklopedisi (1952), M. Sadık Yiğitbaş / Musiki ile Te­davi (1972), Hakkı Devrim / Türkiye Ansiklopedisi (c.3, 1974), TRT Türk Sanat Musikisi Sözlü Eserler Repertuvarı (1979), TRT Türk Musikisi Tarihi Ansiklopedisi (TRT Müzik Dairesi Başkanlığı Yayını), Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi (c. III, 1983), Mustafa Rona / Yirminci Yüzyıl Türk Musikisi (50 Yıllık Türk Musiki­si, 1970),  Vural Sözer / Müzik ve Müzisyenler Ansiklopedisi (1986), Turhan Taşan / Kadın Besteciler (2000).