İzafiyet teorisinin fikir babası, filozof, matematikçi, fizikçi, astronom, hekim, coğrafyacı, müzikolog (D. 800, Kufe / Irak –Ö. 873, Bağdat (Irak). Tam adı Ebu Yusuf Yakup İshak El-Kindi. İslam toplumunda kelâm hareketinin yanı sıra bir de felsefe hareketini başlattığı için ilk İslam filozofu unvanını alan Kindî soylu bir ailenin çocuğu olarak Kûfe’de doğdu, büyük ölçüde Bağdat'ta yetişti.
Halife Mütevekkil tarafından resmi
olarak bir hattat olarak görevlendirildi. Halifeyle önceleri anlaşamadı, araları
sonraları düzeldi. Avrupa'da Alkhindius, Alchandrinus olarak da bilinen Kindî, çağının
öğrenim geleneğine uygun olarak ilk önce verilen dini eğitimini Irak'ta
tamamladı. Daha sonra, döneminin bilim ve kültür merkezlerinden olan Basra ve
Bağdat'ta fizik, matematik, felsefe, kimya, tıp ve astronomi eğitimi gördü.
El Kindî, psikofizyoloji,
rölativite vb. konularda ortaya koyduğu konularla Orta Çağ bilim tarihine
önemli yenilikler getirmiştir.
El Kindi, şu beş özellik ve imkâna
sahip olmayanların felsefede başarılı olamayacağını söylemiştir:
1-Üstün bir zekâ, 2- Kesintiye
uğramayan bir arzu, 3- Güçlü bir sabır, 4- Çok iyi bir sunum yeteneği, 5- Uzun
bir zaman.
El-Kindi, felsefe, matematik,
fizik, astronomi, tıp, coğrafya ve müzik gibi çeşitli alanlarda yetişmiş ve bu
bilimlere katkılarda bulunmuştur. Halife Mütevekkil döneminde, ölünceye kadar yaşadığı
Bağdat’ta, 873 yılında vefat etmiştir.
Felsefeden tıbba, matematikten
astronomiye, ilahiyattan siyasete, psikolojiden diyalektiğe, astrolojiden
kehânete kadar çeşitli alanlarda sayıları 277’yi bulan eserleri içinde
kendine ait olduğu kesin olan ve bugün bilenen eserleri
şunlardır:
ESERLERİ:
1. Kitab fi’l- Felsefeti’l-Ula (İlk felsefe üzerine, Dört kısımdan oluşur
fakat günümüze sadece birinci kısım gelebilmiştir), 2. Risale fi’l-ibanah an-Sucudi’l-Cirmi’l-Aksa (Göklerin Allah’a secde
ve itaat edişi, Mahmut Kaya tarafından Türkçeye çevrilerek “ Göklerin Allah’a
secde ve itaat edişi üzerine” adıyla yayınlanmıştır), 3. Risale
fi’l-Hududi’l-Eşya ve Rusumiha (Tarifler üzerine, küçük bir felsefe sözlüğü),
4. Risale fi’l – Akl (Akıl üzerine. M.
Kaya “Akıl üzerine” adıyla Türkçeye çevirmiştir), 5. Risale
fi’l- Fa’ili’l- Hakki’l – Tamm (Mahmut Kaya tarafından tercüme edilerek “Gerçek
ve mecazi etken üzerine” başlığı ile yayımlanmıştır), 6. Kitabu’l- Husuf, 7- Kelam
fi’n- Nefs (Nefis üzerine birkaç söz), : Ebu Ride, Süleymaniye
Kütüphanesindeki mecmuada Kindi’ye nispet edilen bir sayfalık bu metni Resa’il
’l- Kindi el-felsefiyye de yayınlamıştır
KAYNAKÇA:
Kindi / Felsefi Risaleler, (Çev., Mahmut Kaya, 1994), TDV İslam Ansiklopedisi
“Kındi Maddesi”, Osman Mutluel / İlk İslam Filozofu El-Kındi Hayatı ve Eserleri
(Denizli, 2003), Peter Adamson / Taylor Richard
(2008), Ömer Mahir Alper / Akıl-Vahiy-Felsefe-Din İlişkisi (2008),
Mehmet Bayraktar / İslam Felsefesine Giriş (2008), El Kindî Kimdir?
(tarihvedunya.blogspot.com.tr, 4 Mayıs 2010), Ömer Yıldırım / El-Kindî
(felsefe.gen.tr, 22.09.2017)., Hasan Yiğit / El Kindî (2017).
