Halil Menteşe

Hukukçu, Siyasetçi

Doğum
Ölüm
02 Nisan, 1948
-
Eğitim
İstanbul Hukuk Mektebi, Paris Fakültesi Hukuk Bölümü

Hukukçu, siyaset adamı (D. 1874, Milas – Ö. 2 Nisan 1948). Meşrutiyet Devrinde Nazırlıklarda ve Osmanlı Millet Meclisi Reisliğinde bulunmuş, Büyük Millet Meclisine de İzmir Millet Vekili olarak girmiştir. Salih Efendi’nin oğludur. Eski aile adı Kadızade idi. Orta tahsilini İzmir’de bitirdikten sonra iki sene İstanbul Hukuk Mektebinde okudu, sonra Paris Fakültesinde hukuk tahsilini tamamladı. Memleketinde çiftçilikle uğraşan Halil Menteşe, 1908 ihtilalinden sonra açılan ilk Meclise Menteşe Mebusu seçildi. Meşrutiyet dönemi boyunca Nazır olmadığı zamanlar Mebusluğu muhafaza etmiştir.

1908 sonlarında Meclisteki İttihad ve Terakki Fırkası’nın Reisi seçildi. Hakkı Paşa Kabinesinde Dâhiliye Nazırlığında, Sait Paşa Kabinesinin ilk teşekkülünde Şûrayı Devlet Reisliğinde bulundu. Balkan Harbinden sonra toplanan Osmanlı Millet Meclisinde başkan seçildi. Birinci Cihan Harbi içinde yine Sait Halim Paşa Kabinesinde Hariciye Nazırı oldu. Talât Paşa Kabinesinde de Adliye Nazırlığı yaptı ve Meşrutiyet devrinin son Meclisinde tekrar Reisliğe seçildi. Ondan sonra memleketinde çiftçilikle meşgul olan Halil Menteşe Büyük Millet Meclisinin dördüncü döneminde İzmir Millet Vekilliğine seçildi ve o zamandan itibaren 4., 5., 6. ve 7. Dönemler İzmir Milletvekilliği, yaparak milletvekilliğini uzun yıllar korudu.

İstanbul'un işgalinden sonra 10 Mart 1919 tarihinde tutuklandı ve 28 Mayıs 1919 tarihinde Malta'ya sürüldü. 30 Nisan 1921 tarihinde serbest bırakıldıktan sonra İtalya ve Almanya'da bir süre kaldı. Kurtuluş Savaşı bittikten sonra yurda döndü; 1924 yılında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kurulması çalışmalarına katıldı. 1926 yılında İzmir Suikastı nedeniyle sorgulandı ama gözaltına alınmadı. 2 Nisan 1948 günü hayatını kaybetti. Cenazesi Milas'ta defnedildi.

KAYNAK: İbrahim Alâeddin Gövsa / Türk Meşhurları (1946), Yurt Ansiklopedisi (7. cilt, 1982), İsmail Arar / Osmanlı Mebusan Meclisi Reisi Halil Menteşe'nin Anıları (1986), Halil Menteşe (tbmm.gov.tr., 2 Aralık 2014), Milaslı Ünlüler (milasbilgi.com, sitesi, Milaslı Ünlüler, 2 Aralık 2014).

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör