Maliyeci,
siyaset ve devlet adamı, milletvekili, bakan (D. 1899, İzmir – Ö. 29 Eylül 1973). Berlin ve Frankfurt üniversitelerinde hukuk ve iktisat öğrenimi
gördükten sonra Sümerbank'ın kuruluşunda görevlendirilerek devlet hizmetine girdi.
Bu kuruluşta gösterdiği başarılar nedeniyle Atatürk kendisine Sümer soyadını verdi. Bu göreve atanmadan önce
Kambiyo Murakabe Heyeti Başkanlığı ve Bankalar Konsorsiyunu Başkanlığı yapmış
ve Osmanlı borçlarını tasfiyeyle görevli heyette çalışmıştı. Ayrıca Sümerbenk
Genel Müdürlüğü yaptı.
Nurullah Esat Sümer, 1939'da VI. Dönem
ile VII. Ve VIII. Dönemlerde Antalya’dan ve İstanbul’dan milletvekili seçilerek
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’ne girdi. İkinci kez milletvekili
seçilişini izleyen yıl Maliye Bakanlığına getirildi ve bu görevi iki yıl sürdü
(1944-46). Maliye Bakanlığı sona erdikten sonra Uluslararası İmar ve Kalkınma
Bankası ile Uluslararası Para Fonu (IMF)’nun Türkiye temsilcisi (1947-50)
olarak çalıştı. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) iktidarının son iki yılında da
Devlet Bakanlığı yaptı.
Nurullah Esat
Sümer, 1950'de siyasi hayattan çekildikten sonra on yıl kadar “gölgedeki adam”
olarak kaldı. 1961 genel seçimlerinde Cumhuriyet Senatosu üyeliğine seçildi (1961-64)
ve bu son siyasî faaliyeti oldu. Maliye Bakanlığı sırasında kazanç vergisi
yerine gelir ve kurumlar vergisi düzenini kurmak suretiyle Türk maliyesine
getirdiği yenilikle ün yapmıştı. 29 Eylül 1973’te vefat etti.
KAYNAK: Türkiye Ansiklopedisi 3 (1974), Yurt Ansiklopedisi (6. cilt, 1982).