10. Yüzyıl şair ve bilginlerinden
(D. ?, Bağdat - Ö. 981). Tam adı Ebu'l Kasım Hasan b. Bişr b. Yahya olup, aslen
Diyarbekirlidir. Bu sebeple Âmidî olarak ün salmıştır. Hayatı hakkında yeterli
bilgiye ulaşılamamıştır. Küçük yaşta Bağdat'a gitmiş, orada, Ahfeş, Zeccac,
El-Hamız, İbn-i Düreyd, İbn-i Serrac, Ali Niftaveyh gibi zamanının tanınmış dilcilerinden
Lugat, Nahv, Edebiyat okumuş; Bağdat ve Basra'da bir çok kimseye hususi
kâtiplik etmiştir. Bu yüzden kendisine "Kâtib-i Âmidî" de denilmiştir.
Amidî hakkında Ömer Nasuhi Bilmen
şu bilgileri vermiştir:
"Arab lisanının kavaid ve gavamızına pek ziyade vâkıf olan Âmidî, Arab
edebiyatının büyük üstadlarından sayılır. Güzel şiirleriyle, Arab eş'arına olan
geniş vukufiyle meşhurdur. Kudretli şairler arasında mukayeseler yapar,
bunların eş'arını tenkid ederdi. Basra'da kadim şairlere müteallik rivayet ve
tedriste bulunmak kudret ve selâhiyeti son zamanlarında kendisinde nihayet
bulmuştur. Yazılarında, Cahız'ın mesleğini takip etmekte bulunmuştu. Hüsn-i
hatta mâlikti, eski milletlerin yazılarını da güzelce yazabilirdi. Rivayet ve
dirayetiyle, hafızasının kuvvetiyle, idrâk ve intikalindeki sürat ile temayüz
etmişti."
ESERLERİ:
Kitabü'l
- Mü'telif ve'l - Muhtelif
(Aynı adı taşıyan şiirleri birbirinden ayırmak için yazılmıştır. İstanbul'da
Fatih Kütüphanesinde bulunan en eski nüshasından, çok kötü bir şekilde
basılmıştır. Kahire: H.
HAKKINDA: TDE
Ansiklopedisi (c. 1, 1976), İslâm-Türk Ansiklopedisi, c. 1, sayfa: 384),
Esami-i Müellifin, Şevket Beysanoğlu / DFSA (2. bas. 1996, c. 1, s. 6), İhsan Işık / Diyarbakır Ansiklopedisi (2013).