Divan şairi ve hattat (D. İstanbul - Ö. 1769,
Babadağ / Rumeli). Tam adı Mîr Süleyman Ârif b. Hasan b. İbrahim, asıl adı
Süleyman’dır. Şiirlerinde Ârif mahlasını kullandı, Ârif Süleyman adıyla
tanındı. Babası, III. Ahmed dönemi (1703-30) sadrazamlarından Mehmed Paşanın
kethüdâsı Hasan Ağadır. Hâcegân-ı Dîvân-ı Hümâyun’dan olan Ârif Efendi divan
kâtipliği, silâhtar kâtipliği, bir yıl sonra süvari mukabeleciliği ve defter
eminliği gibi görevlerde bulundu. Bu son görevdeyken vefat etti.
Üç dilde şiirleri olduğu, bunların birer divan
halinde toplandığı biliniyor. Bunlardan sadece Türkçe olanı eldedir, eserde
ayrıca Farsça manzumeler de vardır. Tezkirecilerin değerlendirmelerine göre,
18. yüzyılın dikkate değer şairlerinden biridir. Çağının tanınmış hattat ve tezhipçileri
arasındadır. Sülüs ve nesih yanında bilhassa ta’lik ve divanî yazıda üstad
kabul edilmiştir.
ESERLERİ:
Divan (İstanbul Üniversitesi ve Süleymaniye kütüphanelerinde), Hilye
(Hâkanî’ye nazire, manzum), Mi’râciyye, Rega‘ibiyye (Farsça,
manzum, müstakil bir nüshası Süleymaniye Kütüphanesinde), Sâniha (Farsça,
Süleymaniye Kütüphanesi yazmaları arasında).
HAKKINDA: Bursalı Mehmed Tâhir / Osmanlı Müellifleri (1914-24,
cilt: 2, s. 317-318), Sadeddin Nüzhet Ergun / Türk Şairleri (1936-45, cilt: 1,
s. 77-79), Metin Akar / Türk Edebiyatında Manzum Mi’râc-nâmeler (1987, s.
184-185), Mustafa Uzun / TDV İslâm Ansiklopedisi (cilt: 3, 1991, s. 369-370).
