Mutasavvıf (D. 1776, Bursa - 18 Ocak 1832,
Bursa). Tam adı Şeyh Abdüllatîf b. Mehmed Es’ad. Halvetî, Kâdirî, Nakşibendî ve
Celvetî şeyhlerinden. Büyük dedesi Ahmed Gazzî Filistin-Gazze’den gelerek
Bursa’ya yerleşmiş olup, Niyâzî-i Mısrî’nin halifesi ve Bursa Gazzî Dergâhının
kurucusudur. Zahirî ilimlerle bâtınî ilimleri iç içe tahsil edebileceği bir
ortamda yetişti. Halvetî eğitimini dedesi Mustafa Nesîb Efendi’den,
Celvetî-Kâdirî icazetini Üftadezâde Mustafa Efendi’den teberrüken, Nakşibendî
eğitimini Seyyid Mehmed Emin-i Kerkükî’den aldı. Ayrıca Enarlı Şeyhi Bedreddin
Efendi’den de Halvetî-Nakşî icazeti aldı. Bursa’da büyük dedesi Ahmed-i
Gazzî’nin kurduğu Gazzî Dergâhının kırk beş yıl boyunca şeyhliğini üstlendi.
Medrese ilimleriyle tekke kültürünü birleştiren bir sûfî oldu. Bursa’da
reîsü’l-meşâyihlik görevinde bulundu. Ömrünün büyük bir kısmını dergâhında
inziva hâlinde ilim tahsili ve eser yazmakla geçirdi. İsmail Hakkı Bursevî’den
sonra Bursa’nın en çok esere sahip mutasavvıfı olup altmış civarında eseri
vardır. Ölünce cenazesi Gazzî Dergâhındaki hazireye defnedildi.
ESERLERİ:
Mergûbü’s-Sâlikîn (yay. haz. Şaban Karaköse, 2004), Temhîdü’l-Makâmât,
Rûhü’l-Kuds, Rîsâletü’z-Zîne fî Mesleki’l-Aliyye, Andelîbü’l-Uşşâk fi’s-Semâ,
Risâletü’l-İbârât ve’t-Ta’bîr, Risâletü’l-Cihâd, Kerâmâtü’l-Evliyâ,
Reddü’z-Zenâdika, İrşâdü Ehli’s-Sülûk, Mecmûatü’l-Fevâid, Mecâlis,
Tefsîrü’l-Fâtiha, Fütûhât-ı Kenz-i Kur’ân, Menâkıbi’l-Evliyâ, Vakâyi-i Baba
Paşa, Tercümetü’z-Zâhire, Dürretü’l-Beyzâ fî Beyâni Mevlidi’l-Mustafa,
İhtisâr-ı Furuk-ı Hakk, Pertev-i Envâr, Hâşiye-i Dürer, Nâsih ve Mensûh,
Vâkıât, Âdâb-ı Bîat-ı Nisvân, Ravzatü’l-Müflihûn, Hülâsatü’l-Vefeyât, Nakşbend
Yolunun Esasları (2004).
HAKKINDA: Bursalı Mehmed Tahir / Osmanlı
Müellifleri I (1972).
