Halil Nihat Boztepe

Şair (D. 1882, Trabzon - Ö. 17 Şubat 1949, Ankara). Mahalle sıbyan mektebi ve iki yıl ıslahhâne mek­tebinden sonra Trabzon Askerî Rüştiyesi ve İdadisinde okudu. Fransız Özel Frerler Okulunda Türkçe öğretmenliği yaptı, burada Fransızcasını geliştirdi. Ayrıca Farsça öğrendi. Trabzon ve İstanbul Düyun-u Umumiye teşkilatında çalıştı, orada Komiserlik Kalemi müdür yardımcılığına (1918) ve müdürlüğüne (1918) yükseldi, 1925’te kurumun lağvı üzerine görevi sona erince, Osmanlı borçları için Paris’e gönderilen kurulda yer aldı. Hizmetlerinden dolayı ödüllendirilerek Gümüşhane (1927) ve Trabzon (1931-49) milletvekili seçildi. Hiç evlenmedi. Fazla miktarda uyku hapı alıp intihar etmiş olarak evinde ölü bulundu. Cebeci Mezarlığında toprağa verilmiştir.

İlk olarak Fransızcadan çevirileri (1908) İstanbul gazetelerinde yayımlanmaya başladı. Şehbâl dergisinde ve Vakit gazetesinde çeviri romanları tefrika edildi. Yazdığı hiciv tarzı şiirlerini de ilk olarak 1908’de yayımladı. Meşrutiyet öncesi hükümet ve saray erkânını, itti­hatçıları, ihtilâfçıları hicvetti. Yalnız bir ilmî araştırması yayımlandı. Bu, Nedim Divanı ve hayatı hakkında bir çalışmadır. Hicvi, Eş­ref ve Neyzen Tevfik gibi müstehcen bir niteliğe sahip değildir. Sonradan bestelenen aşk şiirleri de yazdı.

“Halil Nihad’ın, aruzu, Türkçeyi ustaca kulla­nan kalemi, şiir alanında hemen sâdece hiciv manzumeleri yazmada dikkatleri çekmiştir. Fakat bu alanda da, kelimelerin kaba ve müstehcen oluşun­dan değil, Fransızcadan tercüme ettiği Taraskonlu Tartaren gibi, dilin zarafetinden ve bu zarafet için­de iğneleyici gücünden faydalanmıştır.” (Orhan Okay)

ESERLERİ:

ŞİİR: Sihâm-ı İlham (1921), Mâhitâb (1924), Âyine-i Devran (1924), Ağaç Kasidesi (1931).

ÇEVİRİ: Taraskonlu Tartaren (Alphonse Daudet’den), Değirmenimden Mektuplar (Alphonse Daudet’den).

YAYIMA HAZIRLAMA: Nedim Divanı (1922; Ahmed Refik’in, M. Fuad Köprülü’nün yazıları ve Nedim-i Kadim’in şiirleriyle).

HAKKINDA: Kemalettin Şenocak / Yanardağ Şairimiz Halil Nihad Boztepe (tsz.), Yurt Ansiklopedisi (c. X, 1984), Mustafa Uzun / TDV İslâm Ansiklopedisi (c. 56 1992), Mehmet Behçet Yazar / Edebiyatçılar Alemi - Edebiyatımızın Unutulan Simaları (yay. haz. Mustafa Everdi, 1999), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), İbnülemin Mahmud Kemal İnal / Son Asır Türk Şairleri (c. III, 2000), TBE Ansiklopedisi (2001), Mehmet Nuri Yardım / Edebiyatımızın Güleryüzü (2002), Orhan Okay / Büyük Türk Klâsikleri (c. 11, 2004), Mehmet Atilla Maraş / Şair Milletvekilleri 1 - 22. Dönem 1920-2005 (2005).