Nizâmî

Şair (D. 1435-40 – Ö. 1469-73, Konya). İlk eğitimini müderris olan babasından aldı. Fakat babası bu eğitimi yeterli görmeyerek onu çok genç yaşında İran’a gönderdi. Kardeşlerini yenerek Karaman Beyi olan Pîr Ahmed Bey’e bir “cülûsiye” ve ardından kasideler sunarak aldığı yardımlarla geçimini sağladı. Latifî’nin bildirdiğine göre; Sadrazam Mahmud Paşa tarafından padişaha “Hûb tabi’at-i nazmiyyesi ve şi’rden fazla niçe ma’rifet-i zâ’idesi vardur… Ahmed Paşa’dan yegdür…” diye tanıtıldı. Padişah, onun hakkındaki övgüleri duyunca kendisini İstanbul’a çağırdı.

Nizâmî, şiirdeki ustalığını göstermek ve Ahmed Paşa ile kıyaslansın diye Paşa’nın Kasr, La‘l ve Güneş kasidelerine ve bazı gazellerine (Fatih Mehmet’e övgü niteliğinde) nazireler ve bir Nergis kasidesi yazarak gönderdi. İstanbul’a gelmek ve Fatih’in huzuruna çıkmak için yola çıktı ve yolda hastalanarak vefat etti. Sehî Tezkiresi’nde Konya’da öldüğü yazılıdır. Zamanın şairleri arasında ustaca yazılmış eserleriyle seçkin bir yere sahipti. Keskin bir hiciv yeteneği vardı.

KAYNAK: Haluk İpekten / Karamanlı Nizâmî – Hayatı Edebî Kişiliği ve Divanı (1974), Ahmet Atillâ Şentürk / Osmanlı Şiiri Antolojisi (1999), Mahzen-i Esrar (Virgül, sayı: 24, Kasım 1999), A. Azmi Bilgin / TDV İslâm Ansiklopedisi (c. 24, 2001), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).