Din bilgini, siyaset ve devlet adamı, müftü, ilk Diyanet
İşleri Başkanı, milletvekili (D. 1861, Ankara – Ö. 5 Mart 1941). Tam adı Mehmet
Rifat Börekçi’dir. Me¬celle müderrisi Börekçizade Ali Kâzım Efendi'nin oğludur.
İlk ve orta öğrenimini Sıbyan Mektebi ve Ankara Rüşdiyesinde tamamladıktan
sonra ayrıca İstanbul-Beyazıt Medresesinde öğrenim ve eğitim görerek, Beyazıt dersiâmlarından Atıf Bey'den Arapça ve İslami
ilimler okuyarak Müderrislik icazeti aldı. Daha
sonra tekrar Ankara'ya döndü ve Fazliye Medresesinde müderris olarak göreve
başladı. Bir süre İstinaf Mahkemesi üyeliği yaptıktan sonra 1907 yılında Ankara
Müftüsü olarak atandı
Mehmet
Rifat Efendi, Kurtuluş Savaşı yıllarında Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin Ankara
örgütünün başkanlığını üstlendi. Şeyhülislâm Dürrizade Abdullah Efendi'nin, Millî
Kurtuluş Hareketi’ni gayrimeşru gösteren fetvasına karşılık, Milli Mücadelenin
İstanbul dahil bütün Anadolu'yu bağımsızlığa kavuşturacak kutsal bir hareket
olduğunu belirten fetvayı yazarak Anadolu'nun çeşitli yerlerindeki müftü,
müderris ve ulemaya imzalattı. İstanbul Sıkıyönetim Harp Divanında gıyaben
(kendisi bulunmadan) idama mahkûm edildi. TBMM’nin I. Döneminde dört ay kadar
Menteşe Milletvekilli olarak bulunduktan sonra tekrar Ankara Müftülüğü
görevine döndü. 23 Aralık
1922'de Şer'iye ve Evkaf Vekâleti İftâ Heyeti Üyeliğine tayin edildi. 3 Mart 1924 tarih ve 429 sayılı Kanunla Şer'iye ve Evkaf
Vekâleti kaldırılarak Diyanet İşleri Başkanlığının kurulmasıyla 31 Mart 1924'te bu göreve getirildi.
Yaş
sınırına ulaşmasına rağmen yetenek ve uzmanlığından bir süre daha yararlanılmak
üzere Bakanlar Kumlunun 22 Ekim 1930 tarih ve 10112 sayılı kararnamesiyle
görevine devamı kabul edildi. Bu şekilde ölümüne kadar Diyanet İşleri Başkanlığı
görevini sürdürdü. 5 Mart 1941'de Ankara'da öldü. Evli olup beş çocuk babasıydı.
Oğullarından Raşit Börekçi, VII. ve VIII; Fuat Börekçi de
XI. XII. dönem
Ankara milletvekili olarak TBMM'de bulunmuşlardır.
KAYNAK: Türkiye Ansiklopedisi 2 (1974),
Kemal Öztürk, İlk Meclis – Belgesel (1999).