Halvet Baba Türbesi dikdörtgen planlamaya sahip başka bir türbe örneğidir. Yapı, Merkez Sur İlçesi’nde Cevat Paşa Mahallesi’nde İçkale Camii’ne yakın bir yerdedir. 1316 (H)/1898-99 (H) ve 1319 (H)/1901–1902 (M) tarihli Diyarbakır Salnamelerinde Şeyh Tahiri Halveti’nin e’izze-i kiramdan olduğu, İçkale’de gömülü olduğu, burada bulunan ve harap olan türbesinin onarıldığı belirtilmektedir.

Verilen bu bilgilerden yapının XIX. yüzyıldan önce yapıldığı ve çeşitli sebeplerden dolayı XIX. yüzyılın sonlarına doğru tahrip olduğu ve bu tarihlerde onarıldığı anlaşılmaktadır. Eser içten ve dıştan kareye yakın dikdörtgen planlı olup içten ve dıştan kubbe ile örtülüdür. Türbede Şeyh Tahir-i Halveti gömülüdür.

KAYNAKÇA: Hatice Başak / Diyarbakır Mezar Taşları (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2010, Van), Şevket Beysanoğlu / Diyarbakır’da Gömülü Meşhur Adamlar (1985, Ankara),  M. Mehdi İlhan / “Diyarbakır’ın Türbe, Yatır ve Mezarlıkları” (İslam Dünyasında Mezarlıklar ve Defin Gelenekleri, Ankara, 1996, s.19-211) -  “Diyarbakır Mezarlıkları ve Mezar Taşı Kitabeleri” (Diyarbakır Müze Şehir, İstanbul 1999, s. 258-67), Zeki İzgöer / Diyarbakır Salnameleri (IV-V, İstanbul, 1999), Metin Sözen / Diyarbakır’da Türk Mimarisi (1971, İstanbul), İrfan Yıldız / “Diyarbakır Türbeleri” (Medeniyetler Mirası Diyarbakır Mimarisi, (Ed. İrfan Yıldız, Diyarbakır, 2011, s. 319-70).

Doç. Dr. İRFAN YILDIZ