Amerikalı Müslüman Boksör, Dünya Ağır Boks Şampiyonu, Tüm Zamanların En İyi Boksörü (D. 17 Ocak 1942, Louisville, Kentucky / ABD– Ö. 3 Haziran 2016, Phoenix, Arizona / ABD),
Doğum adı Cassius Marcellus Clay Jr.
olan Muhammed Ali, 17 Ocak 1942 tarihinde, Amerika Birleşik Devletleri'nin
Kentucky kentinde, Afroamerikan ve çeyrek İrlanda kökenli bir ailede dünyaya
geldi.
Boksla 12 yaşındayken tanıştı ve kısa
zaman içinde National AAU ve Altın Eldiven Şampiyonası'nda amatör kayıtlara
girdi. Yine 1960'ta Roma'da ağır hafif siklette altın madalya alarak
profesyonel lige döndü. 18 yaşındayken katıldığı Roma Olimpiyatları'nda altın
madalya aldıktan sonra ünü giderek artmaya başladı.
1964 yılında 22 yaşındayken, S. Liston'u
yenip Dünya Şampiyonu oldu. Bu zaferden sonra dinini değiştirdiğini ve İslam'a
geçtiğini açıkladı. Muhammed Ali ismini aldı ve çok sevdiği boks'a 1967'den
1970'e kadar ara vermek zorunda kaldı. "Vietnamlılar bana hiçbir kötülük
yapmadılar ki onlarla savaşayım." diyerek Vietnam Savaşı'na gitmediği için
5 yıl hapis ve 10 bin dolar para cezasına çarptırıldı.
Lisansı ve pasaportu elinden alınınca
dava süresince maddi sıkıntılar yaşadı ve iflas ettiğini açıkladı. Ailesinin
yardımı ve üniversitelerde para karşılığı yaptığı konuşmalarla geçimini
sağladı. 1970'te temyiz davasını kazanıp tekrar boksa döndü. 1971'de Joe Frazier
ile 'Asrın Maçı'na çıktı ve profesyonel boks kariyerinde ilk defa kaybetti.
Uzmanlar üç buçuk sene aradan sonra sadece 2 maç yapan Muhammed Ali'nin bu
kadar zor bir maça hazır olmadığı görüşünde hemfikirdi. Fakat o en kısa zamanda
tekrar şampiyon olmak istiyordu. Ardından çenesinin kırıldığı maçta Ken
Norton'a sayı ile yenilince, kendi ve yakınları dışında birçok kişi kariyerinin
bittiğini sandı. Fakat o azmedip art arda unvan için rakip olan boksörleri bir
bir yendi. Ken Norton'i yenip rövanşı aldı.
1973'te Joe Frazier ile unvan maçı için
anlaştı. Arada sadece Joe Frazier-George Foreman maçı kalmıştı. Frazier sürpriz
bir şekilde iki raundda nakavt oldu. Ali böylece önce Fraizer ile maç yapıp
arkasından da Foreman'la maç ayarladı ve iki maçı da nakavt'la kazandı. Böylece
hem kaybettiği unvanını alacak hem de daha bitmediğini gösterecekti. 1974'te
Foreman’ın bahisçilerde 7'ye 1 favori olduğu maçta rakibini hiç beklenmedik bir
taktik ile sekizinci raundda nakavt edip hak ettiği unvanı Floyd Patterson'den
sonra tekrar elde eden ikinci boksör oldu.
1978'de L. Spinks'e yenilip ardından
aynı yıl rakibini yenince Dünya Şampiyonluğunu 3 kez elde eden ilk boksör oldu.
O zamanlar sadece 2 Dünya Boks Federasyonu olması değerini daha da farklı
kılıyordu. 2008 yılı itibarı ile 8 Dünya Boks Federasyonu bulunuyordu. Muhammed
Ali'nin etkin döneminde en iyi boksörler, unvanı elde edebilmek için, mutlaka
karşı karşıya gelirlerdi. George Foreman'in 1994 yılında 20 sene aradan sonra
tekrar Dünya Şampiyonu olması ve unvanını çok kez savunması, o dönemin boksunun
birçok ülkede neden "Altın 70'li yıllar" diye anıldığını bize
anlatıyor.
1978'de boksu Şampiyon olarak bıraktı.
Sonra 1984'te Parkinson hastalığına yakalanmasına rağmen bunu gizleyip büyük
para karşılığı iki maç daha yapıp kaybetti. İkisi de o vaktin veya sonrasının
Dünya Şampiyonları idi. (eski sparring partneri Larry Holmes ve Trevor
Berbick). Profesyonel döneminde sadece 5 kez yenilen, Olimpiyat ve Dünya
Şampiyonu olan Muhammed Ali, 36 yaşına kadar bütün şampiyonlar için tek isim
olmayı başardı ve 37'si nakavt olmak üzere 56 maç kazandı.
Din olarak İslamiyet'i seçmiştir ve
Vietnam Savaşı'na gitmemiştir. Bu durumu şöyle dile getirmiştir:
"Benim onlarla sorunum yok."
(I'I ain't got no quarrel with them Vietcong'). Bu nedenle unvanlarına el
konuldu ve bokstan uzaklaştırıldı. Fakat o yılmadı. Bu süre içerisinde
üniversiteleri dolaşarak İslamiyet'i anlattı. Malcolm X ile yakın ilişkileri
oldu. Verimli işlerle uğraştı.
Son
Yılları ve Vefatı
1984 yılında, Muhammed Ali Amerika
Birleşik Devletleri Başkanı Ronald Reagan'ın yeniden seçilebilmesi için kendisine
destek verdiğini açıkladı. 1991 yılında Ali, Körfez Savaşı sırasında Irak'a
gitti ve Amerikalı rehinelerin serbest bırakılmasını müzakere etmek amacıyla
Saddam Hüseyin ile bir araya geldi.
1996 yılında Atlanta, Georgia'da 1996
Yaz Olimpiyatları'nda ateşini yakma onuruna vardı.
17 Kasım 2002 tarihinde, Muhammed Ali,
"Barış BM Elçisi" olarak Afganistan'a gitti. BM özel konuğu olarak üç
günlük bir iyi niyet misyonuna ilişkin Kabil'de bulundu.[7]
27 Temmuz 2012 tarihinde Ali, Londra'da,
2012 Yaz Olimpiyatları Açılış törenindeki Olimpiyat Bayrağını taşıdı. Parkinson
hastalığından dolayı stadyumda bayrağı taşıyamayacak hale gelince eşi Lonnie ayakta
durmasına yardımcı oldu.
20 Aralık 2014 tarihinde Ali, pnömoni
şikâyetine muzdarip hastaneye yatırıldı. Ali bir kez daha Scottsdale,
Arizona'da bir konuk evinde tepkisiz bulunduktan sonra idrar yolu enfeksiyonu
rahatsızlığı ile 15 Ocak 2015 tarihinde hastaneye yatırıldı. Ertesi gün taburcu
oldu.
2001 yılında Hollywood tarafından hayatı
filme alındı. Ali adlı filmde Muhammed Ali'yi Will Smith canlandırdı.
Parkinson hastalığı yüzünden uzun süre
Michigan'daki çiftliğinde gözlerden uzak yaşamayı tercih eden ünlü boksör,
ringlerde 20 yıldır ağzından düşürmediği "Bütün zamanların en
iyisiyim" lafını ispatlayarak bir efsane olmuştur.
Buna rağmen, 2001 yılındaki 11 Eylül
saldırıları üzerine Muhammed Ali, başında New York İtfaiye Müdürlüğü şapkası
ile Sıfır Noktasına giderek destek ve dayanışmasını göstermek gereği duymuş ve
şöyle demiştir:
Uzun süredir Parkinson hastalığı ile
mücadele eden Muhammed Ali, tarihinde solunum yolu rahatsızlığı nedeniyle
tedavi gördüğü hastanede 3 Haziran 2016 vefat etmiştir.
Yazdığı
Bazı Kitaplar:
Kelebeğin Ruhu - Hayat Yolculuğuna Dair
Düşünceler (Hana Yasmeen Ali ile, Çevirmen: Sezai Saraç, 2021)
Muhammad Ali Unfiltered
Hayatı
Hakkında Bazı Türkçe Kitaplar:
Richard Durham / Muhammed Ali (Çevirmen:
Suat Ertüzün, 2002, Muhammed Ali: En Büyük Benim Hayat Hikayem adıyla, 2017)
Sevgi Başman / Muhammed Ali - Örnek
İnsanlar Dizisi 3 (2013)
David Remnick / Muhammed Ali - Dünyanın Kralı (Çevirmen: Sibel Calayır Atam, 2017)
Mesut Gürbüz / Muhammed Ali - Baştan
Sona Bir Hayat
Kan Kardeşler
Johnny Smith - Randy Roberts / Muhammed
Ali ve Malcolm X'in Tehlikeli Dostluğu (Çevirmen: Müge Atalay, 2019)
