Ziraat yüksek mühendisi, boksör, şair (D. 1904, Diyarbakır – Ö. 1980, Diyarbakır). Cemilpaşazade Mustafa Bey’in oğludur. 1904 yılında Doğduktan kısa bir süre sonra annesini kaybetmiştir. Cemilpaşa Konağı olarak bilinen ve bir süre İsmet Paşa İlkokulu olarak kullanılan evde doğdu. Üç erkek kardeşin en küçüğüdür. Kamışlı Ziyaret’i bitişiğindeki Sübyan Mektebi’nde başladığı öğrenimini dinî eğitimin de verildiği Burhan-ı Terakki İlkokulu’nda tamamladı. Ardından Muallim Mektebi ile Diyarbekir Sultanisi (Diyarbakır Lisesi)’nde okudu, 1922’de girdiği İstanbul Erkek Lisesi’ni 1925 yılında bitirdi. Yüksek öğrenim için Fransa’ya gönderildi. Mon Pierre'de eğitim gördü, Ziraat Yüksek Mühendisi olarak 1930 yılında yurda döndü.
Fransa’da Mont Perrie’ de ziraat yüksek mühendisliğini bitirdikten sonra Türkiye’ye dönmüştür. Sürgün yıllarında kaçtığı Paris’de fizik ve kimya tahsili gördü.
Daha sonra Diyarbakır’daki arazilerini satmak için döndüğünde o zamanın vali yardımcısı Vecihi’yle kavga etmesi şehirde yankı yapmıştır.
Kendisine bir röportajında;
- "Hayat nasıl? Sorusuna;
"Senden bana, benden sana bir söz
Ey bade pé ermez.
Benden sana, senden bana bir ah!
Ey bad-ı şabangâh.
Nur olasın, nura varasın, nurdan alasın.
Biz gideriz sen kalasın’"
Dizeleriyle cevap veren şair, Mardinkapı’ da Şeyh Mehemed düzlüğündeki aile mezarlığında toprağı ile koyun koyuna yatıyor.
Esad Cemiloğlu 1916 yılında Diyarbakır’da boks yapmaya başlamıştı. İstanbul’da Rus Serj Kibrit’ten de boks dersleri aldı. İstanbul Erkek Lisesi’nde öğrenci iken her hafta İngiliz, Fransız, İtalyan bahriyelileri; azınlıklardan Rum, Ermeni ve Yahudi gençleri ile Kirpit, Serc Artakof gibi boksörler arasındsa düzenlenen maçları izledi, spor salonlarında liseli arkadaşlarıyla çalışmalar yaparak boks sporunu ilerletti. Onun döneminin gençleri arasından Pakrat, Horenzo, Lödendof, Selami, Kadıköylü Nuri, Galatasaraylı Malili Kemal gibi boksörler yetişmişti…
Cemiloğlu, Fransa’da da boks çalışmalarını sürdürerek, dünya şampiyonu Kriki’nin devam ettiği Jimnaz Jari’de çalışmalar yaparak maçlara hazırlanmaya başladı. Fransa’da profesyonel olarak yaptığı iki maçı Büyük Elçi Fethi Okyar da izleyerek kendisini tebrik ederek yüreklendirdi. Bu arada Avrupa Şampiyonu Fransız Louis Pretan’la da bir karşılaşma yaptı.
Esad Cemiloğlu 1930 yılında Türkiye’ye döndükten sonra Ankara’da boks
çalışmalarını başlatan kişidir… Ankara’dan sonra
Nazilli Pamuk Islah İstasyonu’nda pamuk uzmanı olarak çalıştı. Tekirdağ, Bolu,
Manisa, Afyon ve İzmir Teknik Ziraat Müdürlüklerinde görev yaptı. 1951 yılında devlet
görevinden ayrılarak Diyarbakır’a döndü ve ziraat işleri ile uğraştı.
KAYNAK:
Yeni Ring (Sayı: 1, Eylül 1983, sf: 11-13). Şevket Beysanoğlu / Diyarbakırlı Fikir ve Sanat
Adamları (c. 3, s.10, 2. Bas. 1997), İhsan Işık / Diyarbakır Ansiklopedisi
(2013), İhsan Işık / Resimli ve
Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (C. 12,
2015).
