Şair, yazar (D. 1340 – Ö. 1409). Asıl adı
Mustafa’dır. Sadreddin Mustafa olarak da bilinir. Germiyanlı olması ihtimali
kuvvetlidir. Yetişme yıllarında Hoca Mesud’u okudu ve ondan etkilendi.
Gençliğinde Paşa Ağa b. Hoca Paşa’nın himayesine girdi, onun ihsanlarına nail
olarak yükseldi. Ardından Germiyan Beylerinden Mehmed Bey’in oğlu Süleyman
Şah’ın (Ö. 1387) beyliği yıllarında, edebiyata ve sanata çok değer veren Şah’ın
sarayında nişancılık (fermanlara tuğra çeken görevli) ve defterdarlık gibi
mevkilere yükseldi, şah musahibi oldu. Ölümüne kadar Süleyman Şah’ın maiyetinde
(hizmetinde) kaldı. Hûrşîd ü Ferahşâd adlı mesnevisini Süleyman Şah için
yazdı. Ancak şah vefat ettiğinden eserini Yıldırım Bayezid’e takdim etti ve
kitabını başlangıçta kim için yazıldığını belirtmekten çekinmedi. Yıldırım’ın
musahipliğini yaptı.
“Padişahlar, beyler, vezirler ile bilgin ve
kadıların hallerinden bahseden eser, aynı zamanda Dehhânî, Hoca Mesûd,
Gülşehrî, Yûsuf-i Meddâh ve Elvan Çelebi gibi Anadolu sahası Türk şiirinin ilk
temsilcilerinin bir kısmı bugüne ulaşamayan şiirlerinden örnekler vermesi
bakımından son derece önemlidir.” (Mehekkü’l-Ümerâ hakkında, Ahmet Atillâ Şentürk)
ESERLERİ:
Hûrşîd-nâme (mesnevi), Kenzü’l-küberâ, Hûrşîd ü Ferahşâd (mesnevi),
Mehekkü’l-Ümerâ (siyasetname), Marzubân-nâme, Kâbûs-nâme, Taberî Târîhi
Tercümesi.
HAKKINDA:
Ömer Faruk Akün / İslâm Ansiklopedisi (c. 11,
s. 481-485), Hüseyin Ayan / Şeyhoğlu Mustafa - Hurşîd-nâme (Hûrşîd u Ferahşad)
(1979), Kemal Yavuz / Şeyhoğlu - Kenzü’l-küberâ ve Mehekkü’l-Ulemâ (1991),
Ahmet Atillâ Şentürk / Osmanlı Şiiri Antolojisi (1999), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli
Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).
