Bürokrat, şair (D. ?, İstanbul – Ö. 1761, Maraş). Adı
Mehmet’tir. Türkiye’de matbaacılığın kurulmasına sebep oldu. Elçilikler ve
sadrazamlık yaptı. Yirmi Sekiz Mehmet Çelebi’nin oğlu. Sadaret Mektupçu
Kaleminde iken babasının Fransa Elçisi tayin edilmesi üzerine o da Kethüda
sıfatı ile onunla birlikte bir yıllığına Paris’e gitti. İstanbul’a dönüşünde
Sadaret Mektupçu Dairesinde memur iken İbrahim Müteferrika ile tanıştı, onunla
birlikte ilk matbaayı açmayı başardılar. Matbaada çalışan İbrahim Müteferrika
olmakla birlikte ona hükümetin yardımını Sait Mehmet Efendi sağladı. İlk sekiz
on eser basıldıktan sonra Sait Mehmet Efendi o zaman yüksek devlet işlerine
aday olanlar için âdi sayılan matbaacılık ve kitapçılık işinden ve Müteferrika İbrahim’in
ortaklığından ayrıldı. Sadrazam Damat İbrahim Paşa’nın ilgisini çekerek Divanı
Hümayun hocaları arasına girdi. 1732’de İsveç Kralı On ikinci Charles’a elçi,
1739’da Rusya ve Avusturya ile mükâlemeye memur oldu. Daha sonra Sava nehri
üzerindeki adalarda sınır tayini için görev aldı. 1741’de Rumeli pâyesi ile
Paris Elçiliğine gönderildi. Bir yıl sonra Fransa’dan dönüşünde Nişancı, Defter
Emini, Sadaret Kethüdası oldu ve 1755 tarihinde Vezirlikle Sadrazamlığa geçti.
Beş buçuk ay sonra azledilip İstanköy’e sürüldü, hemen akabinde affedilip
Mısır, Adana ve Maraş Valiliklerinde bulundu, orada öldü. Çelebizade Mehmet
Sait Efendi’nin hekimliğe merakı vardı.
ESERLERİ:
Fevaidü’l-Müfredat
(tıp müfredatına ait lügat), Divan (Fransızca), Yekta, Menasiki
Kudsî.
HAKKINDA: İbrahim Alâettin
Gövsa / Türk Meşhurları Ansiklopedisi (1946, s. 93).
