Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, şair, oyun yazarı, çevirmen. 14 Temmuz 1930, İstanbul doğumlu. 2019’da hayatını kaybeden oyuncu Ayşen Gruda eski eşidir. Ortaöğrenimini Ankara Ticaret Lisesi ikinci sınıfta iken yarıda bırakarak hayata atıldı. Bir süre Ankara’da banka memurluğu ve muhasebecilik yaptı.
İstanbul Yeni Sabah gazetesinde de bir ara muhasebeci olarak
çalıştıktan sonra 1952’de tiyatro çalışmalarına başladı. 1956’da Cep
Tiyatrosunda başlayarak, Küçük Sahne, Dormen Tiyatrosu, Ulvi Uraz Tiyatrosu,
Ankara Meydan Sahnesi, Nisa Serezli-Tolga Aşkıner Tiyatrosu, Devekuşu Kabare
Tiyatrosu, Ankara Devlet Tiyatrosu gibi çeşitli tiyatrolarda oyunculuk yaptı.
Ankara ve İstanbul (TRT) Radyo Tiyatrolarını, İstanbul Büyükşehir Belediyesine
bağlı Muammer Karaca Tiyatrosunu yönetti. Türkiye’de ilk kez “One Man Show:
Tek Kişilik Gösteri: Çağdaş Meddah”ı sahneye koyup oynamıştı.
Yılmaz Gruda'nın eserlerinde geleneksel Türk tiyatrosu ve Çehov etkisi
açıkça görülür. Kamera önünde de yer alan Yılmaz Gruda, sinema ve dizi
filmlerde rol almaktadır. Şimdiye dek 250’yi aşkın filmde oynadı, senaryolar
yazdı.
Oyunculuğu kadar edebiyatçı kimliğiyle de adından çokça söz ettiren
Yılmaz Gruda, aynı
zamanda Attilâ İlhan ile beraber mavi hareketini yaratan şairlerdendir. İlk
şiiri “Memoya Mektup” 1945’te Yağmur ve Toprak dergisinde, diğer
şiirleri 1945’ten itibaren Yağmur ve Toprak, Mavi, Şairler Yaprağı, Yeni
Ufuklar, Pazar Postası, Yeditepe, Kaynak, Dost, Soyut, Varlık, Kitaplık
gibi dergilerde çıktı. 1999 Behçet Aysan Şiir Ödülünü, Marathon adlı
dosyası ile 2003 Yunus Nadi Şiir Armağanını aldı
“İkinci Dünya Savaşı sonrasının yılgın ve umutsuz insanlarını ele
aldı.(...) 1955’ten sonra kendine özgü vurucu bir ses buldu.”
(Şükran Kurdakul)
KİTAPLARI:
Şiir: Çarmıhtaki Yeni Mehmet (1968), Kuyumcular (1980), Çerçi
Zeus (1997), Bir Çürümüş Kent
Belgeseli (2002), Marathon-Bir
Uzun Koşu (2002), Bir
Başka O - Oratoryo
Deneme: Şu Bizim Tiyatromuz (1976), Biraz Reklam Alır mısınız? (1986), Camdaki Düşman (TV Üzerine Görüşler, Türkân Gruda ile, 1991),
Gelir Ergeç (2017).
Araştırma-İnceleme-Derleme:
Çağdaş Edep-Erkan Görgü Kitabı, Bektaşi
Fıkraları (2011), Sultan Abdülaziz Vak'ası (2012), Yeşilçam Cehennemi (2016).
Çeviri: Tek Perdelik Dokuz Oyun (Anton Çehov‘dan, 1984).
Tiyatro Ödülleri:
Sadri Alışık Tiyatro Ödülleri 2018 - "Onur Ödülü"
Rol Aldığı Bazı Tiyatro Oyunları:
Gülmeye Geldik Dünyaya / Oyuncu / Yazar - 2018
Biz Bize Benzeriz / Oyuncu / Yazar - 2018
Ayı / Teklif / Çevirmen - 2017
Frankenstein / Oyuncu - 2015
Kuğunun Şarkısı-Bir Evlenme Teklifi / Çevirmen
Senaryo:
Güler misin Ağlar mısın? (1988)
Rol Aldığı Film ve Diziler:
Babam
Çok Değişti (TV Dizisi 2020-2021)
Menajerimi
Ara (Yılmaz Gruda TV Dizisi 2020)
Bir
Aile Hikayesi Ara (TV Dizisi 2020)
Şahsiyet
(Yatan hasta, Konuk oyuncu, TV Dizisi 2018)
My
Name is Batlir, not Butler (Ayhan Amca, Sinema Filmi 2018)
Sorma
Neden (Sinema Filmi 2018)
Görevimiz
Tatil (Sinema Filmi 2018)
Göktaşı
(Sinema Filmi 2018)
Ailecek
Şaşkınız (Rıza Bey, 2018)
Yıldızlar
Şahidim (Ragıp, TV Dizisi 2017)
Ver
Kaç (Avni Amca, Sinema Filmi 2017)
Batlır
(Ayhan Amca, Sinema Filmi 2017)
İsmail
ve Roza (İsmail, Sinema Filmi 2016)
Mutlu
Ol Yeter (Ziya, TV Dizisi 2015)
Biz
Bir Dolaşalım (Fevzi Bey, Sinema Filmi 2015)
Adana
İşi (Şimşek'in Dedesi, Sinema Filmi 2015)
Olur
Olur! (Sinema Filmi 2014)
Kod
Adı K.O.Z. (Emin Emmi, Sinema Filmi 2014)
Gülcemal
(Abdülkerim, Sinema Filmi 2014)
Ulan
İstanbul (Dülgen Hoca, TV Dizisi 2014)
Otel
Divane (Sadık Yarim, TV Dizisi 2014)
Vicdan
(TV Dizisi 2013)
Galip
Derviş (Cavit Sönmezoğlu, TV Dizisi 2013)
Fatih
(Emir Ali Çelebi, TV Dizisi 2013)
Sürgün
İnek (Cebrail Dede, Sinema Filmi 2013)
Aşk
Ağlatır (Sinema Filmi 2013)
İşler
Güçler (Rüstem Abi, TV Dizisi 2012)
Suskunlar
(Ömer, TV Dizisi 2012)
Celal
Tan ve Ailesinin Aşırı Acıklı Hikayesi (Nida Bey, Sinema Filmi 2011)
Aşk
Tesadüfleri Sever (Kemal Dede, Sinema Filmi 2011)
Çakıl
Taşları (Süleyman, TV Dizisi 2010)
Aşk
Geliyorum Demez (Mankenci Atilla, Sinema Filmi 2009)
Şeytanın
Pabucu (Nahit, Sinema Filmi 2008)
Kavak
Yelleri (Haşmet, TV Dizisi 2007-2010)
Bez
Bebek (Dede, TV Dizisi 2007)
Bay
Kamber (TV Dizisi 1994)
Kaynanalar
(Demirkan Zıvana, TV Dizisi 1988)
Gel
Barışalım (Sinema Filmi 1976)
Kartal
Yuvası (Muhtar, Sinema Filmi 1974)
Gülerken
Ağlayanlar (Necla'nın Babası, Sinema Filmi 1973)
Zulüm
(Sağır, Sinema Filmi 1972)
İç
Güveysi (Bahçevan Bayram, Sinema Filmi 1970)
Demir
Yumruklu Üçler (Sinema Filmi 1967)
Ben
Bir Kanun Kaçağıyım (Okmeydanlı Cemil, Sinema Filmi 1966)
Rüzgar
Zehra (Musa, Sinema Filmi 1963)
İstanbul'da
Aşk Başkadır (Sinema Filmi 1961)
Ölürüm
De Ayrılmam (Sinema Filmi 1959)
Dokuz
Dağın Efesi (Hasan Çavuş, Sinema Filmi 1958)
Üç
Garipler (Seslendirme, Sinema Filmi 1957)
KAYNAKÇA:
Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran
Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (6. bas. 1999), İhsan Işık / Türkiye
Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) -
Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi
(2006, gen. 2. bas. 2007), TBE Ansiklopedisi (2001), Yılmaz Gruda / Bir Çürümüş
Kent Belgeseli (2002), Mehmet Nuri Yardım / Edebiyatımızın Güleryüzü (2002),
Şiirin uzun Yürüyüşü (Kitap Rehberi, Kasım 2002), H. Hüseyin Yalvaç / Yılmaz
Gruda Şiirin Uzun Yürüyüşü (2002), Sevgi Özel / Marathon (Cumhuriyet Kitap,
4.7.2002), Yılmaz Gruda kitapları (sozcu.com.tr, diğer internet kitapçıları,
26.01.2019), Yılmaz Gruda (tiyatrolar.com.tr, 26.01.2019), Yılmaz Gruda (imdb.com,
05.01.2021), Yılmaz Gruda (sinematurk.com, 05.01.2021), Yılmaz Gruda (diziseti.tv,
05.01.2021), Yılmaz Gruda (beyazperde.com, 05.01.2021).
