Lev Tolstoy

Rus Yazar, Edebiyatçı. Tam adı Lev Nikolayeviç Tolstoy (D. 9 Eylül 1828, Moskova / Rusya – Ö. 20 Kasım 1910, Astapovo / Rusya ). Zengin ve asil bir ailenin çocuğu olarak Moskova’nın güneyindeki Tula şehrinde, Yasnaya Polyana isimli konakta dünyaya geldi. Çok küçük yaşlarda önce annesini sonra babasını kaybetti. Akrabalarının yanında yaşamaya başladı.

Genç yaşlarında Fransızcasını ilerletti, Voltaire ve J. J. Rousseau’yu okudu. Bu iki yazarın etkisinde kaldı. İlk eseri olan Çocukluğum’u Yasnaya-Polyana’da köylülerin arasına katıldığı zamanlarda yazdı.

Bir süre sonra orduya girdi ve Kafkasya’ya gitti. Oradaki halkın yoksulluk dolu yaşayışlarını gözlemledi. İlk gerçekçi hikayeleri bu dönemde, bu gözlemler sayesinde oluştu.

1854 senesinde Kırım Savaşı’nda subay olarak görev aldı.

Bir süre sonra askerlikten ayrıldı ve Petersburg’a gitti. Bazı eserlerini, oldukça sakin bir hayat sürdüğü Petersburg’da yazdı. Bu dönemde sakin bir hayat sürse de, içinde yarım kalan, aradığını bulamayan bir his ile yaşamaya çalışıyordu.

Batı Avrupa ülkelerinde uzun bir gezintiye çıktı. Almanya, Fransa ve İsviçre’de bulundu. Seyahatin dönüşünde tekrar Yasnaya’ya yerleşti.

Asalet ve lüksten sıkılan Tolstoy, köyünde bir okul kurdu. Bu okul, öğrenim ve öğretim bakımından yepyeni bir okuldu. Burada sürdüğü hayatta huzura kavuştuğuna kanaat getirdikten sonra 1862 senesinde evlendi.

Evlendiklerinde karısı Sophia Behrs 16 yaşındaydı. Tolstoy’un düzenli hayat özlemi, evliliklerinden sonra son buldu. Bu evliliklerinden 12 çocukları oldu. 5’i öldü.

En kuvvetli eserlerinden “Savaş ve Barış” ile “Anna Karenina” bu dönemde yazıldı. En büyük yardımcısı Sophia idi. Öyle ki, “Savaş ve Barış” kitabının düzeltmelerini 12 kez yapmıştır.

Özellikle Rus köylülerinin yoksul, perişan durumlarından dolayı Tolstoy, bu sefer eskilerden daha büyük bir ruhsal çöküntüye uğradı. Bütün servetini köylülere dağıttı ve onlar gibi yaşamaya başladı.

Eserlerinde insanlığın neredeyse bütün mesele ve sorunlarına değinen Tolstoy, kendi ülkesindeki siyasal olayları, halkının sorunlarını, yaşayışını büyük bir ustalıkla anlatmıştır.

Gerçekçi edebiyatın en büyük temsilcilerinden biri olduğu kadar, iyi bir filozof ve bir eğitimci olarak da ün kazanmıştır.

Tolstoy, 20 Kasım 1910 tarihinde 82 yaşındayken Astapovo’da bir tren istasyonunda zatürreden vefat etmiştir.

Tolstoy’un ilk dönemlerinde Hristiyan olduğu bilinse de, ölümünden kısa bir süre evvel yazdığı ortaya çıkan “Hz. Muhammed Risaleleri” eserinden dolayı, İslam’ı kabul ettiği düşünülmektedir.

 

ÜNLÜ ESERLERİ

 

Dünya edebiyatında önemli bir yeri olan 19. yüzyıl yazarı, gençlik yıllarında eline aldığı kalemi neredeyse hayatının son gününe kadar bırakmamış, Lev Nikolayeviç Tolstoy’un değişmeyen tek tutkusu yazmak olmuştur. Savaş ve Barış, Anna Karenina, Diriliş, İnsan Ne ile Yaşar, Hacı Murat, Hazin Bir Evliliğin Romanı, Krautzer Sonat, Baskın, Üç Ölüm, İtiraflarım, Ivan İlyiç’in Ölümü, Sergi Baba, Efendi ile Uşağı, Hazin Bir Evliliğin Romanı, İki Yaşlı Adam, Erik Çekirdeği ve daha pek çok eseri olan Tolstoy, hikaye, roman, deneme, öykü, masal ve oyun gibi farklı türlerde yazmıştır.

 

Anna Karenina – 1877

 

Hem kurgu, hem üslup hem de sürükleyiciliği açısından başyapıt niteliğinde olan Anna Karenina, Rusya’daki asillerin hayatını en iyi şekilde açıklamaktadır. Romanın başkarakteri Anna Karenina’nın evlilik dışı aşk yaşaması, sosyetenin olaylara bakışı ve sonrasında sevgililer arasında yaşananlar, tek solukta okunacak nitelikte yazılmıştır. Ahlakın, Rus aristokratların, aşkın gücünün ve anneliğin sorgulandığı eser, herkesin okuması gereken kitaplar arasındadır diyebilirim.

 

İnsan Ne ile Yaşar? – 1885

 

Hayatı boyunca arayış içerisinde olan Tolstoy’un İnsan Ne ile Yaşar? isimli kitabı ders verici 4 kısa öyküden oluşmaktadır. İyilik ve kötülük, yaşam ile ölüm, açgözlülük ile tamahkarlık gibi kavramlar üzerinde yoğunlaşılan bu realist hikayeler, hayatın gerçeklerini öğrenmek, daha doğrusu hatırlamak isteyenler için mükemmel bir başlangıç olacaktır diye düşünüyorum.

 

Diriliş – 1899

 

Tolstoy’un en ünlü eserlerinden bir tanesi de Diriliş’tir. İnsanların soylular ile diğerleri olarak ayrıldığı bir dönemin anlatıldığı romandaki ana karakterler Katyuşa ile Dimitry’dir. Soylu bir ailenin yanında hizmetçilik yapan Katyuşa ile zengin Dimitry arasındaki aşk hikayesiyle birlikte dönemin toplumsal yapısı anlatılmaktadır. Ayrıca yoksul insanlara yapılan haksızlıklar, soyluların lüks hayatları, sahte mutluluklar gibi konular işlenmiş olup dönemin adaletsizlikleri eleştirilmiştir.

 

Savaş ve Barış – 1869

 

İlk kez 1869 yılında basılan kitabın orijinali 2200 sayfadan oluşmaktadır. 600 civarında karakterin bulunduğu Savaş ve Barış, Tolstoy’un dehasını kanıtladığı en başarılı yapıtı olarak da ifade edilmektedir. Halkın işgalcilere karşı yurdu savunduğu eserde, doğum, ölüm, kıskançlık, özveri, ihanet, sevgi, şehvet gibi hayata dair pek çok farklı kavram ele alınmıştır. Şimdiye kadar yazılmış en iyi roman olarak da nitelendirilen eserde, Rostovlar ve Bolkonskiler isimli soylu ailelerin üyeleri ana karakterleri oluşturmaktadır.

 

Türkçeye Çevrilen Eserleri:

 

Üç Ölüm (Çev. Ömer Faruk Akbaş, 2000), Samimi Saadet (2000), Kazaklar (Çev. Sevim Raşa, 2008), Diriliş (Çev. Erdener Turalı, 2003), İnsan Ne ile Yaşar (Çev. Nalan Hızal, 2012), Hikayeler (2016), Savaş ve Barış (2 Cilt Takım, Çev. Koray Karasulu, 2017), Kreutzer Sonat (Çev. Koray Karasulu, 2017), Üç Ölüm (Çev. Koray Karasulu, 2017),  İvan İlyiç'in Ölümü (Çev. Mazlum Beyhan, 2017), Anna Karenina (Çev. Ayşe Hacıhasanoğlu, 2017), Çocukluk (Çev. Ayşe Hacıhasanoğlu, 2017), Küçük Şeytan (Çev. Füsun Tayanç, 2017), Gençlik (Çev. Ayşe Hacıhasanoğlu, 2017), İtiraflarım (Çev. İpek Söylemez, 2017), İnsan Neyle Yaşar? (Çev. Koray Karasulu, 2018), Efendi ve Uşak (Özgü Çelik, 2018), Hacı Murat (2018), Polikuşka (Mehmet Özgül, 2019), Savaş ve Barış ( 2 Cilt Takım, Çev. Zeki Baştımar, 2019),

 

Diğer Bazı Eserleri:

 

Hazin Bir Evliliğin Romanı, İlk Gençlik, Sivastopol Serisi, Sergi Baba, Kadının Ruhu.

 

KAYNAKÇA: Nesrin Bayraktar / Lev Nikolayeviç Tolstoy Kimdir? Hayatı, Sözleri ve Eserleri (paratic.com, 20.05.2017), Lev Tolstoy Kimdir? (makaleler.com, 11 Ocak 2018), Tolstoy kimdir? (yeniakit.com.tr, 11.03.2020), Lev Nikolayeviç Tolstoy Kimdir? Hayatı ve Kitapları  (kidega.com, 11.03.2020), Lev Tolstoy Kimdir? (sabah.com.tr, 11.03.2020).