Sabiha Rüştü Bozcalı

Grafik Tasarımcı, Ressam

Doğum
Ölüm
Eğitim
İstanbul Güzel Sanatlar Akademisinde (Sanayi-i Nefise Mektebi)
Diğer İsimler
Sabiha Bozcalı

Türkiye’nin ilk kadın illüstratörü, ressam (D. 1904, İstanbul - Ö. 1998, İstanbul). Endüstri üretimini konu edinen ilk kadın ressam olarak da bilinir. Tam adı Sabiha Rüştü Bozcalı olup, kısa adıyla Sabiha Bozacalı olarak daha çok bilinmektedir. Dahiliye Nazırlığı görevinde bulunmuş Faik mahlasıyla bilinen Memduh Paşa'nın sanatla uğraşan kızı Handan Hanım ile Bahriye Nazırı Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa'nın oğlu Amiral Rüştü Paşa'nın kızıdır. Dâhiliye Nazırı Memduh Paşa’nın sanatkâr kızı Handan Hanım ile Bahriye Nazırı Bozcaadalı Hasan Paşa’nın oğlu Amiral Rüştü Paşa’nın ikinci çocuğu olan Sabiha Rüştü, annesinin teşvikiyle beş yaşında resme başladı. İlk derslerini ressam ve müze müdürü Ali Sami Boyar’dan aldı.

Sabiha Bozcalı, resim eğitimine 5 yaşında ressam ve müze müdürü Ali Sami Boyar’dan dersler alarak başladı. 15 yaşından itibaren farklı dönemlerde Berlin, Münih, Paris ve Roma’da; Lovis Corinth, Moritz Heymann, Karl Caspar, Paul Signac ve Giorgio de Chirico gibi dönemin tanınmış ressamlarının atölyelerinde çalıştı. 1928-1929 yıllarında, İstanbul Güzel Sanatlar Akademisinde (Sanayi-i Nefise Mektebi) Namık İsmail’in atölyesine devam etti. Neo-Empresyonist ressam Paul Signac’ın “Kabiliyetli, resim sanatının gerektirdiği hassasiyete sahip ve kendini tamamen bu mesleğin zorlu çalışmasına adayan biri” olarak tanımladığı Bozcalı, manzara ve natürmortlar yaptı ama özellikle portreleriyle dikkati çekti.

1938-1940 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi ve Halk Evleri tarafından düzenlenen Yurt Gezileri programıyla 1939'da Zonguldak'a gönderildi. Burada Kozlu Elektrik Santrali, Skip Tesisatı, Karabük Demir Çelik Fabrikası, Asansör (İncir Harmanı), Asansör Makinası, Sömikok Makinası, Varagel, Sömikök Fabrikası ve Demir Çelik Fabrikası'nı resmetti. Bu programın amacı modernleşen ve yeni bir kimlik oluşturan Türkiye'nin belirlenen sanatçılar tarafından belgelenmesiydi.

1949 yılında illustratörlük yapmaya başladığı Milliyet gazetesinde, 1953'ten itibaren gazete ressamı olarak ayrıca yine 1953'ten sonra Yeni Sabah, Hergün, Havadis, Cumhuriyet ve Tercüman'da da gazete ressamı olarak çalıştı. Reşat Ekrem Koçu'nun İstanbul Ansiklopedisinin de ressamlarındandır.

 

Çalışmaları:

 

Sabiha Bozcalı’nın portre konusundaki yeteneği hem kişisel tasarımlarından, hem de mevcut fotoğrafları yeniden resmetme tarzından net bir şekilde anlaşılıyor. Ünlü ressamın bu anlamda yaptığı çalışmalar arasında yer alan en önemli çizimlerinden biri 1960 yılında gerçekleşen Yassıada Duruşmaları’nın çizimleridir. Mahkeme salonunda çekilen fotoğraflardan esinlenen sanatçının çalışmaları dikkat çekicidir.

Portre merakını birçok çalışması ile belli eden Bozcalı’nın Galatasaraylı Nihad Bey ile eşi Mualla Hanım’ı çizdiği illüstrasyon, ayrıca, sanatçının birçok ünlü ismi resmettiği portre illüstrasyonları da ünlü çalışmalardandır.

Edebiyat alanında da Bozcalı’nın çizimlerinin kullanıldığı çeşitli kitaplar ve baskılar bulunuyor. Bu çalışmaların belki de en önemlilerinden biri Doğan Kardeş Yayınları’dan 1948’de çıkan La Fontaine’in Masalları kitabı, bir diğer çalışma ise 1955’te yayınlanan Refi’Cevad Ulunay’ın Dağlar Kralı kitabıdır.

Türkiye’nin ilk kadın illüstratörü Sabiha Bozcalı’dan ilham alan bir çok sanatçı, iz bırakmış çok sayıda çalışmaya imza atmışlardır.

KAYNAKÇA: Belki de Bir Serzeniş! Sabiha Rüştü Bozcalı (sanatkaravani.com, 19 Aralık 2015), Ressam Sabiha Rüştü Bozcalı'nın az bilinen hikâyesi! (radikal.com.tr, 23 Aralık 2015), Sabiha Bozcalı’nın resim ve illüstrasyonları ile geçmişe yolculuk mümkün (bantmag.com, 25.01.2016), Ressam Sabiha Rüştü Bozcalı, yaşamı ve az bilinen üretimiyle SALT Galata'da (radikal.com.tr, 19 Haziran 2016). 

Örnek 1

Örnek 2

Örnek 3

Örnek 4

Örnek 5

Örnek 6

Örnek 7

Örnek 8

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör