İslâm bilgini (D. ?, Bergama / İzmir - Ö. 1474). Tam adı
Ebû Abdullah Muhammed Muhyiddin, lakabı Kâfiyeci’dir. İlk tahsilini
memleketinde gördükten sonra ilim yolculuğuna çıktı ve Anadolu, İran ve Orta
Asya’yı dolaşarak ilim tahsil etti. Mısır hükümdarlarından Eşref Barsbay
zamanında Kahire’ye gitti ve oradaki bilginlerle, özellikle ünlü bilgin Suyutî
ile ilmî tartışmalarda bulundu. İslâmî ilimlerdeki derinliği sebebiyle bütün
bilginlerin hayranlığını kazandı. Kahire’de kendisine Şeyhûniye Medresesi
şeyhliği verildi. “Kâfiyeci” unvânıyla tanınmasına İbn-i Hâcib’in Kâfiye
adlı eserini çokça okutması nedeniyledir. Tefsir, hadis, fıkıh, usûl, mantık ve
diğer ilim dallarında eserler yazdı. Yazdığı eserlerin birçoğunu muhafaza
etmedi.
BAŞLICA
ESERLERİ:
et-Teysîr fî İlmi’t-Tefsîr (çev. İsmail Cerrahoğlu, 1986), Envârü’s-Saâde
fî Şerhi Kelimetü’ş-Şehâde, Şerhu Esmâü’l-Hüsnâ, el-Ferah ve’s-Sürûr fî Beyânü’l-Mezâhib,
Nüzhetü’l-Ervâh ve Gıbtatü’l-Eşbâh fi’t-Tasavvuf, Menâzilü’l-Ervâh, İkdü’l-Ferâid,
Tefsîrü’l-Âyâti’l-Müteşâbihât, Kıbletü’l-Ervâh, Neylü’l- Erâm.
HAKKINDA: Bursalı Mehmed Tahir / Osmanlı Müellifleri I
(1972).