İlahiyatçı, Yazar, Müteahhit, Siyasetçi, IX. ve X. Dönem Tokat, XII. Konya Milletvekili (D. 1903, Rize – Ö. 20 Şubat 1990). Baba adı Süleyman, anne adı Fethiye. İlahiyat Fakültesi mezunu. Samsun Başalan, Hacıismail Köyleri Öğretmeni, Rize Şeriye Kâtibi, Dava Vekili olarak görev yaptı. Ayrıca müteahhitlik yaptı, Serbest ticaretle uğraştı.
Sıra dışı bir milletvekili olan Ahmet Gürkan, AP’den IX.
ve X. Dönem Tokat, XII. Dönem (15.10.1961 – 10.10.1965) Konya Milletvekili
seçilerek TBMM’de yasama çalışmalarına katıldı. 20 Şubat 1990’da hayatını
kaybetti. Evli, 5 çocuk babasıydı. Arapça biliyordu.
Kitapları:
İsmet Paşa`nın Beytülmâli (Anıları), İslam Kültürü’nün
Garb’ı Medenileştirmesi (1989), Nasuh ve Mensuh Hadisler, Kur’an-ı Kerim’de
Nasuh ve Mensuh Ayetler.
Ezanın Aslına
Döndürülmesi İçin Kanun teklifi veren İlk Milletvekili
Gazeteci ve araştırmacı yazar İbrahim Beyazıt, Ahmet
Gürkan’ın sıradışı milletvekilliği dönemini şöyle anlatmaktadır:
“Meclisteki fikirleri ve açık sözlülüğüyle Adnan
Menderes’in dikkatini çeken Ahmet Gürkan, ülkenin yanlış idare edilmesinden
duyduğu rahatsızlıktan dolayı İsmet İnönü’yle de sık sık tartışırdı.
Ahmet Gürkan tarafından, Ezanın aslına çevrilmesine ve
mason localarının kapatılmasına dair verilen kanun teklifleri:
14 Mayıs 1950’de yapılan ilk demokratik seçimde iktidara
gelen Demokrat Parti (DP), 13 Haziran günü saat 15:00′te basına kapalı olarak
yaptığı toplantıda ezan meselesini görüştü. Çünkü ezan Ocak 1932’den beri
Türkçe okunuyor ve halk bu durumdan memnuniyetsizliğini her vesile ile ifade
ediyordu. Ezan aslına döndürülmeliydi. Buna ilişkin tekliflerden ilki Tokat
Milletvekili Ahmet Gürkan tarafından 31.5.1950 tarihinde verildi.
“T.C.K. 526/2
fıkranın tadili”ni istiyor ve gerekçesinde şöyle diyordu: “Devletimizin
Anayasamızda tespit edildiği gibi lâik olması ve lâikliğin ise devlete din
müesseselerinin yekdiğerinden ayrı tutularak birbirine karıştırılması mânâsına
gelmesi itibariyle kanunların bu esaslar dairesinde ayarlanması icap ettiği
gibi lâikliğe aykırı olan kanunların da buna muvazi olarak tadili icap eder.
Sabık iktidarın lâikliği din aleyhinde tefsir etmesi suretiyle ve bu cümleden
olarak iman ve âmelden mürekkep Müslümanlık dinin amele taallûk eden ezan ve
kametin Türkçe okutulmasını mecbur tutması lâiklik prensibini ihlâl ve
Anayasanın verdiği vicdan hürriyetine tecavüzdür.”
Türkçe okunan ezan
aslına çevrilmesi ve Arapça okunması ile ilgili teklif düşünüldüğü gibi
tepki ile karşılanır. Özellikle DP’nin karşısında yıllarca Cumhuriyet Halk
Partisi gibi iktidarda kalmış ve muhalefetin her türlü imkanını kullanmaya haiz
bir parti varken. Güneysu Belediye Başkanı Ahmet Minder o dönemi bizzat Ahmet
Gürkan’ın ağzından dinler. Gürkan’ın bu anısı Güneysu Belediye başkanını çok
etkiler. Ezanın aslına çevrilmesi kanun tasarısı ve sonrasında yaşadıkları
hakkında merhum Ahmet Gürkan şöyle demekteydi: “O yıllarda Ankara’da evim
yoktu. Bu yüzden bir otelde kalmakta idim. Ezanın aslına çevrilmesi ile ilgili
Kanun teklifini verdikten sonra otele geçtim. Otelin önüne kalabalığın
biriktiğini ve beni sorduklarını öğrendim. Kalabalığın bana karşı tepkisi ve
hareketi olacağını hissedince tedirgin olup Başvekil Adnan Menderes’i aradım ve
durumu kendisine ilettim. Menderes bizzat kendi özel aracını göndererek beni
otelden aldırttı”
Mason Localarının
Kapatılması;
1950`li yılların başlarında aydın kesim, masonlara cephe
almaya başlamıştı. Kitap ve dergilerde sık sık masonların içyüzünü deşifre eden
yazılar yayınlanıyordu. DP Tokat Milletvekili Ahmet Gürkan, 29 Ocak 1951`de
TBMM`ye bir kanun teklifi sunarak, mason localarının kapatılmasını gündeme
getirdi. Teklifte, masonik kuruluşların köklerinin dışarıda olduğu ve milli ve
manevi değerleri ayaklar altına almak istedikleri söylenmekteydi:
"Masonluk beynelmilel bir teşkilattır ve kökü dışarıdadır. Cemiyete mensup
bir mason birçok kere kendi milletinin, vatandaşının ve kendi dininin aleyhine
karar ve hareketlere iştirak etmektedir. Masonlar cemiyetlerinin veya
kendilerinin menfaati uğruna bütün mukaddes bilinen şeyleri ayaklar altına
almaktan çekinmezler."
Ahmet Gürkan Türk siyasi tarihi içinde devlet
meselelerinde her zaman Anadolu insanının yanında olmuştur. Siyasi kariyerinde
iki dönem Tokat ve bir dönemde Konya milletvekilliği yapan Ahmet Gürkan, 20
Şubat 1990 yılında hayatını kaybeder”.
KAYNAK: TBMM Albümü 2. Cilt 1950-1980 (2010). İbrahim
Beyazıt / Tarihe Yön Verenlerden Ahmet GÜRKAN (tokattan.net, 16 Şubat 2018).
TARİHE YÖN
VERENLERDEN AHMET GÜRKAN
İbrahim BEYAZIT
Ahmet Gürkan; 1903 yılında Rize Güneysu’da doğdu. İlahiyat
eğitimini tamamladıktan sonra, Samsun’da öğretmenlik, Rize’de Şeriye Kâtipliği
ve Tokat Taşova (Yemişhanı Köyü)’da Dava Vekilliği görevlerinde bulundu.
1944 yılında Tokat Valisi Ahmet İzzettin Çağpar tarafından
Yemişhanı köyüne(Taşova) ismi verilmesinde katkısı bulunan Ahmet Gürkan, Tokat
halkıyla kurduğu bağ sayesinde siyasete girer. Muhacir bir ailenin çocuğu
olarak dünyaya gelen Ahmet Gürkan, babası İbrahim Efendi’nin görevleri
nedeniyle birçok vilayet gezmiştir.
Çocukluğunu Güneysu’da geçirdikten sonra tahsilini
tamamlamak için İstanbul’a giden Gürkan, İlahiyat fakültesini bitirdikten sonra
hukuk eğitimini tamamlar ve Anadolu’da çeşitli görevlerde bulunur. Ahmet Gürkan
toplumun sorunlarını anlamak ve sorunlara çözüm üretmek için ömrünü siyasete ve
eğitime harcayan vefakar Anadolu insanıdır. Ülke siyasetinde rol alarak geçmiş
yıllarda biriken sorunlara artık bir çözüm bulmak gerekiyordu ve bunun içinde
sorumluluk sahibi insanların topluma kanaat önderi olması gerekiyordu. Türkiye
artık eski Türkiye değildi. Eski siyasal düzen yıkılmış çok sesli bir siyaset
için Adnan Menderes öncülüğünde Demokrat Parti kurulmuş ve Türk siyasi tarihi
ayrı bir ivme kazanmıştı. Türkiye’de tek parti sorunu çözülmüş ve partilileşme
olarak halkın temsiliyeti güç kazanmıştı.
Artık Tokat halkı özgür iradesini sandığa yansıtıyor
"Egemenliğin Kayıtsız Şartsız Millete ait olduğunu" tescillemek için
seçimlere giriyordu. 1944 yılında hem adı değişen hem de ilçe olan Taşova
halkının isteği doğrultusunda Demokrat Parti Taşova ilçe başkanlığına Ahmet
Gürkan seçilmiştir. Artık Ahmet Gürkan Tokat’ın sesi olarak mitinglerde, parti toplantılarında kendini göstermeye
başlamıştı. Özellikle siyaset sahnesinde, İsmet İnönü’yle yaptığı tartışmalar
ve ezanın tekrar Arapça olarak okutulmasına dair verdiği önergelerle dikkatleri
üzerine çekmişti Gürkan.
Ahmet Gürkan Tokat halkının sorunlarını dinliyor çözüm
bulmak için Ankara’ya baskı yapıyordu. Ancak sadece Tokat’ın değil bütün
Anadolu’nun sesi olmak istiyordu ve bunun için 1950 yılında yapılan TBMM 9.
Dönem seçimlerinde, Tokat’tan Demokrat Parti milletvekili olarak parlamentoya
dahil oldu. Meclisteki fikirleri ve açık sözlülüğüyle Adnan Menderes’in
dikkatini çeken Ahmet Gürkan, ülkenin yanlış idare edilmesinden duyduğu
rahatsızlıktan dolayı İsmet İnönü’yle de sık sık tartışırdı.
Ahmet Gürkan tarafından, Ezanın aslına çevrilmesine ve
mason localarının kapatılmasına dair verilen kanun teklifleri:
14 Mayıs 1950’de yapılan ilk demokratik seçimde iktidara
gelen Demokrat Parti (DP), 13 Haziran günü saat 15:00′te basına kapalı olarak
yaptığı toplantıda ezan meselesini görüştü. Çünkü ezan Ocak 1932’den beri
Türkçe okunuyor ve halk bu durumdan memnuniyetsizliğini her vesile ile ifade
ediyordu. Ezan aslına döndürülmeliydi. Buna ilişkin tekliflerden ilki Tokat
Milletvekili Ahmet Gürkan tarafından 31.5.1950 tarihinde verildi.
“T.C.K. 526/2
fıkranın tadili”ni istiyor ve gerekçesinde şöyle diyordu: “Devletimizin
Anayasamızda tespit edildiği gibi lâik olması ve lâikliğin ise devlete din
müesseselerinin yekdiğerinden ayrı tutularak birbirine karıştırılması mânâsına
gelmesi itibariyle kanunların bu esaslar dairesinde ayarlanması icap ettiği
gibi lâikliğe aykırı olan kanunların da buna muvazi olarak tadili icap eder.
Sabık iktidarın lâikliği din aleyhinde tefsir etmesi suretiyle ve bu cümleden
olarak iman ve âmelden mürekkep Müslümanlık dinin amele taallûk eden ezan ve
kametin Türkçe okutulmasını mecbur tutması lâiklik prensibini ihlâl ve
Anayasanın verdiği vicdan hürriyetine tecavüzdür.”
Türkçe okunan ezan
aslına çevrilmesi ve Arapça okunması ile ilgili teklif düşünüldüğü gibi
tepki ile karşılanır. Özellikle DP’nin karşısında yıllarca Cumhuriyet Halk
Partisi gibi iktidarda kalmış ve muhalefetin her türlü imkanını kullanmaya haiz
bir parti varken. Güneysu Belediye Başkanı Ahmet Minder o dönemi bizzat Ahmet
Gürkan’ın ağzından dinler. Gürkan’ın bu anısı Güneysu Belediye başkanını çok
etkiler. Ezanın aslına çevrilmesi kanun tasarısı ve sonrasında yaşadıkları
hakkında merhum Ahmet Gürkan şöyle demekteydi: “O yıllarda Ankara’da evim
yoktu. Bu yüzden bir otelde kalmakta idim. Ezanın aslına çevrilmesi ile ilgili
Kanun teklifini verdikten sonra otele geçtim. Otelin önüne kalabalığın
biriktiğini ve beni sorduklarını öğrendim. Kalabalığın bana karşı tepkisi ve
hareketi olacağını hissedince tedirgin olup Başvekil Adnan Menderes’i aradım ve
durumu kendisine ilettim. Menderes bizzat kendi özel aracını göndererek beni
otelden aldırttı”
Mason Localarının
Kapatılması;
1950`li yılların başlarında aydın kesim, masonlara cephe
almaya başlamıştı. Kitap ve dergilerde sık sık masonların içyüzünü deşifre eden
yazılar yayınlanıyordu. DP Tokat Milletvekili Ahmet Gürkan, 29 Ocak 1951`de
TBMM`ye bir kanun teklifi sunarak, mason localarının kapatılmasını gündeme
getirdi. Teklifte, masonik kuruluşların köklerinin dışarıda olduğu ve milli ve
manevi değerleri ayaklar altına almak istedikleri söylenmekteydi:
"Masonluk beynelmilel bir teşkilattır ve kökü dışarıdadır. Cemiyete mensup
bir mason birçok kere kendi milletinin, vatandaşının ve kendi dininin aleyhine
karar ve hareketlere iştirak etmektedir. Masonlar cemiyetlerinin veya
kendilerinin menfaati uğruna bütün mukaddes bilinen şeyleri ayaklar altına
almaktan çekinmezler."
Ahmet Gürkan Türk siyasi tarihi içinde devlet
meselelerinde her zaman Anadolu insanının yanında olmuştur. Siyasi kariyerinde
iki dönem Tokat ve bir dönemde Konya milletvekilliği yapan Ahmet Gürkan, 20
Şubat 1990 yılında hayatını kaybeder. Yaşadıklarını kitaplaştırıp geleceğe ışık
tutan Ahmet Gürkan, anılarını "İsmet Paşa`nın Beytülmâli" isimli
kitapta toplamıştır. Bu kitap haricinde Ahmet Gürkan’ın İslam Kültürü’nün
Garb’ı Medenileştirmesi, Nasuh ve Mensuh Hadisler, Kur’an-ı Kerim’de Nasuh ve
Mensuh Ayetler isimli 3 kitabı bulunmaktadır.
KAYNAK: İbrahim BEYAZIT / Tarihe Yön Verenlerden Ahmet
GÜRKAN (tokattan.net, 16 Şubat 2018).