Ömer Faruk Akün

Türkolog, edebiyat tarihçisi. 5 Nisan 1926, Beşiktaş / İstanbul doğumlu. Beşiktaş 38. İlkokulunda başladığı öğrenimine Bursa’da devam etti. Bir sene sonra ailesinin Sultanahmet-Akbıyık‘a yerleşmesiyle 44. İlkokulda tahsilini sürdürdü. Burada, “İlim hayatımda pusulam” dediği Türkolog M. Fuad Köprülü‘nün komşusu oldu. Ailesi Beylerbeyi‘ne taşındığı için ilköğrenimini Beylerbeyi 27. İlkokulunda tamamladı. Kabataş Erkek Lisesinden (1943) mezun oldu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bö­lümünü Alman Filolojisinden de bir sertifika alarak bitirdi (1947). Mezuniyet tezi “Dede Korkut Hikâyelerinde Kompozisyon ve Tasvir” olan Akün, doktora öğrencisi olarak İsmail Ertaylan ile Dede Korkut Hikâyeleri üzerinde çalıştı (1947). Askerlik görevini tamamladıktan sonra Vatan gazetesinde muhabirlik yapmaya başlayıp doktora çalışmalarını sürdüremeyeceğini anlayarak ayrıldı. Dede Kor­kut Hikâyeleri üzerinde metne ulaşamadığı için, tez konusunu Türk Halk Şiirinde Tabiat Motifi ola­rak değiştiren Akün, Kumkapı PTT Meslek Okulunda öğretmen yardımcısı olarak göreve başladı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölü­mü Yeni Türk Edebiyatı Kürsüsüne (1951) okutman, daha sonra doktora tezini 1953’te tamamlayarak 1954’te aynı kürsüye asistan oldu. Fransa’ya giderek lisans kursları aldı ve Sorbonne Üniversitesinde mukayeseli edebiyat ders­lerini takip etti (1954-56). “Abdülhak Hâmid‘de Makber‘den Önce Ölüm Temi” adlı teziyle doçent oldu (1959). 1963‘te Türki­yat Enstitüsü müdür yardımcılığı görevine tayin edildi. 1969‘da tekrar yurtdışına giden Akün, 1971de profesör oldu. Çapa Yüksek Öğret­men Okulunda (1977) dersler verdi. 198l‘de Fransa‘ya giderek dört ay çalışmalarda bulundu. 1983’te Türk Dil Kurumu Bilim Kurulu üyeliğine seçildi. 1984’te ise Yeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı başkanı oldu. 1989‘da Atatürk Dil Tarih Yüksek Kuru­muna bağlı olarak kurulan Evliya Çelebi komis­yonuna üye seçildi ve Türkiye Diyanet Vak­fının hazırladığı İslâm Ansiklopedisi‘nin hazırlan­masında görev aldı. 1990 yılında Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü başkanı seçildi. 1993‘te yaş haddinden emekli oldu.

İlkokul döneminde İstan­bul Akbıyık‘ta Fuat Köprülü‘nün kütüphanesini görerek, Babıâli‘den kitap ve dergi almaya başladı, babasının hediye ettiği Lügat-ı Naci‘yle tanıştı. Ka­bataş Lisesinde Zeki Ömer Defne‘nin, Nihad Sami Banarlı‘nın etkisi altında kaldı. Bu etkilerle küçük yaşlarda eski yazıyı öğrendi, Türk kültür ve edebiyatı üzerinde ciddî ve sistemli bir şekilde çalışmaya başladı. Bu çalışmaları üni­versite yıllarında asıl kaynaklara doğru derinleşerek devam etti.

Yazıları Şadırvan ve İstanbul dergilerinde, makaleleri Türkiyat Mecmuası, Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Milli Eğitim Bakanlığının ve Türkiye Diyanet Vakfı­nın yayımladığı İslâm Ansiklopedisi‘nde yayımlandı. Daha sonra Kubbealtı Akademisi Mecmuası‘nda birkaç yazısına, Türk Edebiyatı ve Dergâh dergilerinde bir iki röportajına yer verildi. Özellikle İslâm Ansik­lopedileri’ndeki makalelerinin her biri başlı başına bir monografi niteliğindedir. İyi bir ansiklopedi yazarı olan Akün, aynı zamanda neyi, nerede, ne ölçüde söylemek ge­rektiğini çok iyi bilmesiyle bir Türkolog olarak kendi­ni gösterdi. Türkiye‘de Türkolojinin kurucusu olan M. Fuad Köprülü‘nün döne­min şartlarına göre gelişmiş takipçisi kabul edilir. Çok kuvvetli bir hafızaya ve terkip gücüne sahip olan Akün’ün Türk Dili ve Edebiyatı dergisinde yayımlanan makaleleri de birbirinden önemlidir. Basılı en önemli çalışması ise, Fevziye Abdullah Tansel‘in yayımladığı Namık Kemâl‘in Husûsi Mektupları isimli eserin, tenkididir. Bunların dışında yüzlerce tebliğ sunan ve konferanslar veren Akün, Türk Kültürüne Hizmet Vakfının Türk Kültürüne Hizmet Şükran Ödülünü aldı.

ESERLERİ:

Namık Kemal‘in Mektupları (1972), Türk DiliKarşısında Türk Münevveri (1982).

HAKKINDA: TBE Ansiklopedisi (2001), TDOE – TDF Ansiklopedisi 1 (2002).