Bedri Gencer
Sosyoloji profesörü, akademisyen, şair ve yazar. 7 Nisan 1968’de Konya’da doğdu. Evli ve iki çocuk babasıdır. İlk ve orta öğrenimini İstanbul’da tamamladı. 1984 yılından itibaren Fatih’te çeşitli âlimlerden klasik medrese usûlü Arapça ve İslâmî ilimler tahsil etti, Mehmed Emin Saraç hocadan icazet aldı. 1991’de Mimar Sinan Üniversitesi’nden Sosyoloji lisans, 1993’de Marmara Üniversitesi’nden İktisat Tarihi yüksek lisans, 1998’de İstanbul Üniversitesi’nden Uluslararası İlişkiler doktora derecesi, 2004’te Siyaset Bilimi doçenti unvanını aldı. 2009’da hâlen öğretim üyesi olarak çalıştığı Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Bölümü’nde profesör oldu.
2008 yılında üniversiteden görevlendirmeyle Prof. Dr. Fuat Sezgin ile birlikte İstanbul İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi’nin kuruluş çalışmalarında bulundu.
2009 yılında üniversiteden görevlendirmeyle Süleymaniye Kütüphanesi’nde danışman olarak çalıştı.
2011-2018 yılları arasında Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyoloji Bölümü başkanlığını yürüttü.
2012-2015 yılları arasında ÜNDER (Üniversite Öğretim Elemanları Dayanışma Derneği) başkanlığını yürüttü.
2013-2016 yılları arasında Atatürk Araştırma Merkezi Bilim Kurulu üyesi olarak görev yaptı.
Profesyonel yazı hayatına 1986’da İlim ve Sanat dergisinde başlayan Gencer’in birçok popüler ve akademik dergide Türkçe ve İngilizce makaleleri yayınlandı. 1988’de Argos’ta yayınlamaya başladığı, belli başlı antolojilere giren şiirlerini henüz kitaplaştırmadı. Türkçe ve İngilizce elliye yakın akademik makalesi yanında ikisi tercüme, dördü telif olarak toplam altı kitabı yayınlandı.
Bedri Gencer, medrese ile üniversiteyi, dinî ile beşerî ilimleri birleştirerek düşünce üreten âlim-mütefekkir tipinin İslâm dünyasında yaşayan en önemli temsilcilerinden biri sayılmaktadır. Çağımızın önde gelen Müslüman düşünürlerinden Fazlur Rahman’ın talebesi Alparslan Açıkgenç, 2010’da İran Sosyoloji Birliği’ne verdiği bir mülakatta Gencer’i İslâm dünyasının yaşayan en önemli beş düşünüründen biri saydı. Gencer, kafa karışıklığıyla karakterize modern çağda net bir perspektiften dünyaya bakan, net bir entelektüel projeyle hareket eden ender ilim-fikir adamlarından biri sayılmaktadır. O, modern insanın ve Müslümanın yaşadığı bunalımın özünde parçalı ve seküler düşünüşün ve yaşayışın yattığı görüşündedir. Bu yüzden entelektüel projesini, rehber aldığı Gazâlî’nin izinde “hikmetin yeniden keşfi” olarak özetlemekte, çağımızda Müslüman aydınların seküler idolü haline gelmiş gördüğü medeniyete karşı hikmeti savunmaktadır. Entelektüel projesinin özünü oluşturan hikmetin sünnet ve fıkıh kavramlarıyla ifade edilen amelî ve ilmî iki ayağı vardır. Gencer’in gayesi, bid’at olarak modernliği eleştirerek fıtrat olarak sünnete dönüş yolunu bulmak ve çağımızda İslâm hukuku, İslâm düşüncesi, İslâmî sosyal bilim olarak üç seküler deyime parçalanmış fıkhın aslî mânâsını, küllî yapısını yeniden keşf etmektir.
Gencer’in eserlerinden bilhassa İslâm’da Modernleşme, 1839–1939 (2008) ile Gelenekten Modernliğe Osmanlı (2019), konularında Cumhuriyet devrinin en önemli eserleri sayıldı. Şerif Mardin, hayatında tek takrizi, örnek bir sosyal bilimci ve İslâm âlimi olarak tanıttığı Bedri Gencer’in İslâm’da Modernleşme, 1839–1939 eserine yazdı.
Osmanlı modernleşmesi incelemelerinin zirvesi sayılan Gelenekten Modernliğe Osmanlı (2019) isimli eseri, çıkar çıkmaz ESKADER 2019 Düşünce Ödülünü aldı.
ESERLERİ:
Telif:
İslâm’da Modernleşme, 1839–1939 (2008)
Hikmet Kavşağında Edmund Burke ile Ahmed Cevdet (2011)
Modernliğin Hikmetinden Sual (2016)
Gelenekten Modernliğe Osmanlı (2019)
Çeviri:
İslam ve Antropoloji (Ekber Seyyid Ahmed’den, 1995), Max Weber’i Anlamak (Stephen Kalberg, 2009).
ATIFLAR:
London School of Economics’den profesör Katerina Dalacoura (2017, 2019), iki makalesinde Gencer’in medeniyet konusundaki fikirlerine atıf yaptı. Oxford, Cambridge gibi dünyanın önde gelen yayınevlerinden çıkmış on kitapta Gencer’in çalışmalarına atıf yapıldı:
1. Aslan, Ednan-Hermansen, Marcia (eds.) Islam and Citizenship Education. New York: Spriner, 2015.
2. Bacik, Gokhan Islam and Muslim Resistance to Modernity in Turkey. Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2019.
3. Burns, David J. Multifaceted Explorations of Consumer Culture and Its Impact. Hershey: IGI Global, 2018.
4. Diwan, Ishac Understanding the Political Economy of the Arab Uprisings. London & Hackensack: World Scientific, 2014.
5. Dönmez, Rasim Özgür-Yaman, Ali (eds.) Nation-Building and Turkish Modernization: Islam, Islamism, and Nationalism in Turkey. New York: Rowman & Littlefield, 2019.
6. Ghobadzadeh, Naser Religious Secularity A Theological Response to the Islamic State. Oxford: Oxford University Press, 2014.
7. Sevastik, Per (ed.), Aspects of Sovereignty: Sino-Swedish Reflections. Leiden & Boston: Martinus Nijhoff, 2013.
8. Ulucan, Özlem The Modernization Process of Egypt and Turkey in Selected Novels of Naguip Mahfouz and Orhan Pamuk. Newcastle: Cambridge Scholars, 2018.
9. Yavuz, M. Hakan Toward an Islamic Enlightenment. Oxford: Oxford University Press, 2012.
10. Zilfi, Madeline C. Women and Slavery in the Late Ottoman Empire: The Design of Difference. New York: Cambridge University Press, 2010.
Prof. Dr. Bedri Gencer İçin Ne Dediler?
“İslam’da Modernleşme, 1839-1939, hem keyfiyet, hem kemiyet itibariyle büyük bir eser. Eserin büyüklüğü, yazarın konuyu “evrensel” bir perspektiften incelemesinden kaynaklanıyor. Bundan kasıt, Doğu ve Batı’yı kuşatan, bütüncül, çok-katlı bir mukayeseli perspektiftir. İslam dünyasının modernleşmesi, temelde Batı’nın kültürel etkisinden kaynaklandığı için akültürasyon kaynağı Batıdaki dönüşüm kavranmaksızın Doğu dünyasının zorlandığı modernleşmenin de kavranamayacağı tabiidir. Bu yüzden Gencer, önce bizzat Batı’nın yaşadığı modernleşme tecrübesinin mukadderatını tespit ediyor. Onun tespitine göre “sekülerleşme” de denen Batılı modernleşme, bir “evrensel adil düzen” kurma fikrinden kaynaklanıyor. O, Batılı modernleşmenin arkasında yatan bu “kozmopolis ve teodisi” münasebetini keşfetmek suretiyle modernleşmelerin etkileşimini bir medeniyetler karşılaşması olarak ele alıyor.” (Prof. Dr. Şerif Mardin)
KAYNAKÇA: Şerif Mardin / İslamda Modernleşme / Sunuş (2008), Şerif Mardin / “Bedri Gencer’in Çığır-Açıcı “İslam’da Modernleşme” İncelemesi,” Muhafazakâr Düşünce VI/21-22. sayı [Medeniyet], 211-216; 2009), Abdullah Güner / “Büyük Bir Eser!” (Mustafa Özcan, Yusuf Kaplan, Mahmut Kaya, Davut Dursun’un Değerlendirmeleri) Dünya Bizim Kültür Portalı, 7 Mayıs 2009) - “O da Bedri Gencer'i Övdü!” Dünya Bizim Kültür Portalı, 16 Mayıs 2009), Davut Dursun / “Modernleşme ve B. Gencer'in İncelemesi” (Yeni Şafak, 21 Mayıs 2009), Beşir Ayvazoğlu / “Beka İçinde Yenilenme, Yenilenme İçinde Beka” Zaman, 19 Kasım 2009), İhsan Işık / “Gence, Bedri” (Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi; Cilt 11, 2009), Cengiz Otacı / “İslam’da Modernleşme Hakkında Anıtsal Bir Eser,” Star Kitap, 30 Ekim 2009), Mustafa Gündüz / “İslam’da Modernleşme, 1839-1939,” EskiYeni, 17 (İlkbahar): 117-118; 2010), Alparslan Açıkgenç / “Social Thought is Rooted in Cultural and Religious Tradition,” Interview by The Iranian Sociological Association, (https://www.academia.edu/41882732/ 2010), Sakine Korkmaz / “İslam’ın Moderniteyle İmtihanı,” Kitap Zamanı 79 (7-13 Ağustos 2012), Hüseyin Besli / “Bedri Gencer’i Selamlarken,” (Akşam 17 Nisan 2016), Katerina Dalacoura / “'East' and 'West' in Contemporary Turkey: Threads of a New Universalism.” Third World Quarterly 38/26: 1-16; 2017), Katerina Dalacoura / “ “Islamic Civilization” as an Aspect of Secularization in Turkish Islamic Thought,” Historical Social Research/Historische Sozialforschung 44/3 (169), Special Issue: Islamicate Secularities in Past and Present: 127-149; 2019), Bedri Gencer kitapları(idefix.com,kitapyurdu.com, sozcukitabevi.com vd, 30.01.2020).
