Tıp tarihi
profesörü, araştırmacı-yazar. 16 Haziran 1948, Edirne doğumlu. Edirne Lisesini
tamamladıktan sonra girdiği İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili
ve Edebiyatı Bölümünü 1970’te bitirdi. Aynı yıl İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi
Tıp Tarihi ve Deontoloji (Meslek Ahlâkı) Kürsüsünde Osmanlıca okutmanı olarak
çalışmaya başladı. Burada 1982’de doktorasını tamamladı. 1990’da doçent,
1996’da profesör oldu.
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi
Tıp Tarihi ve Anabilim Dalı Başkanı olarak uzun yıllar görev yapmış olan Prof. Dr. Nuran Yıldırım, şimdi Bezmiâlem Vakıf Ünv.Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik AD,
Başkanı olarak çalışmalarını sürdürmektedir.
Prof. Dr. Nuran Yıldırım, 2015 yılında Osmanlı’nın 1700’lü yıllarda çiçek hastalığına karşı kullandığı aşılamanın, o dönemde çiçekten kırılan İngiltere’ye ulaşarak Avrupa’ya yayıldığını keşfetti.
Prof. Dr. Nuran Yıldırım, medyaya yaptığı açıklamada, tarihi kaynaklarda yer alan bilgilere göre, ilk olarak Edirne’de kullanılan Türk usulü aşılamanın Osmanlı Devleti’nin sosyal yaşamıyla ilgili araştırmalar yapan İngiliz konsolosunun eşi Lady Mary W. Montagu’nun dikkatini çektiğini söyledi.
Montagu’nun, Edirne seyahatinde, bir kadının elindeki ceviz kabuğuyla çiçek çıkarmış çocukların kollarından püstüller aldığını gördüğünü belirten Yıldırım, "İçinde kurutulmuş irin var. İnaktive edilmiş bir kültür bu. Daha sonra püstüllerin çocuklara bulaştırıldığını gözlemliyor. Çocuklarda 8-9 gün sonra bir ateşlenme olduğu ve daha sonra iyileştiklerini gözlüyor. İngiliz konsolosunun eşi Edirne’den arkadaşına mektup yazıyor ve bu hadiseyi anlatıyor. Montagu, bu yöntemi İngiltere’de yaygınlaştırmak için elinden geleni yapıyor. Oğlu Edwar’ı aşılatıyor. Hekimine bu aşıyı öğrenmesini söylüyor. 1700’lü yıllarda çiçek hastalığından İngiltere’de binlerce kişi ölmüştü. Osmanlı’nın 1700’lü yıllarda ilk olarak Edirne’de çiçek hastalığına karşı kullandığı aşılama yöntemi, o dönemde bu hastalıktan kırılan İngiltere’ye ulaşarak, Avrupa’ya yayıldı.” dedi.
KAYNAK: İhsan Işık / Resimli
ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2.
bas., 2009), Osmanlı’nın Çiçek Aşısı 1700’lu Yıllarda Avrupa’ya
Derman Olmuş (atikturk.com, 23 Mayıs 2015).
OSMANLI’NIN ÇİÇEK AŞISI 1700’LU YILLARDA AVRUPA’YA DERMAN OLMUŞ
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nuran Yıldırım, Osmanlı’nın 1700’lü yıllarda çiçek hastalığına karşı kullandığı aşılamanın, o dönemde çiçekten kırılan İngiltere’ye ulaşarak Avrupa’ya yayıldığını söyledi.
Prof. Dr. Nuran Yıldırım, yaptığı açıklamada, tarihi kaynaklarda yer alan bilgilere göre, ilk olarak Edirne’de kullanılan Türk usulü aşılamanın Osmanlı Devleti’nin sosyal yaşamıyla ilgili araştırmalar yapan İngiliz konsolosunun eşi Lady Mary W. Montagu’nun dikkatini çektiğini söyledi.
Montagu’nun, Edirne seyahatinde, bir kadının elindeki ceviz kabuğuyla çiçek çıkarmış çocukların kollarından püstüller aldığını gördüğünü belirten Yıldırım, "İçinde kurutulmuş irin var. İnaktive edilmiş bir kültür bu. Daha sonra püstüllerin çocuklara bulaştırıldığını gözlemliyor. Çocuklarda 8-9 gün sonra bir ateşlenme olduğu ve daha sonra iyileştiklerini gözlüyor. İngiliz konsolosunun eşi Edirne’den arkadaşına mektup yazıyor ve bu hadiseyi anlatıyor. Montagu, bu yöntemi İngiltere’de yaygınlaştırmak için elinden geleni yapıyor. Oğlu Edwar’ı aşılatıyor. Hekimine bu aşıyı öğrenmesini söylüyor. 1700’lü yıllarda çiçek hastalığından İngiltere’de binlerce kişi ölmüştü. Osmanlı’nın 1700’lü yıllarda ilk olarak Edirne’de çiçek hastalığına karşı kullandığı aşılama yöntemi, o dönemde bu hastalıktan kırılan İngiltere’ye ulaşarak, Avrupa’ya yayıldı.” dedi.
“AŞI ÖNCE MAHKUMLARDA DENENİYOR ”
Kraliyet ailesinin çiçek aşısı yöntemini denemek için araştırmalar yaptığını belirten Nuran Yıldırım, aşının ilk olarak hapishanede ölüme mahkum kişilerde uygulandığını söyledi. Yıldırım, çiçek aşısı olan mahkumların ölmediği görülünce aşının insanlığa yararlı olduğunun görüldüğünü ifade etti.
Yıldırım, bu aşılama yönteminin, Kraliyet ailesinde kullanıldığını, İngiltere’nin ardından Almanya, Fransa, Portekiz, İspanya ve diğer Avrupa ülkelerine, hatta Amerika’ya bile yayıldığını aktardı.
Prof. Dr. Nuran Yıldırım, 1795’te Edward Jenner’ın bugün kullanılan çiçek aşısını bulana kadar Türk usulü çiçek aşısının insanlığın tek umudu olduğunu vurguladı.
KAYNAK: Osmanlı’nın Çiçek Aşısı 1700’lu Yıllarda Avrupa’ya Derman Olmuş (atikturk.com, 23 Mayıs 2015).
