Akademisyen, Tarih Profesörü, Araştırmacı-yazar (D. 15 Temmuz 1944, Mukden / Mançurya / Şenyang (Shenyang) – Ö. 30 Nisan 2021, İstanbul). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Genel Türk Tarihi Bölümü (1971) mezunu. Yüksek lisansını 1972-74 yılları arasında Münih Maximilian Üniversitesi Türkoloji ve Yakın Doğu Enstitüsünde yaptı. 1976-82 yıllarında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Umumi Türk Tarihi Kürsüsü’nde “1905-1917 Rusya Türklerinin Millî Mücadele Tarihi” adlı teziyle doktorasını tamamladı.
1963-67 yılları arasında MEB İslâm
Ansiklopedisi’nde tashih memuru, 1967-71 yıllarında ise Türk Kültürünü
Araştırma Enstitüsü’nde sözlük tarama memuru olarak çalıştı. 1972-84 yılları
arasında Hürriyet Radyosu Tatar-Başkurt Servisinde radyo programcılığı yaptı.
1986-91 yılları arasında Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları ve
Uygulama Merkezinde müdür yardımcılığı görevinde bulundu.
1989-90 yıllarında Columbia Üniversitesi
Orta Asya Araştırmalarında misafir-araştırmacı öğretim üyeliği yaptı. 1984
yılından sonra Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünde
öğretim üyesi ve 1991 yılından sonra da Marmara Üniversitesi Türkiyat
Araştırmaları Enstitüsü müdür yardımcılığı görevini üstlendi. Türk Tarih
Kurumu, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü üyesiydi
Makaleleri Türk Kültürü, Türk
Dünyası Araştırmaları, Emel, MÜ Türklük Araştırmaları dergileri ile
Londra’da çıkan üniversite dergilerinde yer aldı. Rusya Türkleri’nin
Millî Mücadele Tarihi adlı kitabıyla 1985’te Türkiye Millî Kültür
Vakfı Ödülünü kazandı.
Vefatı:
Prof. Dr. Nadir Devlet, 30 Nisan 2021 günü
İstanbul'da tedavi görmekte olduğu hastanede hayata gözlerini yumdu.
Uzun süredir kanser tedavisi gören Prof.
Dr. Nadir Devlet, 15 Nisan'da ani solunum güçlüğü nedeniyle hastaneye
kaldırıldı. Bir süre evinde tedavi gören
tarihçi, durumunun kötüleşmesi üzerine 21 Nisan'da Ataşehir'de özel bir
hastaneye kaldırılmıştı. Akademisyen eşi Beril Devlet, Prof. Dr. Nadir
Devlet'in 30 Nisan 2021 günü sabah saatlerinde vefat ettiğini açıkladı.
Prof. Dr. Nadir Devlet, Türk Dünyası tarihi ve uluslararası
ilişkileri uzmanı olarak 20 ve 21. yüzyılda Rusya, Kafkasya ve Orta Asya’daki
Türk halklarının geçmişi, bugünü, siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik yapıları
üzerinde yoğunlaştığı araştırmaları ile tanınıyordu.
ESERLERİ:
Araştırma-İnceleme: Kazak ve
Tatar Türkleri (1976), Rusya Türkleri’nin Millî Mücadele
Tarihi-1905-1917 (1985), Turkic Studies in the World and Turkey (1987), Dünyada Türklük Araştırmaları ve Türklük
Araştırmaları ve Türkiye (1987), İsmail Bey [Gaspiralı]
(1988), Çağdaş Türk Dünyası (1989), Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi,
The Kazan Turks (Tatars), Çağdaş Türkiler, Doğuştan Günümüze Büyük
İslâm Tarihi (Ek cilt, 1993), Islam in Tataristan, 1917 Ekim İhtilali (1998).
Editör
Olarak: Milletlerarası Çağdaş Türk Alfabeleri
Sempozyumu (1992).
KAYNAK: İhsan Işık / Resimli ve Metin
Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009),
Türk Tarihi uzmanı Prof. Dr. Nadir Devlet
vefat etti (arkeolojikhaber.com , 30 Nisan 2021).
