Yazar, romancı (D. 1917, İstanbul - Ö. 20 Mart 1984, İstanbul). Saint-Joseph Fransız Kız Lisesi (1935) mezunu. Cumhuriyet döneminin en çok okunan ve geçimini kitaplarından sağlayan ilk yazarlarındandır. Altmış yedi yaşında öldüğünde kırkı aşkın romanının baskı sayısı yüz elli altıyı, satışı beş milyon adedi bulmuştu. Romanlarının çoğu sinemaya uyarlandı. Posta Güvercini adlı romanı Fransızcaya çevrildi.
Şiirle
başladığı edebiyat hayatında öykü ve romanlarıyla tanındı. İlk öyküleri 1937’de
Servet-i Fünûn, Uyanış ve Yarımay dergilerinde yayımlandı. Diğer
bazı yazıları da Aydabir, Yedigün, Hayat dergilerinde
yer aldı. İlk romanı Yeşil Işıklar da
aynı yıl içinde çıktı. Romanları 2002’den itibaren Selim İleri editörlüğünde
yeniden basıldı. Kerime Nadir; Rakım Çalapala, Peride Celal, Fikret Arıt, Oğuz
Özdeş, Pakize Başaran, İhsan İpekçi ve İsmail Kaya ile birlikte, çağdaş kadın
yaratma kaygısından uzak, yalnızca biçimsel kaygılar taşıyan aşk romancıları
kuşağına dahil edilebilir.
Kerime Nadir İçin Ne Dediler?
“Kerime
Nadir’in insanları zamandan, mekândan ve toplumdan yalıtık olarak ilişkiye
girerler. Yazar, zaten az sayıda tuttuğu karakter arasındaki duygu yoğunluğunu
sağlamak için, onları dış dünyadan koparıp, kapalı bir mekânda anlatır. Mesela,
1937’de yazdığı ilk romanı Hıçkırık’ın bütün mekânsal geri planı -neredeyse-
yalnızca bir eski köşk olmuş. Osmanlı’nın son demleri ile Cumhuriyet’in ilk
yılları arasındaki bir sürede geçmekle birlikte, kahramanı zabit olan romana,
dönemin savaşlarının yansıması birkaç satırdan ibarettir. Türk tarihinin bu
olağanüstü koşullarının karakterler üzerindeki etkisi görülmez.” (A. Ömer Türkeş)
***
"Önce
Hürriyet’in seçimine saygımı belirteyim: Haksızlıklar, küçümseyişler, unutuşlar
ortasında Kerime Nadir’i Cumhuriyetimizin değerli kadınları arasında saymak!
Mutlaka önde gelen, yurda emeği çok geçmiş bir kadın, bir yazar ama o zaman da
bu zaman da kimsenin umuru olmamış. Edebiyat tarihlerinde handiyse adı
geçmiyor, romanları çevresinde dişe dokunur tek bir inceleme yok, bugün galiba
büsbütün unutulmuş.
Oysa,
Cumhuriyet’in kadın haklarına yönelik çabası, onun popüler, çok okunmuş ama
hırpalanmış bir romanında kılgıya dönüşmüş. Bu eserin adı, Gelinlik Kız. Yıl,
1943. Romanın kahramanı, hanım hanımcık bir ev kadını olmaya yönlendirilmişken,
acı sınavlardan geçerek, bireyliğini ve kendi olmak yordamını aranıyor. Bunun
da ekonomik özgürlükten geçtiğini ayırt ediyor. Şüphesiz, ‘ilk’ ayırt
edenlerden biri!..
Romancıya
yaraşır bir anlatımla kaleme getirdiği eserleriyle Kerime Nadir yurdumuza pek
çok okur yetiştirdi, kazandırdı. Yarının aydınlık, uygar Türkiyesinde -dilerim-
ona borcumuzu, hem de epey birikmiş saygı borcumuzu öderiz...” (Selim İleri)
ESERLERİ:
Roman:
Yeşil Işıklar, Sonbahar, Gönül Hırsızı, Hıçkırık,
Seven Ne Yapmaz, Funda, Samanyolu, Günah Bende mi, Suçlu, Solan Ümit, Aşka
Tövbe, Uykusuz Geceler, Kahkahalar, Balayı, O Gün Gelecek mi, Ormanda
Yapraklar, Aşk Rüyası, Posta Güvercini, Ruh Gurbetinde, Pervane, Son Hıçkırık,
Esir Kuş, Kırık Hayat, Dehşet Gecesi, Aşk Bekliyor, Gümüş Selvi, Boş Yuva, Bir
Aşkın Romanı, Kalp Uyumaz, Haydutlar Hanındaki Kadın, Saadet Tacı, Suya Düşen
Hayaller, Aşk Hasreti, Kalp Yarası (2002), Gelinlik Kız (2002).
Anı:
Romancının Dünyası (1981).
Senaryosunu Yazdığı Sinema Filmleri:
Esir
Kuş (1962)
Televizyon Dizisine Uyarlanan Eserleri:
Hıçkırık
(2018)
Samanyolu
(1989, 2010)
Sinemaya Uyarlanan Eserleri:
Zambaklar
Açarken (1973)
Dert
Bende (1973)
Suya
Düşen Hayal (1972)
Sisli
Hatıralar (1972)
Son
Hıçkırık (1971)
Seven
Ne Yapmaz (1970)
Güller
Ve Dikenler (1970)
Uykusuz
Geceler (1969)
Günah
Bende mi? (1969)
Funda
(1968)
Aşka
Tövbe (1968)
Samanyolu
(1967)
Posta
Güvercini (1965)
Hıçkırık
(1965)
Aşka
Tövbe (1963)
Esir
Kuş (1962)
Aşk
Bekliyor (1962)
Şahane
Kadın (1961)
Boş
Yuva (1961)
Sonbahar
(1959)
Samanyolu
(1959)
Funda
(1958)
Son
Beste (1955)
Hıçkırık
(1953)
Seven
Ne Yapmaz (1947)
Son
Beste (Diyaloglar, 1955)
KAYNAKÇA: İbrahim Alaeddin Gövsa / Türk Meşhurları (1946), İhsan
Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) - Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001,
2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) - Resimli ve Metin Örnekli
Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas.
2007) - Ünlü Edebiyatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 4, 2013) -
Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013), Ömer Nida / Kadın Romancılarımız
- Başlangıçtan Günümüze Kadar 1892-1991 (1991), Mehmet Behçet Yazar /
Edebiyatçılar Alemi - Edebiyatımızın Unutulan Simaları (yay. haz. Mustafa
Everdi, 1999), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas.
1999), A. Ömer Türkeş / Aşkolsun! (Virgül, Nisan 1999), TBE Ansiklopedisi
(2001), Selim İleri / Gelinlik Kızın Romanı - Kerime Nadir (Cumhuriyetin
91’inci yılında 91 sembol kadın,
hürriyet.com.tr, 29.10.2014).
