Kemal Sunal

Tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu, senarist, yapımcı (D. 11 Kasım 1944, İstanbul – Ö. 3 Temmuz 2000, İstanbul). Tam adı Ali Kemal Sunal. Mimar Sinan İlkokulu ve Vefa Lisesi mezunu. Marmara Üniversitesi Gazetecilik Bölümü’nde yüksek öğrenime başladı; ancak 12 Eylül (1980) döneminde ayrıldı. Öğrenimi sırasında ve sonrasında Emayetaş Fabrikası’nda çalıştı, elektrikçide çıraklık yaptı. Yarım bıraktığı üniversiteyi, 1995 yılında Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü'nden mezun olarak  bitirdi ve ardından yüksek lisans yaptı. Tamamlanmasından sonra Tv ve Sinemada Kemal Sunal Güldürüsü adıyla kitap olarak basılan yüksek lisans tezinde kendi filmlerinin sosyolojik incelemesini yaparak iktidarların sanat alanına yaptıkları ideolojik müdahaleyi irdeledi.

Lise yıllarında tiyatro ile ilgilenmeye başlayan Sunal, okulda müsamereler düzenledi. O yıllarda Zoraki Tabip adlı tiyatro oyununda rol aldı. Vefa Lisesi’ndeki felsefe hocası Belkıs Balkır aracılığı ile Müşfik Kenter’le tanıştı. İlk defa Kenterler Tiyatrosu'nda profesyonel oyuncu olarak çalıştıktan sonra uzun süre Ulvi Uraz Tiyatrosu'nda, kısa süre Ayfer Feray Tiyatrosu'nda, son olarak da Devekuşu Kabare Tiyatrosu'nda görev aldı. Devekuşu Kabare Tiyatrosu'nda oynadığı bir oyunda Ertem Eğilmez tarafından çok beğenildi ve böylece beyaz perdeye geçiş yaptı. İlk rolünü 1973 yılında Ertem Eğilmez'in yönettiği Tatlı Dillim adlı filmde uzun boyundan dolayı basketbolcu olarak aldı. Ardından Ertem Eğilmez'in yönettiği kalabalık kadrolu filmlerde rol almaya başladı.

Türk sinemasında başta İnek Şaban tiplemesi olmak üzere özgün fiziği ve canlandırdığı tiplerin halka olan yakınlığı nedeniyle Türkiye'nin en sevilen komiklerinden biri oldu. İnek Şaban'ın sevilmesi ile birlikte birçok filmde Şaban karakterini canlandırdı. 1974 yılında evlendi. Ali ve Ezo adlarında iki çocuğu vardır. Kapıcılar Kralı filmi ile 1977'de Antalya Film Festivali'nde En İyi Erkek Oyuncu ödülünü alan Sunal, 1978'de Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) tarafından en iyi erkek oyuncu seçildi. 1989 yılında Düttürü Dünya filmi ile Ankara Film Festivali’nde En İyi Erkek Oyuncu ödülünü, 1998 yılında Antalya Film Festivali’nde Yaşam Boyu Onur ödülünü aldı. 1990'lı yıllardan itibaren filmleri kesintisiz olarak televizyonlarda yayınlanmaya başladı. 3 Temmuz 2000 tarihinde Balalayka adlı filmin çekimlerine başlamak için Trabzon'a gitmek üzere bindiği uçakta kalkıştan hemen önce geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti. İstanbul'daki Zincirlikuyu Mezarlığı'nda defnedildi.

Ödülleri:

En İyi Erkek Oyuncu (Düttürü Dünya) / 2. Ankara Film Şenliği 1989

En İyi Erkek Oyuncu (Kapıcılar Kralı) / 14. Antalya Film Şenliği 1977

Yaşam Boyu Onur Ödülü / 35. Antalya Film Şenliği 1998

Kemal Sunal İçin Ne Dediler?

"Varlığı yokluğu belli olmazdı, ama yönetmen ’motor’ dediği an, karşımızda devleşen bir aktör olurdu." (Emel Sayın)

***

"Kemal Sunal, filmlerinde genellikle, haklının haksıza, güçsüzün güçlüye karşı mücadelesini temsil eden büyük komedi ustasıydı." (Altan Öymen)

***

"Türk sinemasının usta sıfatına layık oyunculardan biri olan Sayın Sunal, çizdiği kompozisyonlarla hafızalarda önemli bir yere sahiptir." (Murat Sökmenoğlu)

Rol Aldığı Diziler:

Şaban ile Şirin (Şaban, 1997)

Aynalar (Kendisi, 1996)

Bay Kamber (Bay Kamber, 1994)

Şaban Askerde (Şaban, 1993)

Saygılar Bizden (Mübaşir Rıza, 1993)

Rol Aldığı Sinema Filmleri:

Tatlı Dillim (1972), Canım Kardeşim (1973), Güllü Geliyor Güllü (1973), Oh Olsun (1973), Yalancı Yarim (1973), Hasret (1974), Köyden İndim Şehire (1974), Mavi Boncuk (1974), Salak Milyoner (1974), Salako (1974), Hababam Sınıfı (1975), Hanzo (1975), Şaşkın Damat (1975), Tosun Paşa (1976), Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı (1976), Kapıcılar Kralı (1976), Meraklı Köfteci (1976), Sahte Kabadayı (1976), Süt Kardeşler (1976), Şabanoğlu Şaban (1977), Çöpçüler Kralı (1977), Hababam Sınıfı Uyanıyor (1977), İbo ile Güllüşah (1977), Sakar Şakir (1977), Kibar Feyzo (1978), Hababam Sınıfı Tatilde (1978), Avanak Abdi (1978), İnek Şaban (1978), İyi Aile Çocuğu (1978), Köşeyi Dönen Adam (1978), Yüz Numaralı Adam (1978), Bekçiler Kralı (1979), Dokunmayın Şabanıma (1979), Korkusuz Korkak (1979), Şark Bülbülü (1979), Umudumuz Şaban (1979), Devlet Kuşu (1980), Gerzek Şaban (1980), Zübük (1980), Gol Kralı (1981), Davaro (1981), Kanlı Nigar (1981), Üç Kâğıtçı (1981), Doktor Civanım (1982), Yedi Bela Hüsnü (1982), Çarıklı Milyoner (1983), En Büyük Şaban (1983), Kılıbık (1983), Tokatçı (1983), Atla Gel Şaban (1984), Ortadirek Şaban (1984), Postacı (1984), Şabaniye (1984), Gurbetçi Şaban (1985), Katma Değer Şaban (1985), Keriz (1985), Şen Dul Şaban (1985), Şaban Pabucu Yarım (1985), Sosyete Şaban (1985), Davacı (1986), Deli Deli Küpeli (1986), Tarzan Rıfkı (1986), Garip (1986), Yoksul (1986), Japon İşi (1987), Kiracı (1987), Yakışıklı (1987), Sevimli Hırsız (1988), Uyanık Gazeteci (1988), Bıçkın (1988), Düttürü Dünya (1988), İnatçı (1988), Öğretmen (1988), Polizei (1988), Talih Kuşu (1989), Zehir Hafiye (1989), Koltuk Belası (1990), Boynu Bükük Küheylan (1990), Gülen Adam (1990), Abuk sabuk Bir Film (1990), Varyemez (1991), Saygılar Bizden (1992), Şaban Askerde (1993), Şaban ile Şirin (Televizyon dizisi, 1995), Bay Kamber (Televizyon dizisi, 1996), Propaganda (1999).

Senaryosunu Yazdığı Sinema Filmleri:

Garip (1986)

Sosyete Şaban (1985)

Çarıklı Milyoner (1983)

Yapımcısı Olduğu Dizi:

Şaban ile Şirin (1997)

Yapımcısı Olduğu Sinema Filmleri:

Dokunmayın Şabanıma (1979)

İnek Şaban (1978)

Yüz Numaralı Adam (1978)

KAYNAKÇA: Atilla Dorsay / Türk ve Dünya Sineması Ansiklopedisi (Turhan Gürkan ile, 1983), Büyük Larousse (c. 18, s. 10871, 1986), Sevim Ak / Mahalle Sineması (1996), Nuran Turan / Kemal Sunal Çocukken (2000), Feriha Karasu Gürses / Kemal Sunal Film Başka Yaşam Başka (2002), Giovanni Scognamillo / Türk Sinema Tarihi (2. bas. 2003), Alim Şerif Onaran / 20. Yüzyılın Son Beş Yılında Türk Sineması (2005), Agâh Özgüç / Türk Filmleri Sözlüğü 1917-2009 (2009),  Vadullah Taş / Kemal Sunal Filmlerini Anlatıyor (2011), İhsan Işık / Ünlü Sanatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 5, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013), Gül Sunal eşi Kemal Sunal'ı anlattı (youtube.com, 3 Temmuz 2019).