Ertem Eğilmez

Senarist, sinema yönetmeni ve yapımcı (D. 18 Şubat 1929, İstanbul – Ö. 21 Eylül 1989, İstanbul). İlk ve orta öğrenimini Konya’ da tamamladı. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden mezun olduktan sonra bir dükkân açıp bakkallık yaptı.

1954’te askerden döndükten sonra Refik Erduran ile birlikte, Çağlayan Yayınevi’ni kurdu. Aynı yıl, yine Refik Erduran ve Haldun Sel’le birlikte birçok karikatüristin yetiştiği “Tef” adlı mizah dergisini çıkardı. Yayın dünyasında, çıkardığı cep kitapları ile yeni bir çığır açarken, ünlü yazar Kemal Tahir’e, “Mayk Hammer” takma adıyla polisiye romanlar yazdırdı.

1961’de “Efe”, 1964’te de “Arzu Film” şirketini kurarak sinemacılığa başladı. Yaman Gazeteci filmiyle yapımcılığa, Fatoş’un Fendi Tayfur’u Yendi filmiyle de yönetmenliğe adım attı. Her türü denediyse de, çoğunlukla kolay izlenen ve geniş izleyici kitlesinin ilgisini çeken güldürüler yönetti. Bir Millet Uyanıyor 1967 Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde “En İyi Tarihsel Film” ödülünü aldı. 1972'den sonra daha çok duygusal güldürü­lere yöneldi. Genellikle aynı oyuncu kadro­sunu kullandığı ve ileride "Arzu Film güldü­rüleri" diye adlandırılacak bu filmlerde zaman zaman toplumsal eleştiriye de yer veriyordu. 1973'te çektiği Canım Kardeşim, insancıl tavrı, hüzünle güldürüyü kaynaştı­ran havası ve yer yer ulaştığı şiirsel anlatı­mıyla dikkati çekti.

Rıfat İlgaz'ın Hababam Sınıfı romanını 1975'te perdeye aktardı. Bu filmin başarısı üzerine Hababam Sınıfı Uya­nıyor, Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı, Haba­bam Sınıfı Tatilde ve son olarak da Haba­bam Sınıfı Güle Güle adlı dört devam filmi çekti. 1980-81 mevsiminde Kanlı Nigâr adlı müzikali sahneye koyan Eğilmez, bir süre uzak kaldığı sinemaya 1985'te, alışılmış güldürü tarzını güncel temalarla birleştirdiği Namuslu ile geri döndü. Geniş ilgi gören bu filmi, ticari açıdan başarısız olan Aşık Ol­dum (1986) izledi. 1988'de çevirdiği Ara­besk ise, o dönemde, Türk sinemasının en yüksek gişe gelirini elde etti.

Ertem Eğilmez, Türk sinemasındaki değişimleri zamanında algılayan, önsezileri ile bu değişimlere göre kendini yenileyen, seyircinin nabzını tutan bir yapımcı ve yönetmen olarak önemli bir iz bıraktı. Gerek yapımı riskli filmlerin gerçekleştirilmesi gerekse bazı yönetmen ve oyuncuların Türk sinemasına kazandırılmasına büyük katkı sağlamıştır. Yavuz Turgul’un deyimi ile “Aşk filmlerinin unutulmaz yönetmeni” Eğilmez, Münir Özkul, Tarık Akan, Şener Şen, Kartal Tibet, Kemal Sunal, Metin Akpınar, Zeki Alasya, Halit Akçatepe, Emel Sayın, Güzin Özipek, Adile Naşit, Tugay Toksöz, Ayşen Gruda, Şevket Altuğ gibi önemli oyuncuların sinemada başarı sağlamalarında etkili olmuştur.

Geleneksel Yeşilçam sinema üretim ilişkilerinin tam da ortasında duran Eğilmez, bir okul olarak da tanımlanır. Sinemayı deneye deneye öğrenmiş ve mesleğini çok sevmiştir. Türkiye’nin en iyi görüntü yönetmenlerinden Kriton İlyadis’in onunla işbirliği yaptığı 12 yıl boyunca, gelişimine önemli katkılarda bulunduğu çeşitli kaynaklarda belirtilmiştir.

ÖDÜLLERİ: “En İyi Tarihi Film Ödülü”,  Antalya Altın Portakal Film Festivali, 1967; “En İyi Yönetmen Ödülü”,  Antalya Altın Portakal Film Festivali, 1970; “En İyi 2. Film Ödülü”, Antalya Altın Portakal Film Festivali, 1972.

ESERLERİ:

YÖNETTİĞİ FİLMLER: Arabesk (1988), Aşık Oldum (1985), Namuslu (1984), Hababam Sınıfı Güle Güle (1981), Banker Bilo (1980), Erkek Güzeli Sefil Bilo (1979), Gülen Gözler (1977), Hababam Sınıfı Tatilde (1977), Şabanoğlu Şaban (1977), Hababam Sınıfı Uyanıyor (1976), Süt Kardeşler (1976), Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı (1975), Hababam Sınıfı (1975), Salak Milyoner (1974), Köyden İndim Şehire (1974), Mavi Boncuk (1974), Oh Olsun (1973), Yalancı Yarim (1973), Canım Kardeşim (1973), Sev Kardeşim (1972), Tatlı Dillim (1972), Senede Bir Gün (1971), Beyoğlu Güzeli (1971), Son Hıçkırık (1971), Kalbimin Efendisi (1970), Küçük Hanımefendi (1970), Sürtük (1970), Boş Çerçeve (1969), İngiliz Kemal (1968), Sevemez Kimse Seni (1968), Nilgün (1968), Ömre Bedel Kız (1967), Yaşlı Gözler (1967), Ölünceye Kadar (1967), Sürtüğün Kızı (1967), Seni Bekleyeceğim (1966), Seni Sevmiyorum (1966), Ben Bir Sokak Kadınıyım (1966), Bir Millet Uyanıyor (1966), Senede Bir Gün (1965), Sürtük (1965), Helal Adanalı Celal (1965), Kart Horoz (1965), Fatoş'un Fendi Tayfur'u Yendi (1964)

SENARYOLARI: Milyarder (1986), Mavi Boncuk (1974), Salako (1974), Boş Çerçeve (1969), Ölmeyen Aşk (1966)

HAKKINDA: Atilla Dorsay / Türk ve Dünya Sineması Ansiklopedisi (Turhan Gürkan ile, 1983), Alim Şerif Onaran / Türk Sineması (2 cilt, 1994), Giovanni Scognamillo / Türk Sineması’nda Şener Şen (2005), Büyük Larousse (c. 6, s. 3548, 1986), Ana Britannica (c. 8, s. 34, 1987), Kurtuluş Kayalı / Yönetmenler Çerçevesinde Türk Sineması (1994), Nilgün Abisel / Popüler Sinema ve Türler (1995), Şükran Kuyucak Esen / Türk Sinemasının Kilometre Taşları (2002), Agâh Özgüç / Türk Filmleri Sözlüğü 1917-2009 (2009).