Müzisyen,
rock müziği sanatçısı, besteci, şarkı sözü yazarı, gitarist (D. 24 Haziran
1941, İstanbul - Ö. 7 Ağustos 2023, Toronto / Kanada).
Erkin
Koray 24 Haziran 1941 tarihinde İstanbul Kadıköy’de dünyaya geldi. Türk rock
sanatçısı Erkin Koray, Anadolu rock, psychedelic rock ve hard rock türünde
özgün eserler vermiş olmakla birlikte birçok türküyü yeniden düzenlemiştir.
Özgün
çalışmaları, doğu ve batı müziklerinde yaptığı çalışmalarla birçok müzisyeni
etkilemiştir. Cemalim, Köprüden Geçti Gelin gibi çalışmaları ile Türk halk
müziği, Nihansın Dideden, Kıskanırım gibi parçalar ile Türk sanat müziği
eserlerini yorumlayarak Anadolu rock tarzının en önemli eserlerini vermiştir.
1960'ların
sonuna doğru, bağlamanın sesini müzik yapılan mekânlarda daha çok duyurmak ve
rock müziğinde de kullanabilmek için elektro bağlamayı icat ettiği söylenir.
Küçük
yaşlarda, piyano öğretmeni olan annesi Vecihe Koray'dan piyano öğrendi, daha
sonra gitar çalmaya başladı. İstanbul Alman Lisesi'nde eğitim gördüğü yıllarda
arkadaşları ile kurduğu amatör topluluk olan “Erkin Koray ve Ritimcileri” ile
dönemin güncel parçalarını çalmaya başladı. Lise eğitiminin ardından
çalışmalarını yarı amatör yarı profesyonel olarak sürdürdü. 1957 yılında, 16
yaşındayken, Galatasaray Lisesi’nde piyanoyla ilk konserini verdi.
1962
yılında çeşitli müzikli mekânlarda programlar yaptığı sıralarda aldığı bir
teklif ile bir yüzünde Bir Eylül Akşamı, diğer yüzünde It's So Long adlı
İngilizce parça bulunan ilk 45'liğini yaptı. Askerliğini 1963-65 yılları
arasında Ankara'da Hava Kuvvetleri Caz Orkestrası'nda solist ve gitarist olarak
yaptı. Terhisi sonrasında Almanya'nın Hamburg şehrine giden Koray 1966 yılında
Türkiye'ye döndüğünde “Erkin Koray Dörtlüsü” grubunu kurdu. 1967 yılında
basılan, bir yüzünde Kızları da Alın Askere, diğer yüzünde Aşk Oyunu adlı
parçalar bulunan 45'liği ile önemli başarı kazandı. Özellikle Kızları da Alın
Askere parçası Erkin Koray'ın geniş kitleler tarafından tanınmasında önemli rol
oynadı.
1968
yılında, Hürriyet gazetesi tarafından yapılan "Altın Mikrofon"
yarışmasına katıldı. Bu yarışmada 4. olan Erkin Koray'ın yarışmadaki şarkıları
Meçhul ve Çiçek Dağı daha sonra bir plak şirketi tarafından piyasaya
çıkarılarak büyük ilgi gördü. Bunu, 60'lı yılların sonlarına dek ardı ardına
gelen Anma Arkadaş, Hop Hop Gelsin, Sana Bir Şeyler Olmuş, Seni Her Gördüğümde
gibi hepsi büyük beğeni toplayan parçalar takip etti. 1969 yılında kurduğu
“Yeraltı Dörtlüsü” adlı grubu ile Türkiye'de ilk "Underground" müzik
akımının öncüsü oldu. 70'li yıllarda kendine özgü müzik çizgisini belirleyerek
geniş bir dinleyici kitlesine sahip oldu. 1971'de “Erkin Koray Süper Grup”,
1972'de “Ter” gruplarını kuran Koray, 1970-74 yılları arasında İlahi Morluk,
Aşka İnanmıyorum, Mesafeler, Züleyha, Silinmeyen Hatıralar, Şaşkın,
Fesuphanallah gibi Türkiye müzik listelerinde üst sıralarda yer alan
klasikleşmiş birçok esere imza attı.
Koray,
1974-84 yılları arasında kısa sürelerle Türkiye'ye gelişleri dışında Hollanda,
Almanya ve Kanada'da yaşadı. Hakkında pek fazla bilgi olmayan bu dönemde,
Estarabim, Arap Saçı gibi çok bilinen eserleri yayınladı. 1977 yılında kurduğu
“Erkin Koray Tutkusu” adlı gruptan sonra başka grup kurmadı. 1982'de çıkardığı
Benden Sana albümünün bir kısmını Almanya'da Köln ve Hamburg'da, bir kısmını da
İstanbul'da kaydetti. Albümde Koray'a, Haluk Taşoğlu ve Sedat Avcı'nın yanı
sıra Hint müzisyen Harpal Singh de destek verdi. Albümdeki şarkıların bir kısmı
(Meyhanede, Öyle Bir Geçer, Sayın Arkadaşım Osman) Hint müzisyenlerin
bestelerine Erkin Koray'ın Türkçe yazdığı sözlerden oluşur. Bundan bir sene
sonra yayınladığı İlla Ki albümünde İlla Ki, Deli Kadın, Tek Başına gibi yeni
şarkıların yanında Kızları da Alın Askere ve Hop Hop Gelsin gibi eski
şarkıların da yeni yorumları yer alıyordu.
Türkiye'ye
kesin dönüşünün ardından, 1985-90 yılları arasında belki en çok bilinen
çalışması olan Çöpçüler ile büyük bir çıkış yaptı. Çöpçüler'in de yer aldığı
Ceylan albümü 1985'te yayınlandı. Albümde çoğu enstrümanı kendisi çaldı. Bu
dönemde, devrin modasına uyarak piyanist-şarkıcı olarak bir restoranda müzik
yapmaya başladı; nedeni olarak da "para kazanması gerektiği"ni
belirtti. 1986'da yayınlanan Gaddar, 1987’de Çukulatam Benim, 1989'da Hay Yam
Yam albümü çıktı. Bu albümde klip çektiği Hayat Katarı şarkısı Kemal Sunal’ın
rol aldığı Abuk Subuk Bir Film adlı filminde kullanıldı. 1990 yılında eski ve
yeni şarkıların karışık bulunduğu Tamam Artık albümünü yayınladı. 1991'de Tek
Başına Konser adlı konser kayıtlarından oluşanın dışında albüm çalışmalarına
ara verdi. 1990-93 yıllarında Öyle Bir Geçer, Arapsaçı, Fesüpanhallah, Şaşkın,
Sevince ve Yalnızlar Rıhtımı gibi gözde şarkıları içeren bir toplama albüm
serisi ve bir de Best Of piyasaya sürdü. 1996 yılına kadar süren bu sessizlik,
iddialı ve görece yüksek bütçeli Gün Ola Harman Ola albümü ile bozuldu. Büyük
satış başarısı göstermeyen ancak eleştirmenlerce olumlu eleştiriler alan bu
çalışmay0,ı 1999 yılında yayımlanan Devlerin Nefesi adlı son albümü takip etti.
ESERLERİ:
Bir
Eylül Akşamı / It’s So Long (solo, 1962), Balla Balla / You've Got To Hide Your
Love Away / Watcha Gonna Do About It / Its All Over Now (solo, 1966), Kızlarıda
Alın Askere / Aşk Oyunu (Erkin Koray Dörtlüsü, 1967), Anma Arkadaş / Anadolu'da
Sevdim (Erkin Koray Dörtlüsü, 1967), Meçhul / Çiçek Dağı (Erkin Koray Dörtlüsü,
1968), Hop Hop Gelsin / Çiçek Dağı (Erkin Koray Dörtlüsü, 1968), Aşka Dönüyorum
/ Yine Yalnızım (Yeraltı Dörtlüsü, 1969), Sana Bir Şeyler Olmuş (Bir Na Na Na
Şarkısı) / Seni Her Gördüğümde (Yeraltı Dörtlüsü, 1969), Belki Bir Gün Anlarsın
/ Nihansın Dideden (Yeraltı Dörtlüsü, 1970), İstemem / Köprüden Geçti Gelin
(Yeraltı Dörtlüsü, 1970), Kendim Ettim Kendim Buldum / Aşkımız Bitecek (Yeraltı
Dörtlüsü, 1970), Meçhul / Ve (Yeraltı Dörtlüsü, 1970), Gel Bak Ne Söylicem /
Gün Doğmuyor (Yeraltı Dörtlüsü, 1970), Senden Ayrı / Bu Sana Son Mektubum
(Yeraltı Dörtlüsü, 1971), Kıskanırım / İlahi Morluk (Yeraltı Dörtlüsü, 1971),
Yağmur / Aşka İnanmıyorum (Süpergrup, 1971), Sen Yoksun Diye / Goca Dünya
(Süpergrup, 1972), Hor Görme Garibi / Züleyha (Ter, 1972), Mesafeler /
Silinmeyen Hatıralar (Solo, 1973), Şaşkın / Eyvah (Solo, 1974), Krallar / Dost
Acı Söyler (Solo, 1974), Feshupanallah / Komşu Kızı (Solo, 1974), Estarabim /
Sevince (Solo, 1975), Arap Saçı / Tımbıllı (Solo, 1976), Gönül Salıncağı /
Hayat Bir Teselli (Solo, 1976), Cümbür Cemaat / Sevdiğim (Solo, 1976), Düşünüş
/ Hadi Hadi Ordan (Solo, 1977), Sanma / Olmayınca Olmuyor (Erkin Koray Tutkusu,
1977). Elektronik Türküler (1974), Erkin Koray Tutkusu (1977), Benden Sana
(1982), İllâ ki (1983), Ceylan (1985), Gaddar (1986), Aşkımız Bitecek (1986),
Çukulatam Benim (1987), Hay Yam Yam (1989), Tamam Artık (1990), İşte Barış İşte
Erkin (1990), Tek Başına Konser (1991), Electric Turk (1995), Gün Ola Harman
Ola (1996), Devlerin Nefesi (1999), Erkin Koray (1999).
Vefatı:
Uzun
yıllardır hayatını Kanada'da devam ettiren rock müziğinin efsane ismi Erkin
Koray, 7 Ağustos 2023 günü 82 yaşındayken hayatını Kanada’nın Toronto kentinde kaybetti.
Erkin Koray’ın vefatıyla ilgili olarak medyada akciğerindeki rahatsızlıklarla
mücadele ettiği ve aynı zamanda yaşlılığa bağlı hastalıkları olduğu bilgileri
paylaşıldı. Cenazesi Kanada'da toprağa verilmiştir.
HAKKINDA:
Metin Solmaz / Türkiye'de Pop Müzik - Dünü ve Bugünü ile Bir İnfilak Masalı
(1996), Münir Tireli – Gökhan Aya / Bir Erkin Koray Kitabı (1998), Vural Sözer
/ Müzik Ansiklopedik Sözlük (2005), İlke Boran - Kıvılcım Yıldız Şenürkmez /
Kültürel Tarih Işığında Çok Sesli Batı Müziği (2010), Güven Erkin Erkal / Türkiye’de
Rock’ın Tarihi (2012), İhsan
Işık / Ünlü Sanatçılar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 5, 2013) -
Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013), Rock müziğinin efsane ismi Erkin
Koray hayatını kaybetti (sabah.com.tr, 07.08.2023), Erkin Koray
vefat etti (yenisafak.com, 07.08.2023), Erkin Koray kimdir ve neden vefat etti?
(haberturk.com, 08.08.2023), Erkin Koray kimdir, kaç yaşında, neden vefat etti (hurriyet.com.tr,
08.08.2023), Erkin Koray öldü mü, neden öldü? (takvim.com.tr, 08.08.2023), Erkin
Koray'ın ölümü sanat dünyasını yasa boğdu (ntv.com.tr, 08.08.2023), Erkin Koray
kimdir, kaç yaşında, neden öldü (cnnturk.com, 8 Ağustos 2023).
