Akil Muhtar Özden

Düşünür, Tıp Doktoru, Siyasetçi

Doğum
Ölüm
Eğitim
Cenevre Tıp Fakültesi

Hekim, fikir ve siyaset adamı (D. 1877, Kayseri - Ö. 1949, İstanbul). Üsküdar Paşakapısı Rüştiyesi (ortaokul) ve Askerî İdadî’yi (lise) bitirerek bir süre Tıp Fakültesinde okudu. Tıp öğrenciliği sırasında İttihatçılara katılarak 1896’da Avrupa’ya kaçtı. Cenevre Tıp Fakültesini bitirerek (1902) orada doçentliğe yükseldi. 1908’de Besim Ömer ve Cemil Topuz’un daveti üzerine İstanbul Tıp Fakültesine farmakodinami ordinaryüs profesörü oldu. Bu görevini 1944’e kadar sürdürerek emekliye ayrıldı ve milletvekili seçildi. Milletvekilliği görevinde iken öldü.

Akil Muhtar, iç hastalıkları uzmanı olarak tanınan bir hekimdi. Ayrıca tıp tarihi ile ilgili çalışmalar yaptı ve resim sanatıyla ilgilendi. Ayrıca 1940’tan sonraki Türk düşünce hayatında önemli bir yere sahip olmasını sağlayan asıl önemli yönü felsefeye olan ilgisiydi. Maarif ve Ahlâk şûralarında katıldığı tartışmalar ile dikkat çekici düşünceler ortaya koydu. Bu alanda İlim Biliminden Ahlâk (1942, 3. bas. 1950) adlı bir eseri vardır. Bu eserinde ahlâkı önce yaşama kuralları diye tanımlar. Sonra bu kuralların faydalı ve mutlu bir hayat geçirmeye ve gittikçe yükselmeye yaradığını söyler. Bu yüzeysel tanımdan sonra Th. Werner ve Höffing’in çalışmalarından yararlanarak, düşünce tarihindeki ahlâk görüşlerini gözden geçirir. Ancak aceleciliği nedeniyle bazı düşünceleri yarım veya belirsiz olarak bırakır. Ancak ona göre bu eser, ilimci ahlâka girmek için bir ön çalışmadan ibarettir. Ahlâk teorilerinde onu en çok ilgilendiren Darwin’in görüşüdür. Nitekim bütün kitapta onun biyolojiye dayanan ahlâk görüşünü yeni verilerle tamamlamaya çalışmıştır.

HAKKINDA: Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu / Akil Muhtar ve Ahlâkî Düşünce Tarihimizde Mevkii (Cumhuriyet, 15.3.1949), Hilmi Ziya Ülken / Çağdaş Düşünce Tarihi (1966), Nurten Gökalp / Akil Muhtar’ın Ahlâk Anlayısı (2003), İhsan Işık / Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006).

 

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör