Reşat Fuat Baraner

Siyaset adamı, yazar, çevirmen (D. 1900, Selanik  - Ö. 1968, İstanbul). Kitaplarında Ali Rıza Çelik takma adını kullandı, yazar Suat Derviş’in eşidir. İlk ve ortaöğrenimi İstanbul’da yaptı. Liseyi bitirince Ankara’ya giderek bir süre yakın akrabası ve TBMM başkanı Mus­tafa Kemal Paşa’nın yanında kaldı (1920). İstanbul’a dönüp Darülfünun Fen Fakülte­si’nde okudu. Türk talebe birliği başkanı ve öğrenci lideri oldu. Dr. Şefik Hüsnü (Deymer) ile tanıştı. Aydınlık gazetesinde yazılar yazdı. Kimya öğrenimi için Alman­ya’ya gitti. “Spartakist” harekete katıldı. Sovyetler Birliği’ne geçti, Moskova’da Lenin Akademisi’nde okudu. Türkiye’ye dö­nünce (1924) illegal TKP içinde yer aldı, yöneticilik yaptı, çok defa tutuklan­dı İkinci Dünya savaşı yıllarında arkadaş­ları ile birlikte Türkiye Komünist Fırkası’nı yönettiği ve genel sekreteri olduğu savıyla tekrar tutuklandı, af yasasıyla serbest bı­rakıldı (1950). Bir süre sonra yeniden ay­nı gerekçeyle tutuklandı (1951). Toplam on yedi yıl hapis yattı. Eşi Suat Derviş ile birlikte Yeni Edebiyat dergisini çıkardı, bu­rada sanat yazıları yazdı (1943-1944). Türk Solu dergisinde yazdı. Marx ve Engels’ten çeviriler yaptı. Geçirdiği en­farktüs sonucu 1968 yılında İstanbul’da öldü. Anıları Ersin Tosun tarafından derlenerek, 2013 yılında Reşat Fuat Baraner – Yaşamı Çalışmaları Anıları adıyla yayımlandı.

ESERLERİ (Ali Rıza Çelik takma adıyla):

Çin’in Kurtuluş Sa­vaşı (1939), En Büyük Tehlike (1943), İspanya’da İstiklâl Savaşı (1943), Büyük Fransız İnkılâbı (1944).

KAYNAK: Milliyet Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi (3. cilt, 1986), Ersin Tosun / Reşat Fuat Baraner – Yaşamı Çalışmaları Anıları (2013),