Yönetici, akademisyen, bürokrat, siyaset
adamı, milletvekili, nazır, (D. 1869, Lofça – Ö. 1935). Meşrutiyet döneminin
tanınmış idareci ve siyaset adamlarındandır.. Yemen Posta ve Telgraf
Müdürlüğünde bulunan Mehmet Haki Efendi’nin oğludur. Yirmi yaşlarında iken
Yemen’de Gümrük memuru oldu. Çç dört yıl sonra İstanbul’a yine Gümrük memurluğu ile
gelerek, Hukuk tahsilini de bitirdikten sonra Selanik Gümrük Müdürlüğüne tayin edildi.
1908 ihtilalinden sonra Selanik Rüsumat Nazırı, bir sene sonra Edirne Valisi,
1910’da İttihad ve Terakki Cemiyeti Umumî Kâtibi oldu. Aynı yıllarda Selanik
Hukuk Mektebinde dersler de verdi. 1911’de Dâhiliye Nazırlığına getirildi.
1912’de Gümülcine Mebusu ve ikinci defa
Dâhiliye Nazırı, sonra tekrar ve geniş salâhiyetle Edirne Valisi oldu. 1914’te
Bursa Mebusu seçildi. Sonra Meclisi Mebusan Reisliğine getirildi ve Birinci
Cihan Harbi Mütarekesinde İttihat ve Terakki yöneticileriyle birlikte Malta’ya sürgün
gönderildi. Oradan ve tedavi için gittiği Almanya’dan dönüşünde Millî hükümet
tarafından önce Adana, sonra Bursa Valiliklerine tayin edildi. 1923’te Reji
Umum Müdürü oldu. Emekliye ayrıldıktan sonra İnhisarlar İdare Meclisi
Reisliğine atandı. Türk-Fransız Muhtelit Hakem Mahkemesinde Türk Hakemi oldu ve
bu mahkemenin kaldırılmasına kadar o vazifede bulundu. Ayni zamanda Hukuk
Fakültesine Müderris de seçilerek Üniversite teşkilâtına kadar da müderrislik
görevinde kalmıştır. Son görevi, 1933'e kadar sürdürdüğü İstanbul
Üniversitesi Hukuk Fakültesi müdürlüğüydü
Derslerine dair “Borçlar Kanunu Şerhi” (Sabri Şakir Ansay
ile birlikte. 2 cilt, 1929) adlı bir
eseri basılmıştır. Çalışkan ve dürüst bir insan olarak tanınmıştı.
KAYNAK: İbrahim Alâeddin Gövsa /
Türk Meşhurları (1946), Türkiye Ansiklopedisi 3 (1974), Milliyet Büyük Larousse Sözlük ve
Ansiklopedisi (1. cilt, 1986).