Oyuncu, yönetmen, yazar. 5 Nisan 1928, Mersin doğumlu. Babası Kıbrıs’lı işadamı Sait Ömer Bey, annesi paşa kızı olan Nimet Rüştü Hanımdır. Galatasaray Lisesi orta bölümü (1943), Robert Koleji lise (1949), Yale Üniversitesi Tiyatro Bölümü (1952) mezunu. Henüz ortaokul yıllarında tiyatro çalışmalarına başladı. ABD’de çeşitli tiyatrolarda çalıştıktan sonra 1954’te Türkiye’ye döndü.
Muhsin Ertuğrul yönetimindeki Küçük Sahne’de Cinayet Var adlı oyunda sergilediği dedektif rolüyle, ilk kez seyirci karşısına çıkmış oldu. Muhsin Ertuğrul ile bir yıl kadar çalıştıktan sonra, Beyoğlu’nda Erol Günaydın, Nisa Serezli, Metin Serezli, Erol Keskin gibi isimlerle Cep Tiyatrosu'nu kurdu. 1957 yılında İstanbul’un Feriköy semtinde kendi adını taşıyan Dormen Tiyatrosu’nu kurdu ve Philip King’in Papaz Kaçtı adlı komedi oyununu sahneledi. Daha sonra tiyatrosunu Küçük Sahne'ye taşıdı ve ilk oyun olarak Eugene O'Neill'in Karaağaçlar Altında'sını sahneledi.
1962'de Ses Tiyatrosu'na (eskiden Fransız Tiyatrosu) geçen Dormen Tiyatrosu,
1972’de ekonomik koşullar yüzünden kapanana kadar etkinliğini orada sürdürdü.
Bu dönem içinde, Türkiye’de sahnelenen ilk müzikal olarak bilinen Alexandre Breffort-Marguerite Monnot ikilisinden Sokak Kızı İrma (1961), Lionel Bart'ın Dickens uyarlaması Oliver (1968), Georges Feydeau'dan Bit Yeniği
(1971), Erol Günaydın, Cemal Reşit Rey'den
Yaygara (1970) ve
İstanbul Masalı (1971) gibi önemli oyunlar sahneledi. İstanbul Masalı ile aynı yıl Londra'da
ve Roma'da şenliklere katıldı.
Dormen, Ekrem Bora ile Belgin
Doruk’un rol aldığı Bozuk Düzen (1966) ve Müşfik Kenter, Nedret
Güvenç ve Belgin Doruk’un rol aldığı, Güzel Bir Gün İçin (1967) adlı iki film yönetti ve bu
filmlerle 1966’da ve 1967’de Altın Portakal Film Festivali’nde ödül aldı. Sonrasında
sinemadan vazgeçip yeniden tiyatroya dönüş yaptı.
Cep ve Dormen tiyatroları döneminde 75 oyun
yönetti, 81 oyunda da görev aldı. Tiyatroculuğun yanında bazı oyunların metin
yazarlığını yapan Dormen, radyo ve televizyon için yüze yakın senaryo yazdı.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tiyatro Bölümü’nde öğretim üyeliği ve
Yapı Kredi Sigorta’nın sanat danışmanlığını yaptı. Bunların dışında Milliyet (sekiz
yıl) ve Hürriyet (üç yıl) gibi gazetelerde sanat olayları ve tiyatro üzerine
yazılar yayımladı.
1959 yılında hakla ilişkiler uzmanı Betül Mardin
ile evlenen Haldun Dormen bir çocuk babasıdır.
“Türk tiyatrosunda, bütün
büyük ustalara karşın, mim sanatı, sadece el ve yüz hareketlerinden oluşuyordu.
Haldun Dormen tiyatroya omurga hareketini getirdi; omurga, bacaklar ve her şey…
Jean Louis Barrault’un deyimiyle, ‘antiölüm’ bir duruş. (…) Beğeni getirdi.
Gerçek tiyatro beğenisi. Tiyatroyu saydırdı. Sevdirirken saydırdı.” (Cemal
Süreya)
ÖDÜLLERİ:
“Devlet Sanatçısı” (T.C. Kültür Bakanlığı, 1998), “Onursal Bilim Doktoru”
Hacettepe Üniversitesi), “En İyi 1.
Film” (Altın Portakal Film Festivali, 1966), “En İyi Senaryo” (Antalya Altın Portakal Film
Festivali, 1966) “En İyi Komedi Filmi” (Antalya
Altın Portakal Film Festivali, 1967).
YÖNETTİĞİ OYUNLAR:
Dün Gece Yolda Giderken Çok
Komik Bir şey Oldu, Bu Oyun Başka Oyun, Kantocu, Papaz Kaçtı, Lüküs Hayat,
Yukarda Biri Var, Lüküs Hayat, Sokak Kızı İrma, Şahane Düğün, Nice Yıllara,
Zafer Madalyası, Şahane Züğürtler, Hisseli Harikalar Kumpanyası.
KİTAPLARI:
OYUN: Hisseli Harikalar Kumpanyası (1979), Geceye Selam
(1981), Şen Sazın Bülbülleri (1983).
ANI: Sürç-ü Lisan Ettikse (2003).
HAKKINDA: Yurt
Ansiklopedisi (c. 5, 1982), Cemal Süreya / 99 Yüz (1991), Cemal A. Kalyoncu /
Saklı Hayatlar (2002) - Derin Gazeteciler (2002), Sefa Kaplan / Sürç-ü Lisan
Ettikse - Tiradların En Güzeli (Hürriyet Keyif Eki, 27.7.2003), Büyük Larousse (c. 6, syf: 3330, 1986),
Ana Britannica (c.7, s. 439, 1987), www.dormentiyatrosu.com,
İhsan Işık / Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006).