Kıbrıslı Türk Siyaset ve Devlet Adamı, KKTC eski Başbakanı (D. 26 Aralık 1925, Lefkoşa / Kıbrıs – Ö. 24 Mart 1999, Londra / İngiltere). Tam adı Osman Nuri Örek. Bazı kaynaklarda ve haberlerde adı Osman N. Örek olarak da geçmektedir. Lefkoşa’daki liseyi bitirdikten sonra, 1949’da İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. Bunun yanı sıra Londra Middle Temple Hukuk kuruluşundan 1952’de Barrister-at- Law unvanını aldı ve 1952-1959 yıllarında Kıbrıs’ta avukatlık yaptı.
Kıbrıs
Türk toplumunun sömürge yönetimine karşı giriştiği varoluş mücadelesinde ön
saflarda bulundu. 1944’te KATAK’a karşı kurulan Kıbrıs Türk Liselerinden
Mezunlar Cemiyeti, 1946’da Türkiye’deki Kıbrıs Okullarından Yetişenler
Cemiyeti’nde görüldü. 195l’de Londra’daki Kıbrıs Türktür Cemiyeti’nin
1951-1952’de başkanlığını yaptı.
1957’de
Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın kurucuları arasında yer alan Örek, Kıbrıs Türk
Milli Halk Partisi’nin 1953-1955’te Lefkoşa şube sekreteri, 1955- 1960’ta genel
sekreteri oldu. Vakıfların Türk toplumuna devredilmesiyle 1956-1959’da Evkaf Y
tiksek Meclisi başkanlığı yanı sıra 1956- 1960’ta Lefkoşa Türk Okulları
Komisyonu başkanlığı görevlerini yürüttü.
1955-1956
yıllarında İngiliz Vali Lord Harding’le yapılan Kıbrıs Anayasası konularındaki
müzakerelere Dr. Fazıl Küçük’le birlikte katıldı. 1959’da Kıbrıs’ın
bağımsızlığıyla ilgili Beşli Konferans’a Dr. Fazıl Küçük ve Rauf Raif
Denktaş’la katıldı.
1959’da
Kıbrıs Savunma Bakanı oldu. 1960’da Lefkoşa bölgesinden milletvekili seçilen
Osman Örek, 1963’ten 1967’ye dek toplum direnişimizi yöneten Genel Komite Üyesi
olarak Birleşmiş Milletler’1e ilişkileri yürüttü.
1967’de
Kıbrıs Türk Geçici Yönetimi kurulunca Savunma Bakanlığı’na ek Yürütme
Kurulu’nun Dışişleri’ni 1972’ye dek yürüttü.
20
Temmuz 1974 Barış Harekâtı’nda Birleşmiş Milletler Barış Gücü ile irtibat ve
münasebetlerini yürüten Örek, II. Viyana Konferansı’nda Rauf Raif Denktaş’a
eşlik etti.
Otonom
Kıbrıs Türk Yönetimi ve Kıbrıs Türk Federe Devleti’nde 1976’ya dek
görevlendirilen Örek 1976 seçimlerinde Lefkoşa ilçesinden Ulusal Birlik Partisi
(UBP)’nden milletvekili seçildi. 3 Temmuz 1976 tarihinde Federe Meclis’in
Meclis Başkanı seçildi.
Kıbrıs
Türk Federe Devleti’nin 2. Hükümet Kabinesi’ni kurdu (21 Nisan 1978 - 1 Aralık
1978). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Kurucu Meclis üyeliğinde bulundu.
Osman
Örek, 24 Mart 1999 tarihinde Londra’da öldü. 27 Mart Cumartesi günü devlet
töreniyle toprağa verildi. Kıbrıs konusu üzerine Türkçe, İngilizce yazılmış
makale, risale ve kitapları bulunmaktadır.
İngilizce
ve Rumca biliyordu. Evli ve 2 çocuk babasıydı.
Hakkında,
2010 yılında kızı Yeşim Örek ile Rana Gürtuna’nın hazırladıkları “Belgelerle
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Tarihi Gerçekleri Osman Örek’in Kişisel
Arşivinden” adlı bir eser yayımlanmıştır.
KAYNAKÇA:
Bener Hakkı Hakeri / Kültürümüzde Sanatçılar ve Yazarlar İsimler Sözlüğü
(2004), KKTC Eski Başbakanı Osman Örek'in Kişisel Arşivi Kitaplaştırıldı (haberler.com,
14 Mayıs 2010), Kıbrıslı Türklerin Varlık ve Hukuk Savaşında Osman Örek
(kibrisgazetesi.com, 18 Ağustos 2017), Örek, yarın 20. ölüm yıldönümünde
anılıyor (yeniduzen.com, 23 Mart 2019), Merhum Başbakan Osman Örek (kktcb.org, 24
Mart 2018), Osman Örek anılacak - KKTC
Enformasyon Dairesi (pio.mfa.gov.ct.tr, 22 Mart 2019), Başbakan Osman Örek
Anıldı (starkibris.net, 25 Mart 2019), Osman Örek (dergipark.org.tr, 25.07.2019),
Belgelerle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Tarihi Gerçekleri Osman Örek’in
Kişisel Arşivinden (pegem.net, 19.08.2019), Osman Örek (cm.gov.nc.tr,19.08.2019).
